Sản phẩm chống muỗi 'ăn theo' dịch Zika: Nguy cơ tiền mất, tật mang

Đắt hàng, sốt giá

Sáng ngày 9/4, dạo qua các chợ Bình Tây (quận 6), Kim Biên (quận 5), Bà Chiểu (quận Bình Thạnh)… hỏi mua sản phẩm (SP) chống muỗi, tiểu thương đưa ra hàng chục loại từ nhang muỗi, vợt bắt muỗi, thuốc xịt muỗi… Bà Hoa – tiểu thương chợ Dân Sinh (quận 1) giới thiệu: “Nhang, vợt bắt muỗi giờ xưa rồi, tôi mới nhập về túi treo chống muỗi của Nhật Bản hiệu nghiệm lắm. Treo chỗ nào cũng được, chất transfluthrin, empenthrin thấm trong túi hiệu quả đuổi muỗi, chuột, gián, côn trùng gì cũng phải chạy xa”.

Những chiếc túi treo không bao bì, nhãn mác thoảng mùi hương sả, chanh có nhiều mức giá khác nhau: loại 60 ngày có giá 150.000đ – 160.000đ/túi, loại 180 ngày có giá 200.000đ – 220.000đ/túi và loại 360 ngày có giá trên 300.000 đồng/túi.

Không chỉ có mặt ở chợ lẻ, gánh hàng rong, SP chống muỗi có ở hầu hết các shop chuyên về SP cho mẹ và bé trên nhiều tuyến đường như Trần Huy Liệu (quận Phú Nhuận), Trần Phú (quận 5), Nguyễn Thiện Thuật (quận 3), Lê Duẩn (quận 1), Nguyễn Chí Thanh (quận 11)... Tất cả đều được giới thiệu có xuất xứ từ Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Pháp... Cửa hàng Bé Yêu (Nguyễn Đình Chiểu, Q.3) giới thiệu vòng đeo tay tránh muỗi hiệu Bugstop, Parakito... nhập từ Hàn Quốc, miếng dán “giúp ngăn ngừa muỗi và các loại côn trùng đốt, phòng tránh sốt rét và sốt xuất huyết và đặc biệt là tránh được bệnh Zika do muỗi gây ra”…

Các SP này được chiết xuất từ tinh dầu sả, lá mùi và sợi bông từ xơ oải hương, có tác dụng đuổi muỗi một cách tự nhiên nên không lo hại cho da. Khi đeo hoặc dán lên tay, chân, mùi từ chiếc vòng, miếng dán sẽ bốc hơi liên tục để xua đuổi các loại côn trùng bay tới gần, có tác dụng trong vòng 6 - 8 ngày. Theo nhân viên, đây đều là hàng “hot” hiện nay, mua nhiều phải đặt trước. Trong khi đó, SP không có một chữ tiếng Việt. Người bán khẳng định: “Hàng của tiệm đều đã được kiểm định và có giấy chứng nhận về độ an toàn, nguồn gốc, xuất xứ hẳn hoi chứ không phải hàng “chợ đen” như những nơi khác” (?!).

Tuy công dụng đặc biệt nhưng giá các SP rất rẻ. Vòng đeo tay đuổi muỗi chỉ từ 8.000 - 30.000 đồng/SP; combo 10 bộ dán đuổi muỗi gồm 60 miếng chỉ có 65.000 đồng; máy đuổi muỗi giá 100.000 đồng/SP, một lọ hương liệu có giá 60.000 đồng dùng đến hai tháng. Ngoài ra còn có đèn diệt muỗi bằng tia cực tím, đèn bẫy và diệt muỗi có giá tầm 200.000đ – 300.000đ/cái.

Coi chừng rước họa

TS. Hoàng Minh Nam – khoa Hóa ĐH Bách khoa TPHCM khuyến cáo: “Khi sử dụng các SP diệt, ngừa muỗi trong gia đình cần phải hết sức lưu ý và cẩn thận. Vì trong SP diệt, chống muỗi thường có hóa chất Tetramethrin, D-Phenothrin, Pemerthrin… là chất diệt côn trùng và có tác dụng cả trên người. Những chất này chứa clo hoặc phốt pho tác động lên hệ thần kinh, gây ra một số chứng bệnh như ngứa, tê, chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn, thậm chí là co giật, thay đổi ý thức, tăng huyết áp. Hệ nội tiết cũng chịu ảnh hưởng nếu nhiễm phải các loại hóa chất này, đặc biệt là nội tiết sinh dục với những biểu hiện như dậy thì sớm, gây hiếm muộn, vô sinh, tăng nguy cơ gây ung thư, ung thư vú.

Người tiêu dùng cũng đừng tin vào quảng cáo vì đó chỉ là chiêu bán hàng. Mua bất kỳ SP nào cũng phải căn cứ vào nhãn mác, chứng nhận của cơ quan chức năng in trên bao bì”.

Theo BS Ngô Minh Vinh - khoa Da liễu Bệnh viện Da liễu TPHCM, hiện chưa có bất kì công trình nghiên cứu khoa học nào đánh giá việc sử dụng vòng đeo tay, chân có chứa hoạt chất chiết xuất từ sả hay cây bạch đàn có khả năng chống muỗi. Với nhiều SP chống muỗi chỉ có giá vài ngàn đến vài chục ngàn/SP được bán trôi nổi trên thị trường càng không nên sử dụng vì không biết thành phần hóa chất trong đó là gì.

“Gần đây, tôi có tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ đến khám trong tình trạng da phồng rộp, ngứa, bỏng nước do phụ huynh bôi các loại kem dưỡng, gel có chứa thành phần hóa chất cho trẻ. Chúng ta cần biết rằng da trẻ rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với các hóa chất. Nếu sử dụng lâu ngày có thể gây bệnh chàm mạn tính, bệnh kéo dài dai dẳng khó chữa trị. Đó là chưa kể các chất độc có trong miếng dán và vòng đuổi muỗi không rõ thành phần, nguồn gốc có thể hấp thu qua da và gây nhiễm độc cơ thể”, BS Vinh khuyến cáo.

Các chuyên gia y tế lưu ý, những SP chống muỗi thường được tẩm hóa chất có mùi hương mà côn trùng không thích. Khi sử dụng trên người, côn trùng ngửi được mùi sẽ tránh xa. SP nào càng khiến côn trùng sợ hãi, chết nhanh thì càng chứng tỏ nồng độ các thành phần trong đó cao và có tác dụng rất mạnh. Như vậy, không chỉ muỗi, côn trùng chết mà con người cũng bị ảnh hưởng, nhất là với trẻ nhỏ.

Thiết bị chống muỗi “sốt” theo virus Zika