Một năm có 6000 người tử vong vì căn bệnh ung thư này: 5 bước tự kiểm tra; dấu hiệu cần đến gặp BS ngay

Tại Việt Nam, năm 2018 ghi nhận có hơn 15 nghìn người mắc ung thư vú và hơn 6000 người tử vong.

Các chuyên gia ung bướu đều khuyên rằng, tự khám tuyến vú thường xuyên, có thể là một cách quan trọng để phát hiện sớm ung thư vú, giúp bệnh nhân có nhiều khả năng được điều trị thành công.

5 bước tự khám vú

Bước 1: Bắt đầu bằng việc kiểm tra trực quan vú của bạn. Ngồi hoặc đứng cởi trần trước gương với hai cánh tay ở hai bên. Để kiểm tra vú bằng mắt thường, hãy làm theo các bước như sau:

• Hướng về phía trước và tìm kiếm vết lõm hoặc những thay đổi về kích thước, hình dạng hoặc sự đối xứng.

• Kiểm tra xem núm vú của bạn có bị quay vào trong (lộn ngược) hay không.

• Kiểm tra ngực bằng tay ấn xuống hông.

• Kiểm tra bầu ngực của bạn với hai cánh tay giơ lên trên và hai lòng bàn tay ép vào nhau.

• Nâng bầu ngực của bạn để xem các gờ dọc phía dưới có đối xứng không.

Đây là những gì bạn nên tìm kiếm:

• Vú có kích thước, hình dạng và màu sắc thông thường

• Vú có hình dạng đồng đều mà không bị biến dạng hoặc sưng tấy

Nếu bạn thấy bất kỳ thay đổi nào sau đây, đến gặp bác sĩ:

• Da bị lõm, nhăn nheo hoặc phồng lên

• Núm vú bị thay đổi vị trí hoặc núm vú bị thụt vào trong (bị đẩy vào trong thay vì thò ra ngoài)

• Đỏ, đau nhức, nổi nốt đỏ hoặc sưng tấy.

Các dấu hiệu ung thư vú

Một phần quan trọng khi khám vú là vị trí. Tùy thuộc vào việc nhìn hoặc cảm nhận vú của mình, phụ nữ nên lưu ý các vấn đề chính. Việc sử dụng gương và hệ thống ánh sáng thích hợp tạo điều kiện phát hiện những bất thường. Tự khám tuyến vú có thể được thực hiện ở tư thế ngồi hoặc nằm, có thể thực hiện khi phủ bột lên hoặc thoa kem dưỡng.

Nếu bạn bị suy giảm thị lực khiến bạn khó kiểm tra bằng mắt thường tuyến vú của mình, hãy nhờ một người bạn đáng tin cậy hoặc một thành viên trong gia đình giúp bạn.

Bước 2: Bây giờ, nâng cao cánh tay của bạn và tìm những thay đổi tương tự.

Bước 3: Trong khi soi gương, hãy chú ý nếu có chất dịch chảy ra từ một hoặc cả hai núm vú (đây có thể là dịch có màu vàng, trắng đục, chảy nước hoặc máu).

Bước 4: Tiếp theo, sờ ngực khi nằm, dùng tay phải sờ ngực trái rồi dùng tay trái sờ ngực phải. Sử dụng một vài ngón tay đầu tiên của bàn tay chạm nhẹ và đều lực, giữ cho các ngón tay phẳng và liền nhau. Sử dụng chuyển động tròn, có kích thước bằng một phần tư vú.

Kiểm toàn bộ vùng ngực từ trên xuống dưới, từ bên này sang bên kia - từ xương đòn đến bụng, và từ nách đến xương ức.

Thực hiện theo một kiểu để đảm bảo rằng bạn đã khám được toàn bộ vùng ngực. Bạn có thể bắt đầu từ núm vú, di chuyển theo vòng tròn lớn hơn và lớn hơn cho đến khi bạn chạm đến mép ngoài của vú. Bạn cũng có thể di chuyển các ngón tay của mình lên và xuống theo chiều dọc, theo hàng, như kiểu người ta cắt cỏ.

Cách tiếp cận từ trên xuống này có vẻ hiệu quả nhất đối với hầu hết phụ nữ. Hãy chắc chắn để cảm nhận tất cả các mô từ trước ra sau của bầu ngực: đối với da và mô ngay bên dưới, hãy dùng lực ấn nhẹ; sử dụng lực trung bình cho mô ở giữa tuyến vú của bạn; dùng lực ấn mạnh vào mô sâu ở vùng nách và sát lưng. Khi bạn chạm đến mô sâu, bạn sẽ có thể cảm nhận được xương lồng ngực của mình.

Sử dụng phần lòng của ba ngón tay giữa (vùng màu hồng trên hình 5) để kiểm tra từng phần mô vú của bạn. Di chuyển các ngón tay của bạn theo chuyển động tròn nhỏ và đều đặn để bao phủ toàn bộ bầu vú, từng phần một. Không nhấc ngón tay khỏi vú khi sờ.

Bạn có thể sử dụng bột, kem dưỡng da hoặc xà phòng để giúp ngón tay lướt từ điểm này sang điểm khác dễ dàng, trơn tru. Nếu bạn gặp khó khăn khi sử dụng các ngón tay của một trong hai bàn tay, hãy thử sử dụng ngón tay cái hay lòng bàn tay của bạn.

Vùng cần khám được giới hạn bởi một đường kéo dài từ giữa nách xuống ngay dưới ngoài của vú, tiếp tục qua mặt dưới của vú đến giữa xương ức, sau đó di chuyển lên trên dọc theo xương đòn và trở lại giữa nách (vùng mọc lông nách).

Phần lớn ung thư vú xảy ra ở vùng trên bên ngoài của vú. Đối với mỗi vòng tròn, hãy thay đổi áp lực để bạn có thể cảm nhận được tất cả các mức độ khác nhau của mô vú từ nông vào sâu. Thực hiện mỗi vòng tròn ba lần: một lần nhẹ, một lần vừa và một lần sâu trước khi bạn chuyển sang vùng tiếp theo.

BS Nguyễn Văn Tiến

Đảm bảo sờ nắn cẩn thận bên dưới núm vú. Phụ nữ đã từng phẫu thuật nâng ngực vẫn nên kiểm tra toàn bộ tuyến vú và cả vết sẹo. Bất kỳ vết sẹo nào cũng cần được kiểm tra cẩn thận từ đầu đến cuối. Bắt đầu ở nách, tiến xuống đường biên dưới.

Di chuyển chiều rộng của một ngón tay về phía giữa và tiếp tục sờ nắn theo hướng lên trên cho đến khi bạn chạm đến xương đòn. Lặp lại cho đến khi bạn đã bao phủ tất cả các mô vú. Thực hiện ít nhất 6 lần vuốt trên núm vú và 4 lần vuốt dưới núm vú. Bạn có thể cần từ 10 đến 16 lần vuốt để bao phủ tất cả các mô vú.

Bóp núm vú của bạn để kiểm tra xem có dịch tiết không. Nhiều phụ nữ có tình trạng tiết dịch bình thường. Tiết dịch núm vú cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề về vú. Tìm dấu của các chất dịch ở mặt trong áo ngực hoặc quần áo của bạn. Nếu có bất kỳ sự xuất hiện bất thường nào nên báo cho bác sĩ của bạn.

Bước 5: Cuối cùng, sờ ngực khi bạn đang đứng hoặc ngồi. Nhiều phụ nữ nhận thấy rằng cách dễ nhất để cảm nhận bầu ngực là khi da ướt và trơn, vì vậy họ thích thực hiện bước này khi tắm. Kiểm tra toàn bộ vú của bạn, sử dụng các chuyển động tay giống như mô tả trong bước 4.

Kết quả khám vú như thế nào là bình thường?

Nhiều phụ nữ thấy có cục bướu hoặc thay đổi ở vú và một số trong số này là những thay đổi bình thường xảy ra ở nhiều thời điểm khác nhau trong chu kỳ kinh nguyệt. Tìm thấy một thay đổi hoặc khối bướu trong vú của bạn không phải là lý do để hoảng sợ.

Vú thường có cảm giác khác nhau ở những vùng khác nhau. Ví dụ, một đường gờ cứng dọc theo đáy của mỗi bên vú là bình thường. Hình dạng, kích thước và cảm giác của tuyến vú sẽ thay đổi khi bạn già đi.

Hẹn gặp bác sĩ nếu bạn phát hiện thấy: Một cục hoặc khối cứng trong nách của bạn. Những thay đổi trực quan hoặc cảm giác của vú, bao gồm dày lên hoặc nổi gồ lên so với các mô xung quanh.

Núm lõm vào, mụn thịt, vết phồng hoặc gờ trên da vú của bạn. Một sự thay đổi gần đây ở núm vú khiến nó bị đẩy vào trong (lộn ngược) thay vì lồi ra ngoài, tiết dịch núm vú có máu.