'Made in China' sẽ sớm trở thành “Made in US” ?

Trái với suy nghĩ quen thuộc, Trung Quốc không còn là nơi có chi phí sản xuất siêu rẻ như trong quá khứ. Và trong bối cảnh chi phí tăng mạnh, các nhà sản xuất buộc phải tìm kiếm những miền đất mới.

Mỹ không phải là lựa chọn hàng đầu của tất cả các ngành, nhưng nhiều nhà sản xuất Trung Quốc đang nhìn nhận lại điều này, đặc biệt là trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump hứa hẹn sẽ giảm thuế thu nhập doanh nghiệp.

“Lý do khiến chúng tôi muốn đầu tư vào Mỹ không chỉ bởi nội các của Tổng thống Trump đang mở rộng cửa đón dòng vốn đầu tư nước ngoài. Hiện nay Mỹ là nơi có rất nhiều lợi thế để thu hút đầu tư”, Xiao Wunan – Phó Chủ tịch quỹ Hợp tác và trao đổi khu vực châu Á Thái Bình Dương – nhận định. Quỹ của ông thường tổ chức các chuyến đi tới Mỹ cho lãnh đạo của nhiều doanh nghiệp Trung Quốc để khảo sát đầu tư.

Tại sao lại tới Mỹ?

Lợi thế về chi phí

John Ling là người kiếm sống bằng cách tìm những địa điểm đầu tư có nhiều triển vọng ở Mỹ cho các doanh nghiệp Trung Quốc. “Trong mỗi dự án, nếu tôi không thể đưa ra bằng chứng thuyết phục rằng chi phí sẽ giảm xuống, cơ hội để kiếm được hợp đồng gần như là bằng không. Chi phí sẽ quyết định tất cả”, ông nói. Các công nhân Mỹ kiếm được nhiều tiền hơn so với công nhân Trung Quốc, nhưng Mỹ vẫn có được lợi thế nếu xem xét tổng chi phí.

Đối với công ty dệt may có trụ sở ở Hàng Châu Keer Group, các công nhân Mỹ được trả mức lương cao gấp đôi so với công nhân Trung Quốc, nhưng tính tổng chi phí thì sản xuất ở Mỹ lại rẻ hơn đáng kể. Theo Zhu Shanqing, Chủ tịch của công ty này thì ở Mỹ giá thuê mặt bằng, giá điện và giá bông đều rẻ hơn rất nhiều. Mỗi tấn hàng sẽ rẽ hơn tới 25%.

Bên cạnh đó, tiền lương mà công ty phải trả cho người lao động Trung Quốc cũng tăng 30% mỗi năm trong suốt 10 năm qua. Mới đây Zhu vừa ký cam kết đầu tư 220 triệu USD xây dựng và mở rộng nhà máy ở Nam Carolina. Kế hoạch dài hạn sẽ là chuyển toàn bộ hoạt động kinh doanh sang Mỹ. Zhu dự tính từ nay đến cuối năm sẽ tuyển thêm 500 công nhân Mỹ.

Và triển vọng mức thuế được giảm xuống chỉ còn 15% cũng rất hấp dẫn trong mắt các ông chủ như Zhu. “Thậm chí Tổng thống Trump chỉ cần giảm 5% mức thuế suất cũng có thể khiến các công ty từng rời Mỹ cách đây vài năm phải suy nghĩ về việc chuyển hoạt động về quê nhà”.

Môi trường kinh doanh ổn định

So với nhiều nước khác, đặc biệt là các thị trường mới nổi, Trung Quốc nổi tiếng là có môi trường kinh doanh ổn định trong mấy chục năm trở lại đây. Tuy nhiên, nước Mỹ có nhiều ưu điểm: không khí trong lành hơn, thực phẩm an toàn hơn, tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn và đặc biệt là Chính phủ sẽ ít can thiệp hơn.

Khả năng tiếp cận người tiêu dùng Mỹ

Người tiêu dùng Trung Quốc đầy tiềm năng trong tương lai, nhưng xét ở thời điểm hiện tại thì người tiêu dùng Mỹ có lợi thế. Khi mà các công ty Trung Quốc đã tăng trưởng đến một mức độ nhất định và mở rộng hoạt động ở nước ngoài, thị trường Mỹ chính là vùng đất ai cũng thèm muốn.

GAC Motor, một công ty có trụ sở ở Quảng Châu, đang để mắt tới thị trường Mỹ và có kế hoạch liên doanh với 1 công ty Mỹ hoặc thậm chí là xây nhà máy ở Mỹ trong một ngày không xa. “Nếu thành công ở thị trường Mỹ, bạn có thể thành công ở bất cứ đâu trên trái đất này”, Chủ tịch Yu Jun nói với CNBC.

“Dù nền kinh tế diễn biến tốt hay xấu, thị trường Mỹ vẫn là số 1 đối với bất cứ công ty nào trên thế giới. Bởi vậy, rõ ràng là các công ty sẽ muốn ở gần nơi có nhiều khách hàng tiềm năng nhất”.

Ai đang đến Mỹ?

Những ngành thâm dụng vốn

Các công ty hoạt động trong nhiều lĩnh vực đang quan tâm đến việc mở nhà máy ở Mỹ, nhưng đang có một xu hướng nổi lên rõ rệt. Phù hợp nhất là những ngành thâm dụng nhiều vốn như dệt may, hóa chất, giấy, bao bì đóng gói và linh kiện ô tô. Mới đây, tỷ phú Trung Quốc Cao Dewang đứng sau công ty Fuyao Glass chuyên sản xuất cửa kính ô tô đã đầu tư hàng trăm triệu USD để hồi sinh một nhà máy ở Ohio.

Những ngành thâm dụng lao động

KTC là công ty gia công hàng may mặc của Áo nhưng đặt nhà máy ở Trung Quốc và chủ yếu bán quần áo thể thao sang Mỹ và châu Âu. Vì chi phí nhân công chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm, các nhân tố khác không đủ để khiến sản xuất ở Mỹ sẽ rẻ hơn ở Trung Quốc.

Bên cạnh đó, lãnh đạo công ty cho biết công nhân Mỹ không có được những kỹ năng mà lao động Trung Quốc đã được rèn giũa trong suốt mấy năm gần đây.

Điều gì ngăn cản các công ty chuyển từ Trung Quốc sang Mỹ?

Là công xưởng lớn nhất thế giới đồng nghĩa Trung Quốc đã thu hút được nhiều nhân tài. “Chúng tôi phải đối mặt với áp lực ở Mỹ khi không thể tìm được nhân công có nhiều kinh nghiệm. Hầu hết người lao động ở Mỹ chưa từng làm những công việc như vậy trước đó”, lãnh đạo của Keer nói.

Thị thực

Để đào tạo công nhân Mỹ, một số công ty ở Trung Quốc muốn một số nhà quản lý và công nhân có tay nghề cao sang Mỹ làm việc một thời gian. Tuy nhiên, họ gặp phải vấn đề về giấy phép, đặc biệt dưới thời Tổng thống Trump các quy định về nhập cư đang bị siết chặt hơn.

Chuỗi cung ứng

Ngoài chuyện thiếu công nhân tay nghề cao, chuyển nhà máy tới Mỹ khá khó khăn vì đối với một số ngành, như vậy đồng nghĩa phải tái định vị chuỗi cung ứng toàn cầu.