Quan điểm then chốt của Nhật Bản về vẻ đẹp: Giá trị đích thực của cuộc sống qua sự thay đổi vô thường

Điều dễ minh họa nhất cho Mono-no-aware là vẻ đẹp của hoa anh đào, hoa nở rất mãnh liệt, nhưng chỉ trong khoảng thời gian ngắn của một năm. Khi những bông hoa héo tàn và những cánh hoa rơi, hoa anh đào bay dọc theo những con đường như một lớp tuyết màu hồng mềm mại, nó đẹp nhất khi đang ở trong ranh giới giữa sự sống và cái chết. Đó đích thực là sự hấp dẫn độc nhất của loài hoa này.

Thẩm mĩ của con người tập trung vào sự biết mất không thể tránh được của thế giới vật chất tồn tại trên đời. Theo quan điểm này, sự mỏng manh và ngắn ngủi vốn có của sự vật chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp lộng lẫy mặc dù sau đó vẻ đẹp đó sẽ bị phai mờ đi nhanh chóng, chẳng hạn như hoa anh đào nở trong giây lát chỉ phô ra vẻ đẹp tuyệt vời của những bông hoa nhưng sẽ rất nhanh thôi những cánh hoa sẽ bị héo úa, lụi tàn, bởi vì nó chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn nên chắc chắn nó sẽ được nhận thức giá trị cao hơn.

Hiểu và chấp nhận sự bấp bênh luôn luôn tồn tại trong cuộc sống sẽ giúp chúng ta thoát khỏi sự hoành hành của bệnh tật liên quan đến những điều ngắn ngủi, thay vào đó là làm bật lên khả năng tận hưởng cuộc sống bằng cách hiểu rõ giá trị của những khoảng khắc thoáng qua. Bản chất không thể tránh khỏi của sự tồn tại hữu hạn đó là tương phản với sự thay đổi không bao giờ có hồi kết, như cuộc sống vẫn xảy ra bất chấp việc các kinh nghiệm và mục tiêu tiếp tục trôi đi. Do đó, việc nhận thức về sự vô thường làm chúng ta thấy buồn vui lẫn lộn nhưng cũng có khả năng nhận ra vẻ đẹp của sự thay đổi.

Khái niệm về Mono-no-aware bắt nguồn từ tôn giáo truyền thống của Nhật Bản và nguồn gốc của nó gắn liền với tín ngưỡng Shito, nhưng nó cũng chịu ảnh hưởng của những nguyên tắc Phật Giáo. Chủ nghĩa Ả Rập, vốn tồn tại chủ yếu ở Nhật Bản, nhằm mục đích nuôi dưỡng nhận thức của cá nhân liên quan đến môi trường xung quanh và nhấn mạnh sự cởi mở và nhạy cảm với năng lượng hiện có trên thế giới. Sau đó, việc giới thiệu Phật Giáo ở Nhật Bản hội tụ niềm tin vào bản chất tạm thời của môi trường và vạn vật tồn tại xung quanh nó. Từ đây, sự tập trung chuyển từ nhận thức sang đánh giá sâu hơn về vẻ đẹp và giá trị thẩm mĩ của sự thay đổi. Tác động tổng thể của nguyên tắc thẩm mỹ là nhận ra sự vô thường của tất cả mọi thứ tồn tại và tạo ra một liên kết sâu sắc hơn với nó.

Tâm lý này được thể hiện liên tục trong xã hội Nhật Bản, và đó cũng là một ý tưởng mà xã hội phương Tây thường thiếu. Mọi người thường có ý muốn bám víu vào thứ gì đó thay vì hiểu sự thay đổi là điều thiết yếu cho cuộc sống. Trong phim, chúng ta mong muốn kết thúc hạnh phúc, muốn một kết quả viên mãn: chàng trai cưới cô gái, vương quốc được bảo toàn, cuộc sống mãi mãi bị tạm dừng trong một khoảnh khắc hạnh phúc. Nhưng rõ ràng, đó là điều không thực tế.

Các sản phẩm truyền thông Nhật Bản thường kết thúc với việc con người dần trở nên mờ nhạt khỏi cuộc sống của những người khác, mặc dù đã là một phần trong cuộc sống của họ và khán giả hoàn toàn hài lòng với kết thúc này. Trong tiếng Nhật, có rất nhiều cụm từ không thể dịch được mà chỉ có thể tóm gọn lại thành “mọi người xuất hiện trong cuộc sống của bạn và rồi họ sẽ rời đi” hay “bản chất nhất thời của cuộc sống nên được trân trọng”.

Năm nay, tôi đã làm bạn với vô số người, một khi tôi rời khỏi Nhật Bản, họ sẽ không bao giờ lặp lại một cách chính xác những hành động mà họ đã làm với tôi như bây giờ. Những người tôi chào đón mỗi buổi sáng, những người đã nhìn thấy tôi trong tình trạng nghèo nàn trên các đường phố ở Shinjuku, những người đã ở bên tôi suốt một thời gian, sẽ trở lại với cuộc sống của chính họ trên quốc gia của họ, một cuộc sống riêng biệt. Tôi rất buồn khi nghĩ tới những điều như vậy. Nhưng dù vậy, tôi đã có cơ hội để trải nghiệm chúng, chuyện đó sẽ không bao giờ xảy ra nếu tôi không kêu gọi bản thân mình thay đổi.

Chung quy là: Hãy trân trọng từng khoảnh khắc cuộc sống bởi vì vẻ đẹp của nó không bao giờ lặp lại một lần nữa. Nó sẽ qua đi. Nó sẽ kết thúc. Và điều đó sẽ ổn thôi vì khi cuộc sống thay đổi, vẻ đẹp mới, có lẽ là một vẻ đẹp khác, sẽ đến. Mỗi mùa hoa anh đào qua đi, nhưng rồi nó sẽ quay trở lại vào năm tới và rồi sẽ khoác lên cho mọi nẻo đường một vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết - một vẻ đẹp vô song.