Khoản thu được từ nợ xấu bán cho VAMC: Vẫn còn vướng mắc

Theo quy định tại Nghị định số 53/2013/NĐ-CP (Nghị định 53) và Thông tư số 19/2013/TT-NHNN (Thông tư 19) thì:

VAMC mua nợ xấu của các TCTD theo giá trị ghi sổ sau khi trừ đi số tiền dự phòng đã được trích lập của khoản nợ xấu đó (khoản 1 Điều 14 Nghị định 53). Hàng năm, các TCTD phải trích lập vào chi phí dự phòng đối với trái phiếu đặc biệt mà VAMC phát hành, tỷ lệ trích lập không thấp hơn 20% mệnh giá trái phiếu trong thời hạn của trái phiếu đặc biệt (điểm c khoản 2 Điều 15 Thông tư 19).

Trái phiếu đặc biệt có thời hạn tối đa là 5 năm, lãi suất 0% và có thể sử dụng để vay tái cấp vốn từ NHNN (khoản 1 Điều 20 Nghị định 53). Trong thời hạn của trái phiếu đặc biệt, số tiền thu hồi nợ được VAMC giữ lại hàng quý và thanh toán trực tiếp cho NHNN để trả các khoản vay tái cấp vốn hoặc nếu chủ nợ không vay tái cấp vốn từ NHNN thì sẽ được VAMC gửi vào tài khoản tiền gửi phong tỏa của VAMC mở tại các TCTD và không được rút số tiền đó trước thời điểm đáo hạn của trái phiếu đặc biệt (Điều 43 Thông tư 19).

Như vậy, với các quy định nêu trên, trong quá trình hạch toán các khoản thu được từ nợ xấu đã bán cho VAMC theo giá trị ghi sổ sẽ bộc lộ một số điểm chưa phù hợp về trích lập dự phòng rủi ro. Cụ thể:

Trường hợp TCTD không vay tái cấp vốn, khi thu được nợ, số tiền thu được gửi vào tài khoản tiền gửi phong tỏa của VAMC mở tại các TCTD và không được rút số tiền đó trước thời điểm đáo hạn của trái phiếu đặc biệt (tối đa là 5 năm). Như vậy, dù TCTD bán được (một phần hoặc toàn bộ) nợ xấu, mệnh giá trái phiếu đặc biệt không thay đổi và không có quy định nào cho phép TCTD được giảm trừ tỷ lệ trích lập dự phòng tương ứng. TCTD vẫn phải trích lập dự phòng như chưa thu hồi nợ (khoản 1 Điều 44 Thông tư 19) cho đến khi trái phiếu đặc biệt đáo hạn.

Trường hợp TCTD vay tái cấp vốn, khi TCTD thu được nợ, số tiền thu được gửi vào tài khoản tiền gửi phong tỏa của VAMC mở tại các TCTD và không được rút số tiền đó trước thời điểm đáo hạn của trái phiếu đặc biệt (tối đa là 5 năm), số tiền thu hồi được nợ được sử dụng để hoàn trả nợ vay tái cấp vốn. Tuy nhiên, dư nợ vay tái cấp vốn giảm nhưng mệnh giá trái phiếu đặc biệt không đổi, TCTD vẫn phải trích lập dự phòng cho mệnh giá trái phiếu đặc biệt như chưa thu hồi được nợ.

Số liệu công bố bởi VAMC cho thấy, đến nay công ty này đã mua hơn 45.000 tỷ đồng nợ gốc của 35 TCTD, với giá trị trái phiếu đặc biệt thanh toán là 37.680 tỷ đồng. Tuy nhiên, số nợ xấu đã thu hồi mới đạt 450 tỷ đồng. Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chính thức từ phía NHNN về việc đã có TCTD nào được vay tái cấp vốn từ trái phiếu đặc biệt của VAMC hay chưa.

Nguyễn Lê