Loại cá nhỏ, rẻ nhưng được thầy thuốc xưa gọi là ‘đại bổ’, nhiều nhà nấu mãi mà không biết giá trị thật

Trong bữa cơm của nhiều gia đình Việt, có một loại cá nhỏ, bình dị, thường chỉ được xem như món ăn dân dã. Thế nhưng trong các tài liệu y học cổ truyền, loài cá này lại được liệt vào nhóm “đại bổ”, giúp ích khí, kiện tỳ, phục hồi cơ thể suy nhược. Đó chính là cá diếc – món quà từ ruộng đồng mà nhiều người dùng hoài nhưng chưa từng biết hết giá trị thật.

Trong các ghi chép Đông y cổ, cá diếc (Carassius auratus gibelio) được mô tả là “vị ngọt nhạt, tính ấm, không độc, tác dụng bổ tỳ vị, ích khí, hành thủy, tiêu thũng”. Thông tin này được trích dẫn trong bài “Cá diếc bổ tỳ vị, tiêu viêm” của Sức khỏe & Đời sống, cho thấy loài cá nhỏ bé này vốn có vị trí quan trọng trong ẩm thực dưỡng sinh của người Việt.

Trang Bệnh viện Quận 5 TP.HCM cũng xác nhận cá diếc chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu, gồm omega-3, vitamin A, D, E, B1, B6, cùng canxi, sắt, phốt pho, phù hợp cho người mới ốm dậy, người suy nhược hoặc phụ nữ sau sinh. Nhiều thầy thuốc dân gian thậm chí còn xếp cá diếc vào nhóm “thực phẩm bổ hư, ổn trung, kiện tỳ” – tức có khả năng phục hồi cơ thể rất tốt.

Không chỉ bổ dưỡng, cá diếc còn mang đậm tính Việt. Từ đồng bằng Bắc Bộ đến các vùng ruộng lúa miền Trung, miền Tây, cá diếc luôn là loài cá quen thuộc. Trong dân gian, món cháo cá diếc nấu gừng, hoặc cá diếc kho nghệ, thường được nấu cho phụ nữ mang thai hay người mới ốm dậy – một thói quen truyền đời phản ánh niềm tin vào giá trị “dưỡng sinh” của loài cá này.

Vì sao cá diếc ngày càng được chuộng?

Cá diếc là loài cá sống ở vùng nước ngọt tĩnh như ao, hồ tự nhiên, ruộng lúa ngập, nên từ lâu đã gắn bó với đời sống ngư dân Việt Nam. Loài cá này thường được bắt bằng lưới mắt nhỏ, lờ, đó, hoặc cần câu, tùy tập quán từng vùng. Cá diếc tự nhiên có kích thước nhỏ nhưng thịt ngọt, chắc và thơm, được nhiều người nội trợ ưa chuộng.

Bên cạnh nguồn tự nhiên, cá diếc hiện còn được nuôi thương phẩm ở nhiều địa phương. Theo các chuyên trang về thủy hải sản, cá diếc là đối tượng dễ nuôi, ít bệnh, tăng trưởng ổn định, có thể thu hoạch sau 4–6 tháng. Nhờ khả năng thích nghi tốt và chi phí nuôi thấp, cá diếc trở thành lựa chọn phổ biến trong mô hình nuôi thủy sản nông hộ, từ đó giúp thị trường luôn có nguồn cung dồi dào.

Các cơ sở giống như Trại cá Tân Dũng (Đồng Nai) cũng cung cấp cá giống với mức giá từ 650–1.000 đồng/con, cho thấy loại cá này có đầu ra và nhu cầu ổn định. Việc nuôi rộng rãi khiến cá diếc luôn có mặt tại chợ, siêu thị hoặc cửa hàng thủy sản, đảm bảo mức giá hợp lý cho người tiêu dùng.

Về giá bán lẻ, trang thương mại thủy sản aiOne ghi nhận cá diếc tươi hiện được bán với mức 45.000 – 75.000 đồng/kg, tùy kích cỡ và vùng miền. Một số cửa hàng như Vườn Nhà Mình (Hà Nội) đưa ra mức khoảng 70.000 đồng/kg cho loại cá 3–5 con/kg. Nhờ giá thành dễ tiếp cận, cá diếc trở thành món ăn quen thuộc trong bữa cơm của hàng triệu gia đình Việt.

Món ngon với cá diếc

Dù được xem là “đại bổ”, cá diếc lại rất dễ chế biến. Chỉ cần những nguyên liệu quen thuộc, người nội trợ đã có thể biến loại cá dân dã này thành những món ăn vừa ngon vừa có giá trị dưỡng sức. Dưới đây là công thức 3 món ngon, dễ chế biến tại nhà với cá diếc.

1. Canh cá diếc nấu thì là

2. Cá diếc kho nghệ

3. Cháo cá diếc với táo đỏ