Ông Trần Đình Thiên: Nói người dân được hưởng lợi từ giá vàng là NHNN đang không rõ ràng

Nói về cách điều hành thị trường vàng hiện nay của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Tiến sĩ Trần Đình Thiên – Viện Trưởng viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: NHNN đang không rõ ràng khi nói rằng người dân đang được lợi từ việc chênh lệch giá vàng. Trong khi đó, thực chất là nền kinh tế đang phải trả giá những hành động sai lầm trước đây của một số ngân hàng thương mại để tránh những ảnh hưởng tồi tệ đến hiện tại và tương lai.

Theo ông Thiên, ngay cả những cam kết của NHNN cũng đang không kiên định. Sự thay đổi quá nhanh và đột ngột đang gây mất lòng tin của người dân. Ông Thiên lấy dẫn chứng cụ thể:

“Tôi nhớ không nhầm đã có lần Thống đốc NHNN có cam kết rằng sẽ đưa khoảng cách giá vàng trong nước và giá vàng thế giới về mốc 400.000 đồng/lượng. Tuy nhiên, khi đăng đàn trước Quốc hội khi được chất vấn tại sao mức chêch lệch này vẫn ở mức 4 – 5triệu đồng/lượng thì Thống đốc lại có ngay một “sáng kiến” là NHNN đang bình ổn thị trường vàng chứ không bình ổn giá vàng.

Khái niệm về bình ổn thị trường chứ không phải bình ổn giá có lẽ là sáng kiến duy nhất mà Việt Nam có. Từ cổ đến kim nhà kinh tế học đều thống nhất rằng bình ổn thị trường chính là bình ổn giá, cung – cầu chính là yếu tố quyết định đến giá. Chính vì thế họ không thể giải thích được NHNN đang bình ổn cái gì khi mà tuyên bố “bình ổn thị trường chứ không bình ổn giá”.

Tuy nhiên, những can thiệp của NHNN cũng đã góp phần bình ổn được nguồn cung trong nước hiện nay, ông có thấy thế không?

Sở dĩ thị trường vàng xảy ra tình trạng khan cung là do các ngân hàng thương mại đến hạn phải tất toán trạng thái vàng. Nếu NHNN không tham gia bán vàng cho các ngân hàng này thì có thể sẽ xảy ra nhiều hệ quả nghiêm trọng.

Hay nói một cách khác NHNN đang phải “cứu” một nhóm các ngân hàng “dính” đến vàng và cũng “ăn lợi” rất nhiều từ vàng để họ còn không còn những rủi ro, tránh những ảnh hưởng chung đến cục diện nền kinh tế.

Tại sao NHNN không thẳng thắn thừa nhận rằng đang có nhóm lợi ích đứng sau thị trường vàng và đang có những rủi ro trên thị trường này… Chính vì thế phải bán vàng ra để ổn định lại, mặc dù thời kỳ đầu sẽ còn chệch lệch về giá nhưng khi cung cầu ổn định thì khoảng cách về giá sẽ được rút ngắn và những rủi ro trên thị trường sẽ giảm dần.

Vậy ông có đồng ý với  lập luận giá vàng chênh lệch nhà nước và người dân đang được hưởng lợi không?

Tôi không biết cách nhìn đấy là như thế nào vì về nguyên tắc là nếu đã có sự chênh lệch thì sẽ có người bị thiệt. Nếu nhà nước được hưởng lợi thì chắc chắn những người mua vàng sẽ bị thiệt và những người mua vàng là ai? Người đó có phải là người dân hay không?

Cách nói “Nhà nước hưởng lợi chính là nhân dân được hưởng lợi” của NHNN tôi cho rằng là không rõ rằng. Cái lợi mà nhà nước kiếm được đó chính là của người dân mua vàng, của người Việt Nam chứ không phải do NHNN kiếm ở đâu cả. Điều đó cũng giống như việc “san qua bù lại”.

Theo NHNN việc chênh lệch giá vàng sẽ được rút ngắn khi các ngân hàng cân bằng được trạng thái vàng. Ông nghĩ mốc thời gian 30/6 tới đây liệu điều này có trở thành hiện thực hay không?

Có lẽ điều này phải chờ thời gian để chứng minh. Nhưng có một lưu ý rằng, NHNN đang độc quyền kinh doanh và quy định được về thời gian thì hoàn toàn có thể chủ động được điều đấy.

Xin cảm ơn ông!

Khánh Linh (thực hiện)