Nhiều cổ phiếu tăng vài chục %, một thị trường của Mỹ bùng nổ: Thời điểm vàng cho những doanh nghiệp như VNG?

Thời gian gần đây, thị trường IPO ở Mỹ đang có nhiều dấu hiệu sôi động trở lại. Cổ phiếu của công ty giao hàng Instacart đã tăng giá 12% trong phiên giao dịch đầu tiên sau IPO, cho thấy các nhà đầu tư rất hào hứng với kế hoạch phát triển mới của công ty cũng như tiềm năng của thị trường IPO trong thời gian tới.

Nhà đầu tư đặt nhiều kỳ vọng

Chốt phiên giao dịch đầu tiên, cổ phiếu này đóng cửa ở mức 33,7 USD, giúp công ty đạt giá trị vốn hóa 9,3 tỷ USD. Trong phiên có lúc giá tăng 43%, lên tới 42 USD. Hôm 18/9, công ty giao hàng có trụ sở ở San Francisco đã chào bán cổ phiếu thành công ở mức giá 30 USD/cổ, huy động được 660 triệu USD và trở thành vụ IPO lớn thứ 4 kể từ đầu năm đến nay.

Con số 9,3 tỷ USD vẫn thấp hơn nhiều so với mức định giá 39 tỷ USD trong 1 vòng gọi vốn năm 2021, khi hoạt động kinh doanh của Instacart bùng nổ trong thời kỳ dịch bệnh. Dẫu vậy đây vẫn là một trong những công ty lớn nhất IPO thành công trong gần 2 năm trở lại đây.

Cùng với vụ IPO của Arm, Instacart đem đến sức sống mới cho thị trường IPO vốn đang ở trong thời kỳ ảm đạm nhất kể từ năm 2009, giữa khủng hoảng tài chính toàn cầu. Là 1 công ty khởi nghiệp hoạt động trong ngành tiêu dùng được hậu thuẫn bởi nhiều nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng, thành công của Instacart có thể thôi thúc các công ty khác IPO.

Có thể kể đến một số cái tên đang chuẩn bị thủ tục IPO ở Mỹ như công ty marketing và tự động hóa dữ liệu Klaviyo, nhà sản xuất giày Birkenstock của Đức và đặc biệt là tập đoàn VNG của Việt Nam.

VNG Limited, cổ đông của VNG, dự kiến sẽ chào bán ra công chúng (IPO) cổ phiếu phổ thông loại A tại sàn chứng khoán Nasdaq Global Select Market với mã giao dịch “VNG”. Instacart cũng niêm yết trên Nasdaq Global Select Market với mã CART.

Theo nguồn tin từ Reuters , kỳ lân công nghệ của Việt Nam đặt mục tiêu huy động khoảng 150 triệu USD. Việc niêm yết có thể diễn ra vào cuối tháng 9 hoặc tháng 10. Các nhà bảo lãnh phát hành cho đợt IPO bao gồm Citigroup Global Markets Inc., Morgan Stanley & Co. LLC, UBS Securities LLC và BofA Securities, Inc.

Theo dữ liệu của Bloomberg, tính đến cả 2 vụ IPO của Instacart và Arm, từ đầu năm đến nay tổng số tiền mà các công ty huy động được trên tất cả các sàn ở Mỹ chỉ đạt khoảng 21 tỷ USD – đã gần bằng mức 22 tỷ USD của cả năm ngoái nhưng chưa bằng 1/10 so với mức kỷ lục 250 tỷ USD đạt được trong năm 2021.

Thị trường IPO Mỹ bừng tỉnh?

Tuần trước, công ty thiết kế chip Arm đã huy động được 5,23 tỷ USD, trở thành vụ IPO lớn nhất năm. Khép lại phiên giao dịch đầu tiên, cổ phiếu này cũng tăng 25% và hiện vẫn tăng 7,8% so với mức giá IPO.

Instacart được hậu thuẫn bởi nhiều nhà đầu tư lớn. PepsiCo mua 175 triệu USD cổ phiếu chuyển đổi ưu tiên. Ngoài ra, theo bản cáo bạch, một loạt tên tuổi như Norges Bank (Na Uy), TCV, Sequia, D1 Capital Partners và Valiant Capital Management là các nhà đầu tư chủ chốt nắm gần 60% cổ phần.

Những nhà đầu tư rót vốn sớm nhất vào Instacart đã thắng lớn. Vinod Khosla cho biết đã mua một lượng lớn cổ phần với giá khoảng 1 triệu USD sau khi theo dõi màn trình diễn của Instacart tại sự kiện Demo Day do Y Combinator tổ chức năm 2012. Giờ đây khoản đầu tư của nhà đồng sáng lập Khosla Ventures đã có giá trị hàng trăm triệu USD.

Điểm đặc biệt của Instacart

Theo Khosla, người cũng đầu tư vào 1 công ty giao hàng nổi tiếng khác là DoorDash, "rõ ràng Instacart cung cấp dịch vụ rất hữu ích cho người tiêu dùng”. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng với Webvan, startup đã sụp đổ trong thời kỳ bong bóng dot-com, Instacart đã cải tiến mô hình bằng cách cắt giảm được rất nhiều chi phí cho những cơ sở hạ tầng như nhà kho. Là người đầu tư sớm vào OpenAI, Khosla kỳ vọng công ty sẽ hưởng lợi lớn từ tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công nghệ tự động khác như giao hàng bằng robot.

Sau IPO, các nhà đầu tư lớn nhất của Instacart bao gồm Sequoia Capital (18% cổ phần, D1 Capital Partners (13%). Ngoài ra còn có Tiger Global Management và Coatue Management, theo PitchBook.
Các ngân hàng bảo lãnh gồm Goldman Sachs Group và JPMorgan Chase (đóng vai trò dẫn đầu), Bank of America, Barclays và Citigroup cùng với 15 công ty khác.

Mặc dù nổi tiếng nhất với hình ảnh “biệt đội” chuyên đi mua sắm hộ, gần đây Instacart đã giành nhiều năm để nỗ lực phát triển mảng quảng cáo, tận dụng nguồn dữ liệu khổng lồ để tiến sang lĩnh vực mới có lợi nhuận thặng dư cao hơn.

Theo Don Short, lãnh đạo của InvestX Capital và cũng là 1 nhà đầu tư đã rót vốn vào Instacart, công ty đang tự định vị mình là 1 kênh phân phối, kết hợp thực hiện chiến dịch marketing với các công ty đóng gói hoặc hỗ trợ hình thức product placement. Điều đó mở ra rất nhiều tiềm năng phát triển.

Kể từ khi Fidji Simo trở thành CEO vào tháng 8/2021, Instacart càng đẩy mạnh phát triển mảng quảng cáo, giờ đã cho phép người dùng mua hàng trực tiếp từ video và các hiển thị khác trên app. Ngoài ra còn có nền tảng Instacart Enterprise Platform cho phép các nhà bán lẻ có được cái nhìn sâu sắc hơn về hiệu quả của các chiến dịch quảng cáo.

Hiện quảng cáo chiếm khoảng 30% doanh thu của Instacart. Công ty có doanh thu 740 triệu USD từ các mảng ngoài shopping mà chủ yếu là quảng cáo, tăng 29% so với năm trước.

Nhà đồng sáng lập Apoorva Mehta đã rời ghế CEO sau vụ IPO. Anh vừa trở thành tỷ phú với tài sản 1,1 tỷ USD. Dù đã bán đi số cổ phần trị giá 21 triệu USD, anh vẫn đang nắm giữ 10% và là một trong những cổ đông lớn nhất.

Tham khảo Bloomberg