Nhà đầu tư hy vọng giá dầu sẽ hồi phục sớm hơn các dự đoán

Hầu hết các nhà phân tích không hy vọng sẽ kết thúc tình trạng dư thừa dầu trước khi bước sang năm 2018. Tuy nhiên, các thương gia cho rằng giá sẽ tăng vào tháng 12/2016 bởi nhu cầu xăng đang gia tăng ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ và sản lượng của Mỹ giảm bởi ngành khai thác đá phiến đang chật vật với nợ nần trong bối cảnh công suất sản xuất của ngành dầu đã gần đạt ngưỡng tối đa và rủi ro chính trị ở mức cao.

Mặc dù nguồn cung dầu trên toàn cầu dự báo sẽ còn dư thừa tới năm 2017, đang xuất hiện một số dấu hiệu cho thấy giá có thể hồi phục sớm hơn so với những dự đoán đưa ra từ trước tới nay.

Giá dầu đã giảm 2/3 kể từ giữa năm 2014, hiện giao dịch ở mức thấp nhất 11 năm là dưới 40 USD/thùng và hầu hết các nhà phân tích không kỳ vọng giá sẽ trở lại ngưỡng 100 USD/thùng cho đến năm 2017 hoặc muộn hơn nữa, bởi các nhà sản xuất vẫn tiếp tục bơm ra lượng dầu nhiều hơn so với nhu cầu.

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều thương gia đặt cược rằng giá dầu trong vòng một năm tới. Giá chào mua những hợp đồng dầu Brent kỳ hạn xa đã tăng nhanh từ 50 USD/tấn lên 80 USD/tấn trong những tuần gần đây, cho thấy niềm tin gia tăng về việc giá dầu sẽ hồi phục mạnh từ mức thấp hiện nay.

Những yếu tố hỗ trợ giá là doanh số bán xe ô tô tăng, gia tăng rủi ro về an ninh và chính trị ở một số nước sản xuất và các công ty khai thác dầu đá phiến lâm vào cảnh nợ nần khi giá dầu liên tục giảm mạnh.

Thực vậy, một số ngân hàng nay đã có cái nhìn lạc quan hơn về thị trường dầu thô. “Mặc dù vẫn còn nguy cơ giá dầu giảm thêm nữa trong ngắn hạn, chúng tôi cho rằng giá dầu sẽ hồi phục dần vào năm 2016”, ngân hàng SBN cho biết.

Ngân hàng Morgan Stanley thì nhận định: “Tăng trưởng nhu cầu sẽ tiếp diễn trong khi nguồn cung giảm dần có nghĩa là dư cung trên thị trường dầu mỏ sẽ dần biến mất vào cuối năm 2016”.

Tiêu thụ ô tô mạnh mẽ từ phương Đông sang phương Tây

Dư thừa dầu là hậu quả của tình trạng dư cung, nhưng nhu cầu xăng trên toàn cầu đang rất mạnh, chủ yếu nhờ doanh số bán ô tô gia tăng.

Doanh số bán se ở Trung Quốc trong tháng 11 tăng 20% so với một năm trước đó, góp phần đưa mức tăng trưởng doanh số bán xe cả năm ở thị trường ô tô lớn nhất thế giới đạt khoảng 5-7%. Gần 25 triệu xe ô tô mới sẽ lăn bánh trên các con đường ở Trung Quốc trong năm 2015, và đến năm 2020 hầu hết các nhà phân tích dự báo doanh số bán xe sẽ đạt 50 triệu chiếc/năm.

Ngay ở ở châu Âu doanh số bán ô tô cũng tăng, với thị trường Tây Âu tăng khoảng 5-10%, theo số liệu thống kê hàng tháng của ngành ô tô châu Âu.

Bán ô tô ở Mỹ năm 2015 tăng khoảng 3%, và Hiệp hội các nhà kinh doanh ô tô quốc gia Mỹ dự báo sẽ xác lập kỷ lục vào năm 2016 trước khi giảm nhẹ vào năm 2017.

Nhu cầu dầu tại Ấn Độ, đang ở mức khoảng 4 triệu thùng/ngày, cũng đang tăng lên bởi kiinh tế tăng trưởng trên 7%/năm và hàng trăm nghìn người lần đầu tiên mua ô tô.

Kết quả là nhu cầu xăng mạnh sẽ thúc đẩy các nhà máy lọc dầu sản xuất càng nhiều nhiên liệu càng tốt miễn sao hoạt động lọc dầu của họ mang lại lợi nhuận, và sẽ kéo theo gia tăng nhu cầu dầu thô vào năm 2016.

Ngành khai thác dầu đá phiến

Về phía nhu cầu, Tổ chức các nước Xuất khẩu Dầu (OPEC) dự định sẽ duy trì sản lượng ở mức cao gần kỷ lục lịch sử vào năm tới, trong bối cảnh Iran sẽ khôi phục hoàn toàn việc xuất khẩu dầu sau thời gian dài bị trừng phạt.

Với các nước ngoài OPEC, sản lượng của Nga cũng không có dấu hiệu chậm lại. Tuy nhiên, sản lượng của Mỹ - đã tăng từ dưới 6 triệu thùng/ngày trong năm 2010 lên trên 9 triệu thùng vào năm 2015, chủ yếu nhờ đá phiến sét - đã bắt đầu giảm dần khi các nhà khai thác chật vật với các khoản nợ nần.

Giá dầu giảm đã tạo ra hàng tá những công ty “sống mà như chết” trong ngành khai thác đá phiến, bởi họ không có đủ tiền để trả lãi cho những khoản nợ chứ đừng nói đến việc khoan giếng mới thay thế cho những giếng đã khô cạn.

Công suất đã tối đa

Các nhà sản xuất dầu mỏ toàn cầu còn rất ít “room” để tăng sản lượng hơn nữa - đáp ứng nhu cầu tăng, kể cả khi bị gián đoạn nguồn cung trên quy mô lớn.

Trong khi hầu hết các nhà sản xuất đang hoạt động hết công suất, chỉ có Saudi Arabia là vẫn còn khả năng tăng thêm sản lượng.

Công ty tư vấn rủi ro Control Risks cho biết trong bản RiskMap 2016 (Triển vọng Bản đồ rủi ro 2016) rằng “triển vọng rủi ro về an ninh và chính trị đang tồi tệ nhất trong vòng một thập kỷ nay”, bao gồm những mối lo ngại về khủng bố, bất ổn chính trị và thiếu chắc chắn về kinh tế.

Đồng thời, Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục xây dựng các kho dự trữ dầu chiến lược, tức là nhu cầu dầu sẽ gia tăng dù hiện đã ở mức trên 10 triệu thùng/ngày.

Vì tất cả những lý do này, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo nhu cầu dầu toàn cầu sẽ tăng từ trung bình 94,6 triệu thùng/ngày năm nay lên kỷ lục 95,8 triệu thùng năm 2016.

Với nguồn cung dư thừa khoảng 0,5-2 triệu thùng/ngày, chỉ cần OPEC giảm sản lượng từ mức trên 31,5 triệu thùng/ngày hiện nay về mức hạn ngạch đã áp dụng từ lâu là 30 triệu thùng/ngày thì thị trường sẽ trở nên cân bằng, theo tính toán của Citibank.