Ông Mai Hữu Tín: TTF có được mô hình quản trị có thể "xoay chuyển" bất cứ doanh nghiệp gỗ nào đang gặp vấn đề, cái đó quan trọng hơn những con số tài chính!

"Nếu được lựa chọn thì tôi sẽ không dùng từ ‘giải cứu’, mà tôi thích dùng từ ‘xoay chuyển’ hơn. Chúng ta biến những doanh nghiệp đang bình thường trở nên tốt hơn", ông Mai Hữu Tín – được mệnh danh là "ông trùm giải cứu" chia sẻ tại The Next Power mới đây.

Thương vụ gần nhất vào năm 2017, Công ty Xây dựng U&I của ông Tín thâu tóm cổ phiếu TTF của Gỗ Trường Thành sau sự rút lui nhanh chóng của Công ty Đầu tư Xây dựng Tân Liên Phát (công ty con của Tập đoàn Vingroup) khi phát hiện nhiều sai phạm trong số liệu tồn kho, doanh thu khống và công nợ của công ty gỗ này. Trước đó từ năm 2013, TTF có khoản vay ngân hàng lên tới 1.900 tỷ đồng do sử dụng đòn bẩy tài chính để huy động vốn trên sàn chứng khoán.

Sau 4 năm đi tìm nguyên nhân và giải quyết "khối u" trên, tháng 12/2021 TTF cho biết đã thanh toán xong khoản nợ cuối cùng với ngân hàng và chào bán thành công 59,5 triệu cổ phiếu riêng lẻ với 18 nhà đầu tư cá nhân, thu về 594,6 tỷ đồng. Công ty cũng đề ra tham vọng tham gia cuộc chơi 1 tỷ USD tại ASEAN.

Trước TTF, ông Tín ghi dấu là "ông trùm giải cứu" khi thực hiện các thương vụ M&A và vực dậy thành công Bồn nước Toàn Mỹ năm 2007 và Giấy Sài Gòn năm 2013. Nói về hành trình này của mình, ông Tín cho rằng không có chỗ cho sự "độc tài" mà phải áp dụng nhiều đổi mới nhỏ, với sự tham gia của toàn thể người lao động trong doanh nghiệp để đạt thành công lớn.

Đổi mới để "xoay chuyển" các công ty bên bờ vực như thế nào?

Riêng với TTF, ông Tín nhấn mạnh ba khía cạnh đổi mới: (i) đầu tư vào việc thiết kế để sản xuất những sản phẩm cao cấp và có giá trị cao hơn, (ii) đầu tư vào công nghệ phù hợp với Việt Nam để có thể đáp ứng được nhu cầu lớn hơn của thị trường bên ngoài và (iii) đổi mới quản trị để tất cả người lao động trong doanh nghiệp có tiếng nói cũng như tham gia vào quá trình thay đổi doanh nghiệp.

Với những kết quả khả quan, ông kỳ vọng trong vòng năm năm nữa TTF có thể lớn gấp năm lần giai đoạn hiện nay về quy mô cũng như có mô hình quản trị tiên tiến để có thể "xoay chuyển" được bất kỳ đơn vị nào đang gặp vấn đề trong ngành đồ gỗ.

"Với tôi cái đó còn quan trọng hơn những thành quả tài chính. Đó mới là xương sống của việc thay đổi để chúng ta có thể nhân rộng ra, và cũng là cái Việt Nam cần nhất", ông nói.

"Tôi không tin là đổi mới mang tính phá huỷ có thể xảy ra ở Việt Nam được"

Từ góc nhìn của người làm công tác quản trị nhiều năm, ông Tín cho rằng các doanh nhân Việt Nam nên tiếp cận và giải quyết vấn đề bằng cách làm tốt hơn mỗi ngày bằng các bước thay đổi nhỏ nhưng đem lại hiệu quả chung cuối cùng, hay còn gọi là "incremental innovation" - đổi mới gia tăng.

"Rất tiếc là những bạn trẻ yêu thích công nghệ của Việt Nam thích những từ to tát hơn cho nên không quan tâm đến việc phải làm những chuyện như vậy. Tôi không tin là đổi mới mang tính phá huỷ, hay ‘disruptive innovation’ có thể xảy ra ở Việt Nam được", ông Tín chia sẻ.

Với hoạt động sản xuất, ban lãnh đạo TTF đã suy nghĩ những giải pháp để có thể tiết kiệm nguyên liệu nhiều nhất, giúp giá thành cuối cùng ở mức thấp nhất có thể được dành cho người Việt Nam. Ngay ở thời điểm chiến tranh thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc căng thẳng, ban lãnh đạo cũng đã nhanh chóng chuyển hướng để đầu tư vào những sản phẩm mà Việt Nam có được cơ hội đẩy mạnh sức cạnh tranh so với Trung Quốc. Tới khủng hoảng Covid-19, sau khi trải qua "điểm tụt" tất yếu để phục vụ hoạt động cứu người, Việt Nam đã chuyển mình nhanh chóng, mở ra cơ hội để doanh nghiệp đến với thế giới sớm hơn trong khi những nước khác đang còn bối rối và mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của đại dịch.

"Hội chợ đồ gỗ High Point lớn nhất thế giới vừa rồi ở Mỹ không có bóng dáng của người Trung Quốc, đương nhiên trở thành lợi thế của Việt Nam".

Thực tế cho thấy, trước đây Hoa Kỳ chủ yếu nhập khẩu đồ gỗ nội thất phòng ngủ từ Trung Quốc, nhưng năm 2020, tỷ trọng nhập khẩu từ Trung Quốc đã giảm xuống chỉ còn 7,02% trong khi Việt Nam vươn lên để trở thành nguồn cung cấp lớn nhất với tỷ trọng nhập lên đến 50%.

Dẫu vậy, bức tranh "xoay chuyển" doanh nghiệp vốn không hoàn toàn là màu hồng. Vị này cũng không phủ nhận TTF chỉ là số ít trong hàng trăm doanh nghiệp mà ông đã đầu tư và không ít trong số đó cũng gặp thất bại. Và đổi mới sáng tạo không phải là những công thức, bởi khi có một công thức có thể vận dụng thì mới chỉ thành công tại thời điểm đó. Mỗi lần đổi mới sẽ tạo ra một nền tảng về kiến thức chung, từ đó tiếp tục đổi mới cho những trường hợp khác trong tương lai.

Hai yếu tố chính TTF chú trọng cho tham vọng 1 tỷ USD là vốn của cổ đông và con người điều hành

"Những cái thay đổi xảy ra liên tục, đó là một phần của kế hoạch, kế hoạch là phải có chỗ để thay đổi phù hợp với hiện trạng mới. Muốn có thể làm được chuyện lớn thì làm chuyện nhỏ trước cái đã, và làm thành công đi. Chúng ta cần có cái nguồn tích lũy được rồi mới đầu tư vào những chuyện rủi ro hơn.

Bạn muốn làm chuyện gì đó thú vị trong kinh doanh thì vị trí mà bạn muốn đạt tới là số 1, hoặc tệ lắm là số 2 trong ngành đó, chứ không bao giờ là số 3. Khi đã xác định đích đến hết sức rõ ràng như vậy thì việc tính toán từng bước đi một qua từng năm một để tới đích đó nó đã trở thành một lịch trình cụ thể rồi và chúng ta cần bám theo nó", ông Tín nói

Hai yếu tố chính trong lịch trình này là vốn của cổ đông và con người điều hành, cũng như làm sao kết hợp được lợi ích của cả hai nhóm đó với nhau. Lợi ích của cổ đông và của nhóm quản lý phải trên cùng một con đường thì khi đó mới có đủ nguồn lực và đủ "lửa" cho sự thay đổi.

Với quan điểm đó, ông Tín cho rằng khó khăn lớn nhất khi chuyển đổi TTF là chọn con người phù hợp. Khi đã qua được những bước đầu tiên, tạo được vài dấu ấn, thì nhiệm vụ kế tiếp là tiếp tục phát triển công ty và tuyển những người phù hợp có thể đảm đương quá trình này. Cái không thể đổi khi xoay chuyển doanh nghiệp đó chính là lửa trong lòng người đứng đầu.

"Thắp lửa thì dễ, duy trì ngọn lửa mới khó. Người cầm trịch cuộc chơi phải là người luôn tạo ra được cái lửa đó trong lòng người điều hành doanh nghiệp của mình", ông Tín nhấn mạnh.