Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân: Đoàn tàu kinh tế TP HCM còn nguyên đầu và các toa, cần kinh phí để mua nhiên liệu là có thể chạy trở lại

Phát biểu trong phiên thảo luận về Kinh tế - Xã hội chiều 9/11, ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP HCM) cho biết, trong làn sóng dịch thứ 4, TP HCM là nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Cuối tháng 10, có hơn 430.000 người nhiễm, chiếm 47% của cả nước và hơn 16.600 người đã mất vì Covid-19, chiếm 75% của cả nước. Thời gian giãn cách xã hội của thành phố cũng lớn nhất so với các địa phương, gần 4 tháng.

"Khi thực hiện phương châm ai ở đâu ở yên đấy, về cơ bản, hoạt động sản xuất, kinh doanh của thành phố chỉ duy trì ở mức tối thiểu. Bình quân giai đoạn đó chỉ có 2.000 doanh nghiệp hoạt động, chiếm 0,7% tổng số doanh nghiệp của thành phố. Có nghĩa là 99% doanh nghiệp không hoạt động và 99% số người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng", Giáo sư Nhân cho biết.

Chính bởi thực trạng đó, TP HCM cũng bị ảnh hưởng nặng trong tăng trưởng kinh tế. Dự báo năm nay, tăng trưởng -5%. Để khắc phục hậu quả Covid-19 và khôi phục kinh tế, Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho biết Thành phố đã tổ chức nhiều cuộc tọa đàm với nhà khoa học, với chuyên gia và doanh nghiệp, xác định 4 giải pháp cần khẩn trương thực hiện:

1: Tổng kết sâu sắc việc phòng chống dịch Covid-19 trong 2 năm qua để thực hiện đồng bộ hơn nữa, hiệu quả hơn nữa, kiểm soát tốt hơn nữa. Đối với TP HCM, cần đưa số người nhiễm bình quân 1 ngày từ mức khoảng 1.000 hiện nay xuống dưới 500 người phù hợp với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

2: Cần hỗ trợ cho 420.000 người đã nhiễm Covid-19 và gia đình của hơn 16.600 người đã mất vì Covid-19 để họ có đủ điều kiện phục hồi sức khỏe, sống và làm việc.

3: Hỗ trợ để thu hút trở lại 300.000 doanh nghiệp và người lao động đã trở về quê hoặc bổ sung để đáp ứng nhu cầu lao động ở thành phố. Thành phố đã và đang thực hiện giải pháp này và số lao động còn thiếu khoảng 8%.

4: Hỗ trợ các doanh nghiệp để khôi phục nhanh chóng sản xuất kinh doanh.

Nguyên Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cũng nêu ra câu hỏi "Doanh nghiệp đang cần gì"?

Theo Giáo sư Nhân, mặc dù kinh tế thành phố năm nay dự kiến tăng trưởng -5% nhưng các tiền đề vật chất, tinh thần quan trọng nhất của nền kinh tế thành phố, nơi đóng góp 23% GDP, 27% thu ngân sách vẫn còn nguyên vẹn.

"Thiết bị, công nghệ, máy móc của 288.000 doanh nghiệp vẫn còn nguyên. Lãnh đạo các doanh nghiệp, cán bộ kỹ thuật và hơn 90% lao động vẫn còn nguyên. Hệ thống đường giao thông, cung cấp điện nước, xử lý rác, hệ thống ngân hàng vẫn còn nguyên. Các hợp đồng kinh tế, quan hệ kinh tế cơ bản còn nguyên. Quan hệ với các địa phương, quan hệ với trung ương tốt hơn, ý chí vươn lên mạnh mẽ hơn", Đại biểu Nhân nói.

Trả lời câu hỏi doanh nghiệp còn thiếu gì để khôi phục lúc này, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân cho biết sau gần 4 tháng ngưng sản xuất, kinh doanh, thì doanh nghiệp không có thu nhập, không có tiền để mua nguyên liệu, vật tư cho giai đoạn sản xuất sắp tới. Không có tiền trả lương cho người lao động khi chưa tiêu thụ sản phẩm, không có tiền để trả tiền điện, tiền nước, trả chi phí vận tải….

"Có thể hình dung đoàn tàu kinh tế TP HCM còn nguyên đầu tàu và các toa tàu, còn nguyên đường ray, trưởng tàu, lái tàu, trưởng toa và 92% nhân viên các toa tàu. Như vậy, chúng ta cần kinh phí để có thể mua dầu thì đoàn tàu sẽ chạy trở lại. Khi tàu chạy trở lại, bán được vé thì sẽ có tiền chi trả được nợ vay", ông Nhân nói.

Phân tích kỹ hơn, Đại biểu Nhân cũng nêu con số cụ thể mà 288.000 doanh nghiệp thành phố và 400.000 hộ kinh doanh cần. Theo đó, TP HCM tuy có số lượng doanh nghiệp lớn nhất cả nước nhưng bình quân chủ yếu vẫn là doanh nghiệp nhỏ, vốn sản xuất kinh doanh một doanh nghiệp trung bình khoảng 41 tỷ, số lao động là 14 người, doanh thu 1 năm là 27 tỷ và thuế 1 năm là 830 triệu đồng.

"Chúng tôi dự báo khoảng 20% doanh nghiệp có thể tự khởi động lại không cần hỗ trợ nhưng 80% cần hỗ trợ từ nhà nước để có đủ vốn lưu động với mức bình quân cho vay khoảng 5 tỷ/doanh nghiệp, 25 triệu cho một hộ kinh doanh cá thể. Như vậy, tổng mức vay khoảng 440.000 tỷ thì chúng ta có thể khởi động lại hầu hết số doanh nghiệp này", ông Nhân nói.

Trước băn khoăn các doanh nghiệp vay có trả được nợ không, Giáo sư Nhân đã dẫn ra những con số cụ thể để khẳng định hoàn toàn có. Với mức vay 5 tỷ thì chiếm khoảng 20% doanh thu 1 năm của doanh nghiệp, mức vay 25 triệu/hộ chiếm 5% doanh thu 1 hộ thì họ có thể trả được.

"Chính phủ sẽ cần 28.200 tỷ để hỗ trợ các doanh nghiệp vay được 940.000 tỷ với lãi suất 3%. Nếu so với số thuế mà các doanh nghiệp này đóng góp hàng năm 277.000 tỷ thì nó gấp 9,8 lần số tiền nhà nước bỏ ra. Điều này đáng làm về mặt xã hội", ông Nhân nói.

Với cả nước, Đại biểu Nhân kiến nghị dành 4% GDP để hỗ trợ các doanh nghiệp. Hiện nay, chúng ta đã chi hơn 100.000 tỷ, dự kiến còn 100.000 tỷ, thiếu 100.000 tỷ. Tuy nhiên, 100.000 tỷ này có sẵn. Trong đầu tư công, chúng ta còn chưa dùng hết 100.000 tỷ năm nay vì điều kiện không cho phép.

"Chúng tôi kiến nghị Quốc hội cho phép chuyển 100.000 tỷ đầu tư công không thể chi hết năm nay sang hỗ trợ các doanh nghiệp và phòng chống dịch. Như vậy, đoàn tàu kinh tế TP HCM, Hà Nội, cả nước sẽ được tăng tốc trong thời gian sắp tới", Đại biểu Nhân nhấn mạnh.