Sức hút lớn từ kinh tế đêm (*): Chưa được đầu tư đúng mức

Đảo ngọc Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) đang triển khai chợ đêm Grand World ở xã Gành Dầu, dự kiến sẽ đưa vào khai thác từ cuối năm 2020, sau thành công của chợ đêm Phú Quốc. Ông Huỳnh Văn Sơn, Chủ tịch HĐQT Công ty Du lịch Ngôi Sao Biển Sài Gòn - chủ đầu tư dự án này, đánh giá sản phẩm kinh tế về đêm sẽ là cú hích rất quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế, đặc biệt sau giai đoạn phục hồi từ dịch Covid-19.

Quy mô riêng lẻ, manh mún

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về việc nghiên cứu, xây dựng đề án phát triển kinh tế ban đêm , Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đã xây dựng dự thảo đề án này để lấy ý kiến các bộ, ngành và địa phương. Theo đánh giá của Bộ KH-ĐT, ở Việt Nam, một số hoạt động kinh tế ban đêm đã hình thành từ nhiều năm nay và phát triển dưới các loại hình như khu phố đi bộ, khu mua sắm, ẩm thực, cửa hàng tiện lợi, chợ đêm, quán bar và một số hoạt động nghệ thuật, giải trí đường phố.

TP Hà Nội đã triển khai khu vực tập trung hoạt động kinh tế ban đêm từ khoảng 5 năm trước ở khu vực phố cổ và từ ngày 1-9-2016, TP chính thức triển khai thí điểm không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận UBND TP. Để tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh dịch vụ ban đêm phát triển tại khu vực phố cổ, khu vực này được phép hoạt động tới 2 giờ sáng và chợ đêm vào 3 ngày cuối tuần tại các khu vực phố cổ; tổ chức các buổi biểu diễn văn hóa - nghệ thuật...

Quảng Bình đang xây dựng các sản phẩm du lịch ban đêm là khám phá TP Đồng Hới bằng xe điện (hiện có trên 100 xe), phố chợ đêm TP Đồng Hới và dịch vụ vui chơi giải trí ban đêm ở khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng. TP Huế triển khai dự án "Sáng và sống" nhằm tạo thêm nhiều dịch vụ về đêm cho khách du lịch và người dân.

Tuy vậy, hoạt động kinh tế ban đêm mới chỉ khai thác ở quy mô nhỏ, hoạt động mang tính tự phát riêng lẻ, manh mún tại một số đô thị và trung tâm du lịch lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Hội An, Huế… nên chưa được ghi nhận như một mô hình kinh tế có đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế đất nước thời gian qua.

Bà Nguyễn Thị Lệ Thanh, Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa, cho rằng các hoạt động kinh tế ban đêm tại Nha Trang đến nay vẫn chưa phát triển một cách bài bản, đồng bộ mà chỉ là các hoạt động đơn lẻ của các doanh nghiệp (DN) dịch vụ du lịch. Năm 2019, Nha Trang - Khánh Hòa đón hơn 7,2 triệu lượt du khách, nhất là khách nước ngoài đến đây rất nhiều, gần 3 triệu lượt nhưng mới chỉ chi tiêu chủ yếu ở các hoạt động ăn uống, vui chơi ban ngày.

Theo ông Nguyễn Huy Hân, đại diện chủ đầu tư nhà hát Huyền thoại Ducashow (TP Nha Trang), Nha Trang hiện chưa phát huy hết tiềm năng về phát triển kinh tế ban đêm. Trong khi những điểm đến như Pattaya (Thái Lan), đảo Boracay (Philippines), sản phẩm du lịch về đêm rất đa dạng, phong phú. Các khu chợ đêm, nhà hát, trung tâm biểu diễn nghệ thuật luôn sôi động khiến du khách có cảm giác như những nơi đó không bao giờ ngủ... Sản phẩm du lịch về đêm mang lại thêm cơ hội kinh doanh, tạo việc làm cho người lao động và nhất là mang đến cơ hội trải nghiệm, thụ hưởng các giá trị văn hóa, du lịch địa phương cho du khách.

Ông Dương Phú Nam, Tổng Giám đốc Sun World (thuộc Tập đoàn Sun Group), dẫn kiến nghị World Bank năm 2019 rằng Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái du lịch bền vững, trong đó có kinh tế ban đêm. Theo ông Dương Phú Nam, Thái Lan đón khoảng 40 triệu khách du lịch trong năm ngoái và khoảng 70% trong số này quay lại, chắc chắn ở đây có sự góp phần rất lớn của kinh tế ban đêm. Việt Nam có 18 triệu khách nhưng bao nhiêu khách quay lại, cần nghiên cứu và có câu trả lời rõ ràng để có chính sách phù hợp.

"Chúng ta đón một lượng khách quốc tế rất lớn nhưng nếu không biết "thâm canh", lượng khách này sẽ không sẵn sàng tiêu tiền, nhất là vào buổi tối. Theo chỉ số nghiên cứu thì khách chi tiêu 30% ban ngày, 70% ban đêm, như vậy ta đang mất 70% doanh thu. Nếu không "thâm canh" các sản phẩm du lịch về đêm, sẽ giống như việc thuê mặt bằng để kinh doanh một món rất đắt tiền nhưng chỉ bán ăn sáng, còn buổi trưa và tối lại bỏ ngỏ" - ông Dương Phú Nam phân tích.

Du khách nước ngoài ở phố cổ Hội An, tỉnh Quảng Nam, thời điểm chưa có dịch Covid-19. Ảnh: TRẦN THƯỜNG

Cần cái nhìn chính xác hơn

Ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động, gần đây, một số địa phương cũng quan tâm, xây dựng mô hình phát triển sản phẩm kinh tế về đêm, nhất là trong lĩnh vực du lịch. Như tại huyện đảo Phú Quốc, tính cả chợ đêm Grand World đang được xây dựng, điểm đến này có tới 2 chợ đêm.

Ông Huỳnh Văn Sơn lý giải DN đầu tư 2 chợ đêm ở cùng điểm đến khi thấy tiềm năng rất lớn của mô hình này, thành công từ chợ đêm Phú Quốc những năm qua khi trở thành sản phẩm du lịch thu hút du khách, tạo việc làm cho người dân địa phương và được chính quyền địa phương ủng hộ về chính sách, thủ tục…

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND TP Hội An (tỉnh Quảng Nam), Hội An đang xúc tiến thực hiện các dự án ở khu vực cách xa khu phố cổ để phục vụ nhu cầu vui chơi về đêm của khách du lịch. Trong chiến lược phát triển ngành kinh tế du lịch TP Hội An giai đoạn 2020 - 2025, bên cạnh quy hoạch khu thể thao tập trung trên biển, Hội An sẽ tiến hành mở rộng bãi tắm An Bàng; tập trung phát triển kinh tế du lịch bền vững theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh. Đặc biệt, sẽ thực hiện việc cơ cấu lại hệ thống sản phẩm du lịch theo 3 cấp độ gồm: sản phẩm du lịch đặc thù, sản phẩm du lịch chính và sản phẩm du lịch phụ trợ tạo sự khác biệt để hấp dẫn du khách...

TP Hội An cũng thực hiện đề án "Phát triển kinh tế đêm" trong lĩnh vực du lịch, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh du lịch, kéo dài ngày lưu trú, mức chi tiêu trung bình và sự hài lòng của du khách.

Liên quan phát triển kinh tế ban đêm, UBND tỉnh Khánh Hòa cũng yêu cầu Sở KH-ĐT phối hợp thực hiện đề án phát triển kinh tế ban đêm của Bộ KH-ĐT. Qua đó, có cái nhìn chính xác về kinh tế ban đêm; định hướng phát triển cụ thể; đề xuất những vấn đề về cơ chế, chính sách liên quan đến các loại hình kinh tế ban đêm.

"Tiềm năng kinh tế ban đêm của Nha Trang rất lớn khi có thể tạo ra nhiều ngành nghề kinh doanh mới, tạo việc làm, tăng thu nhập cho dân cư, tạo nguồn thu ngân sách. Sở Du lịch đang phối hợp với tư vấn để xây dựng đề án phát triển sản phẩm du lịch, qua đó sẽ cùng các sở - ngành liên quan, hiệp hội du lịch đề xuất loại hình hoạt động kinh tế về đêm nhằm xây dựng quy hoạch các khu vui chơi giải trí về đêm, khu ăn uống, mua sắm cao cấp bán hàng miễn thuế, biểu diễn nghệ thuật..." - bà Nguyễn Thị Lệ Thanh cho hay.

Tại TP Đà Nẵng, bà Trương Thị Hồng Hạnh, Giám đốc Sở Du lịch, cho biết thời điểm hiện tại, điều kiện về hạ tầng và cơ sở vật chất phục vụ du lịch của Đà Nẵng rất đồng bộ và hiện đại, đáp ứng được nhu cầu của khách quốc tế và nội địa. Trong đó, dịch vụ hoạt động về đêm như vui chơi giải trí, mua sắm, ẩm thực và tham quan về đêm cũng đã cơ bản hình thành và bắt đầu đa dạng.

"Việc phát triển kinh tế ban đêm trong hoạt động du lịch góp phần quan trọng giúp tăng chi tiêu, tăng ngày lưu trú, giải quyết việc làm cũng như đem lại hiệu quả kinh doanh cho các DN trên địa bàn vì sức lan tỏa của du lịch trong phát triển kinh tế rất lớn" - bà Hạnh nhấn mạnh.

Ông Lê Trung Chinh, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết từ khi có chỉ đạo của Thủ tướng về việc nghiên cứu kinh tế ban đêm, Đà Nẵng đã bắt tay vào xây dựng các giải pháp và xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà TP đặt ra trong thời gian tới.

Lãnh đạo TP Đà Nẵng có chủ trương sẽ dành ngân sách đầu tư để phát triển kinh tế ban đêm bằng việc xây dựng các sản phẩm, các dịch vụ mới. Trước mắt, Đà Nẵng sẽ đầu tư vào khu An Thượng, thiết kế phố đi bộ cầu Nguyễn Văn Trỗi. Tạo điều kiện cho các nhà đầu tư quan tâm phát triển du lịch nói chung và phát triển du lịch ban đêm tại TP được phát triển các sản phẩm mới.