Phó thủ tướng: ''Có nơi ngại cổ phần hóa vì sợ sai phạm''

“Đối với việc cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đâu đó còn tâm ý thận trọng, chờ đợi, e ngại một số vụ việc trước đây bị thanh tra kiểm tra, nên có chuyện đùn đẩy, hỏi ý kiến lên tận Chính phủ. Có nơi ngại không muốn làm vì sợ sai phạm”.

Đánh giá trên được Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp đưa ra tại cuộc họp sơ kết 6 tháng đầu năm của cơ quan này, ngày 11/7.

6 doanh nghiệp thoái vốn dưới mệnh giá

Báo cáo tại cuộc họp, Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà, cho hay sau khi họp với các bộ ngành đã đi đến thống nhất lộ trình cổ phần hóa 137 doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2017-2020 theo từng năm. Riêng năm 2017, cả nước sẽ phải cổ phần hóa 45 doanh nghiệp nhà nước trong số này.

Trong 6 tháng đầu năm 2017, cả nước đã hoàn thành cổ phần hóa 6 doanh nghiệp nhà nước; công bố giá trị doanh nghiệp và đang xây dựng phương án cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt 14 doanh nghiệp, trong đó có những doanh nghiệp có quy mô vốn chủ sở hữu rất lớn như 3 doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) có tổng giá trị vốn chủ sở hữu gần 90.000 tỷ đồng, 1 doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có giá trị vốn chủ sở hữu khoảng 24.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, đang tiến hành xác định giá trị của 20 doanh nghiệp. Dự kiến sẽ hoàn thành cổ phần hóa 40 doanh nghiệp trong tổng số 45 doanh nghiệp của kế hoạch năm 2017.

Đến hết quý 2/2017, đã bán phần vốn nhà nước không cần nắm giữ tại 22 doanh nghiệp với tổng giá trị theo sổ sách là 666,8 tỷ đồng (bằng 76,5% so với cùng kỳ năm 2016), thu về 11.589,3 tỷ đồng (bằng 314,11% so với cùng kỳ năm 2016); trong đó, có 6 doanh nghiệp thoái vốn dưới mệnh giá.

Về việc thoái vốn nhà nước tại 12 doanh nghiệp quy mô lớn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện có 11 doanh nghiệp đã niêm yết. Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) đang lựa chọn đơn vị nhà thầu tư vấn thoái vốn nhà nước.

Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) đang xử lý vướng mắc trong thỏa thuận hợp tác với Carlsberg Breweries A/S. Đối với Tổng công ty Sữa Việt Nam (Vinamilk), hiện Tổng công ty Đầu tư kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đã trình Thủ tướng hai phương án bán tiếp phần vốn nhà nước tại công ty này và đang chờ lấy ý kiến của Thường trực Chính phủ.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, các tập đoàn phải trình đề án tái cơ cấu doanh nghiệp giai đoạn 2016 - 2020. Tới nay, đề án tái cơ cấu của EVN đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đề án của Petro Vietnam đang được Văn phòng Chính phủ thẩm tra để trình Thủ tướng. Còn lại 5 đề án của 5 tập đoàn kinh tế chưa trình là Tập đoàn Cao su, Than - Khoáng sản, Bưu chính Viễn thông (VNPT), Viettel và Hóa chất.

Cũng theo ông Lê Mạnh Hà, việc bàn giao các doanh nghiệp sau cổ phần hóa về SCIC cũng chậm, đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán chưa thực hiện nghiêm túc. Đặc biệt, Tp.HCM chậm nhất trong số các đơn vị khi chưa có doanh nghiệp nào được cổ phần hóa trong danh sách 39 doanh nghiệp phải cổ phần hóa của địa phương này tới năm 2020.

Nhanh - chậm do lãnh đạo

Kết luận buổi làm việc, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá bên cạnh những mặt tích cực, công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước cũng bộc lộ nhiều hạn chế.

Cụ thể là tiến độ sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn không đạt yêu cầu, mục tiêu, kế hoạch đặt ra, làm “dồn” việc cho 6 tháng cuối năm; 578 doanh nghiệp chưa đăng ký niêm yết giao dịch trên sàn chứng khoán theo quy định. Hiệu quả hoạt động của khối doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực được nắm giữ, năng suất lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh còn thấp. Một số tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp, dự án hoạt động kém, thua lỗ, cơ chế quản trị chưa đáp ứng được tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.

Quá trình cổ phần hóa còn nhiều khó khăn vướng mắc, nhất là các quy định về định giá tài sản đất đai, trách nhiệm của người quản lý tài sản nhà nước chưa rõ ràng.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng cho rằng nguyên nhân chính là một số bộ ngành địa phương tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chưa thật quyết liệt trong công tác cổ phần hóa, thoái vốn.

“Kinh nghiệm là bộ nào quyết liệt thì chuyển biến tốt, chỗ nào lãnh đạo không quyết liệt công việc trì trệ, kết quả rất hạn chế”, Phó thủ tướng nói.

Lãnh đạo Chính phủ đề nghị các bộ, địa phương “làm theo đúng pháp luật, bảo đảm công khai minh bạch. Nếu luật pháp bất cập thì phải sửa, nhưng đang còn hiệu lực thì không thể làm sai được, không làm theo thông lệ, bảo đảm lợi ích quốc gia”.

Phó thủ tướng cho biết nếu từ nay tới cuối năm cổ phần hóa thành công được một doanh nghiệp lớn thì tỷ lệ vốn hoá được chuyển đổi sở hữu sẽ rất lớn, tạo ra quản trị tốt.

Do vậy, Phó thủ tướng yêu cầu “dứt khoát phải phấn đấu để hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn của năm 2017, thậm chí vượt mức số lượng doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn và cả chỉ tiêu thu ngân sách từ thoái vốn”.

Đặc biệt, Chính phủ sẽ xem xét trách nhiệm của lãnh đạo bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty chậm trễ, không hoàn thành nhiệm vụ đổi mới sắp xếp doanh nghiệp cổ phần hóa và thoái vốn doanh nghiệp theo Chỉ thị số 04 của Thủ tướng và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa 12 về sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính trong tháng 7 này trình Thủ tướng ký ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 59 về chuyển doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần; trong tháng 8 phải hoàn thành sửa đổi bổ sung Nghị định 91 về đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp và quản lý tài sản vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Cũng trong tháng 8 tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải trình Thủ tướng ký Quyết định danh mục doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà nước thực hiện thoái vốn giai đoạn 2017- 2020, có chia ra từng năm, danh mục doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện thoái vốn của Tp.HCM, hoàn thành danh mục các công thuỷ nông và sắp xếp các công ty thuỷ nông; phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp trình Thủ tướng tình hình chuyển giao tài sản không bồi hoàn của các nhà đầu tư trong liên doanh với các doanh nghiệp nhà nước Việt Nam; trước ngày 15/7 trình Thủ tướng cho ý kiến về Cơ quan đại diện vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính công khai việc xử lý các doanh nghiệp sau cổ phần hóa không đăng ký trên thị trường chứng khoán; Ban Chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương đẩy nhanh tiến độ xử lý 12 nhà máy, dự án thua lỗ của ngành công thương; các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các kế hoạch thoái vốn, cổ phần hóa thuộc phạm vi quản lý.