Mối nghi ngờ về đế chế ngày càng bành trướng của người phụ nữ giàu nhất châu Phi

Khi dạo bước ở thủ đô Angola - Luanda, bạn dễ dàng bắt gặp ít nhất một trong những công trình đầu tư đồ sộ của nữ doanh nhân Isabel dos Santos. Là con gái đầu lòng của Tổng thống Angola - Jose Eduardo dos Santos - đồng thời là người giàu nhất châu Phi, Isabel đã gây dựng được một "đế chế” lớn ở một trong những thành phố đắt đỏ bậc nhất thế giới. Hoạt động kinh doanh của cô đa dạng từ viễn thông đến ngân hàng, truyền hình vệ tinh và thể thao. Tóm lại, người phụ nữ quyền lực này sở hữu một chuỗi các doanh nghiệp lớn ở Luanda.

Dos Santos kiểm soát Unitel, công ty điện thoại di động lớn nhất Angola với 81 cửa hàng riêng trên địa bàn thủ đô Luanda và trên 10 triệu người dùng trên khắp đất nước. Người phụ nữ này còn sở hữu Candando, siêu thị đầu tiên của Angola và có cổ phần ở hai ngân hàng BIC, BFA, công ty xi măng Nova Cimangola. Ngoài ra, con gái cả của tổng thống Angola còn là chủ tịch của tập đoàn dầu mỏ quốc doanh Sonangol cũng như câu lạc bộ bóng đá Petro de Luanda. Danh sách này tiếp tục mở rộng. Theo ước tính, trị giá tài sản của Isabel dos Santos vào khoảng 3,2 tỉ USD.

Đó thật sự là một tài năng hay giàu có nhờ sủng ái?

Một số người coi Isabel dos Santos là hình mẫu của một doanh nhân thành đạt ở châu Phi vì đã kiến tạo ra việc làm cho đất nước Angola nơi có tỉ lệ thất nghiệp 24%. Song những người Angola khác như Nelito Ekuikui - thành viên phe đối lập tại Angola - không nhìn sự việc theo cách đó.

Ekuikui cho biết: "Đế chế dos Santos ở Luanda là nhà tư bản độc quyền. Đây là điều tồi tệ cho đất nước vì các doanh nghiệp khác sẽ gặp khó khăn hơn trong việc xâm nhập thị trường Angola. Nếu chúng tôi có những doanh nghiệp mới, chúng tôi có thể có thêm nhiều việc làm hơn".

Nhà hoạt động Angola Benedito Jeremias cho rằng danh phận là con gái cưng của tổng thống giúp Isabel dos Santos dễ dàng hơn so với các nhà đầu tư khác. Ông nói: "Mọi thứ mà cô ta đạt được là nhờ sự ưu tiên và thiên vị của cha mình chứ không phải dựa vào tài năng".

Nhà báo Angola Rafael Marques đã tiến hành điều tra về nguồn gốc tài sản kếch sù của Isabel dos Santos trong nhiều năm. Theo ông Marques, Tổng thống Jose Eduardo dos Satos đóng một vai trò quan trọng trong việc gây dựng gia tài của con gái bởi ông đáp ứng mọi mong muốn của cô. Ông Marques cho hay: "Mối quan tâm của cô ta ở Luanda cũng như ở các doanh nghiệp nhà nước khác dễ đạt được bằng cách trao cho cô ta phụ trách tài chính đối với các hợp đồng lớn thông qua các sắc lệnh của tổng thống".

Tuy nhiên, Isabel dos Santos đã hơn một lần phủ nhận những lên án vì được thiên vị.

Bước tiến theo của Isabel là gì?

Ônh Ekuikui cho rằng nữ doanh nhân 43 tuổi này hiện nay có thể tìm kiếm một sự thử thách mới. Isabel thậm chí mở rộng địa bàn hoạt động sang Bồ Đào Nha với tư cách là một nhà đầu tư lớn vào các ngành năng lượng, tài chính và viễn thông. Theo nhận định của Ekuikui, không còn nhiều "đất” trong lĩnh vực kinh doanh dành cho Angola vì thế cô có thể thử sức ở lĩnh vực chính trị.

Nhà hoạt động Benedito Jeremias cũng đồng quan điểm cho rằng con gái của tổng thống Angola thậm chí có thể toan tính một tương lai để trở thành người kế tục cha mình. Ông nói: "Tôi cho rằng cô ta có thể đang đưa ra những chỉ thị phía sau hậu trường. Điều duy nhất cô ta còn thiếu là trở thành tổng thống”.

Tuy nhiên, vào ngày 26/10, hãng thông tấn Reuters đưa tin Toà án Tối cao Angola đã yêu cầu Tổng thống dos Santos giải đáp câu hỏi vì sao ông bổ nhiệm con cái mình làm chủ tịch công ty dầu khí quốc doanh Sonangol vào tháng 6 năm nay. Yêu cầu đã được đưa ra sau khi 14 luật sư Angola khởi kiện tổng thống về chủ nghĩa gia đình trị và vi phạm quy tắc về tính liêm khiết.

Đối với một bộ phận người dân Angola, việc thâu tóm quyền lực dường như không có điểm dừng của Isabel đã là quá lâu.