Philippines mở thầu mua 800.000 tấn gạo: Chưa hẳn là cơ hội cho gạo Việt

Ngày 15.4 tới, Cơ quan Lương thực Quốc gia Philippines (NFA) dự kiến sẽ mở thầu nhập khẩu 800.000 tấn gạo, nhằm bổ sung vào kho dự trữ trước mùa giáp hạt trong nửa cuối năm nay. Liệu đây có là "cơ hội vàng" cho các nước xuất khẩu gạo, trong đó có Việt Nam?

Cạnh tranh gay gắt 

Giá gạo của Việt Nam từ đầu năm đến nay liên tục bị sụt giảm và dự báo sẽ còn "lao dốc" khi Thái Lan tiếp tục xả hàng dự trữ kỷ lục những tháng tới đây. Chính phủ Thái Lan lại lên kế hoạch bán hơn 1 triệu tấn gạo/tháng, gần gấp đôi lượng gạo xuất khẩu trung bình tháng năm ngoái. Hiệp hội Các hãng xuất khẩu gạo Thái Lan dự đoán giá gạo tham chiếu tại nước này, vốn đã thấp hơn Việt Nam và Ấn Độ, có thể giảm thêm 11%, xuống 350 USD/tấn vào tháng 5 tới. 

Để cạnh tranh với Thái Lan, không chỉ Việt Nam liên tục giảm giá gạo xuất khẩu mà các nước khác như Ấn Độ cũng giảm giá gạo. Dự báo, giá gạo xuất khẩu Ấn Độ có thể giảm thêm 20 USD/tấn để cạnh tranh với cả Thái Lan và Việt Nam, không ngoại trừ cả trong hợp đồng với Philippines.

Mới đây, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng đã phải thông báo rằng, Thái Lan sẽ sẵn sàng bán gạo với bất kỳ giá nào. Trong quý I, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã giảm 20% về lượng, xuống 1,2 triệu tấn do cạnh tranh quá vất vả. Tới đây để cạnh tranh bán gạo cho Philippines sẽ là bài toán cực khó cho chúng ta.

Trong phiên đấu thầu bán gạo cho Philippines tới đây, chỉ tính riêng Thái Lan có thể giảm giá gạo xuống mức "vô điều kiện" thì cơ hội của gạo Việt sẽ khó khăn. Hiện Philippines là nước nhập khẩu gạo lớn thứ 3 châu Á, sau Trung Quốc và Ấn Độ. "Nếu Chính phủ Thái Lan tiếp tục bán gạo với giá thấp kỳ lục, người mua sẽ không ngần ngại chuyển từ gạo Ấn Độ và Việt Nam sang Thái Lan cho dù truyền thống hay không truyền thống trong buôn bán gạo"-chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho biết.

"Cần có bước đi khôn ngoan"...

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Bích nhìn nhận: Đúng là Thái Lan có kho gạo dự trữ khổng lồ và các nhà quản lý nước này cũng đứng trước sức ép giải toả nhanh chóng lượng gạo tồn kho. Họ tuyên bố kế hoạch bán cả triệu tấn gạo/tháng. Thế nhưng, theo ông Bích, trên thực tế, có thể suy đoán, mức giá quá “bèo” mà gạo Thái Lan có thể hạ xuống là những lô hàng đã có “tuổi thọ” trên dưới 2 năm, còn gạo tồn kho càng ngắn ngày hơn chắc chắn phải có giá cao hơn. 

"Lo ngại Thái Lan là đúng nhưng quá lo ngại Thái Lan, Việt Nam dễ bỏ qua đối thủ Campuchia khi Campuchia cũng sẽ là đối thủ “nặng ký” trong việc giành hợp đồng với Philippines này"-ông Bích cho biết. Gạo Campuchia có lợi thế cả về giá cả và chất lượng nên đang tràn sang các nước láng giềng, kể cả Thái Lan và Việt Nam. Trên thị trường quốc tế, gạo Campuchia đang dần khẳng định được vị thế khi 2 năm liền 2012 và 2013 liên tiếp được vinh danh là gạo ngon nhất thế giới. 

"Rõ ràng, bài toán đặt ra cho gạo Việt Nam là chúng ta cần có những bước đi và tính toán khôn ngoan thì mới có cơ hội bán được gạo với giá có lợi nhất cho các thị trường, kể cả thị trường truyền thống. Ngoài giá cả cạnh tranh, thì hợp đồng với Philippines lần này còn cần cả nhiều chính sách khác nữa"-ông Bích nói. 

Theo Nguyễn Phương