Thách thức điều hành tỷ giá năm 2016

Nhận định trên được các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) đưa ra trong Báo cáo chiến lược 2016. Theo đó, BVSC dự báo, tỷ giá USD/VND năm 2016 sẽ tăng 3-4%. Dự báo này được đưa ra trên cơ sở dự báo cán cân thanh toán tổng thể của Việt Nam đạt thặng dư khoảng 5 tỷ USD, Fed sẽ tăng lãi suất thêm 1%, và thị trường tài chính quốc tế không có những biến động lớn và bất ngờ, chẳng hạn đến từ Trung Quốc tiếp tục phá giá CNY.

Trong khi đó, Báo cáo triển vọng 2016 của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đưa ra dự báo VND sẽ giảm giá khoảng 4 – 5% so với USD trong năm 2016. Theo đó, nếu xét riêng các yếu tố trong nước, không có yếu tố rõ ràng nào có thể gây áp lực lớn cho tỷ giá trong năm 2016.

Cụ thể, tâm lý đầu cơ ngoại tệ thông qua nhiều biện pháp và can thiệp hợp lý của NHNN được kỳ vọng sẽ bị hạn chế đáng kể. Trong khi đó, vốn FDI giải ngân và kiều hối được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì xu hướng tăng tích cực. Ngoài ra, thâm hụt thương mại 2016 cũng được kỳ vọng sẽ không quá đột biến và ở mức vừa phải (2 - 3 tỷ USD).

Do đó, áp lực từ phía bên ngoài tiếp tục là yếu tố lớn nhất tạo nên rủi ro tỷ giá trong năm 2016, đặc biệt là đồng USD mạnh lên cùng lộ trình tăng lãi suất của FED và khả năng đồng CNY tiếp tục lao dốc. Với cách tiếp cận tương đối thận trọng đi cùng lộ trình tăng lãi suất theo hướng chậm và từ từ của FED, các chuyên gia VCBS đánh giá yếu tố đồng USD mạnh lệ theo lộ trình tăng lãi suất của FED có thể đã được thị trường chuẩn bị và phòng ngừa. Trong khi đó, yếu tố đồng CNY lao dốc được nhìn nhận là yếu tố khó lường và đem lại nhiều rủi ro hơn, đặc biệt khi Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam và hiện giá trị nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm gần 30% tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu trong năm 2015.

Đồng quan điểm như trên, Báo cáo chiến lược 2016 của Công ty Chứng khoán Maritime Bank cũng nhìn nhận áp lực tỷ giá từ các yếu tố bên ngoài là rất lớn. Tuy nhiên các yếu tố nội lực như FDI, kiều hối và dự trữ ngoại hối sẽ đủ đáp ứng những biến động bên ngoài mà không gây tổn hại đến nền kinh tế. Theo đó, mức độ biến động có thể bằng hoặc thấp hơn năm 2015.

Vào ngày cuối cùng của năm 2015, NHNN đã chính thức công bố cơ chế điều hành tỷ giá mới theo đó tỷ giá trung tâm USD/VND sẽ được công bố hàng ngày. Tuy nhiên, tỷ giá thực tế trên thị trường ngoại hối trong những tuần đầu giao dịch vẫn chủ yếu xoay quanh biên độ giới trên của tỷ giá trung tâm, cho nên thị trường vẫn còn hoài nghi về tính chỉ báo, dẫn dắt của cơ chế tỷ giá mới.

Từ thực tế đó, các chuyên gia của BVSC cho rằng, NHNN chắc chắn sẽ có lộ trình cho cơ chế tỷ giá trung tâm thực sự linh hoạt trong năm 2016. Cụ thể, tỷ giá trung tâm cần được điều chỉnh linh hoạt hơn nữa trong năm 2016, để chỉ số này thực sự có vai trò định hướng, dẫn dắt trên thị trường ngoại hối. Các bên tham gia thị trường sẽ chỉ tin tưởng tỷ giá trung tâm nếu tỷ giá thực tế giao dịch trong ngày xoay quanh ở cả cận trên và cận dưới của tỷ giá trung tâm, chứ không chỉ chủ yếu tập trung ở cận trên như trong tuần đầu giao dịch đầu tiên với cơ chế tỷ giá mới.

Điều này cũng gắn chặt với cam kết chống đô la hóa khi NHNN chính thức loại bỏ USD trong quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và tổ chức, cá nhân. Như vậy, tỷ giá linh hoạt sẽ là cơ sở quan trọng để NHNN có thể thực hiện cam kết chống đô la hóa trên thực tế, khi giao dịch với USD trong nền kinh tế được chuyển từ quan hệ tín dụng sang quan hệ mua bán trên thị trường ngoại hối.