Thêm lựa chọn cho người vay
Trước thực tiễn tình hình kinh tế khó
khăn trong năm 2012 và lường trước những khó khăn trong năm 2013, NHNN
đã đưa nhiều biện pháp để góp phần tháo gỡ khó khăn cho các DN và nền
kinh tế. Định hướng điều hành của NHNN là sẽ không kiểm soát tỷ trọng
cho vay đối với lĩnh vực không khuyến khích. Tiếp tục chỉ đạo các TCTD
tập trung vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD), đặc biệt là các
lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ
trợ, DNNVV, DN ứng dụng công nghệ cao.
Mới đây nhất, NHNN cũng “mở hơn” trong
cho vay ngoại tệ thể hiện qua Thông tư 37/2012/TTTT-NHNN (Thông tư 37)
quy định cho vay bằng ngoại tệ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài
đối với khách hàng vay là người cư trú.
Theo giới phân tích và một số lãnh đạo
ngân hàng, Thông tư 37 vẫn tương đối chặt chẽ. Thông tư yêu cầu khách
hàng muốn vay ngoại tệ phải có nguồn thu ngoại tệ từ SXKD, tức là sẽ chỉ
phù hợp với những DN nào vừa có hoạt động nhập khẩu nhưng đồng thời vừa
xuất khẩu thì mới có được nguồn thu ngoại tệ.
“Tuy nhiên, điểm mở ở đây là Thông tư
cho phép các DN vay trung hạn và dài hạn. Trước đây, khi các DN muốn
nhập khẩu máy móc, thiết bị đầu tư tài sản cố định không được vay ngoại
tệ thì giờ sẽ được vay”, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc bộ phận Kinh doanh
Tiền tệ, Phòng Kinh doanh vốn và ngoại tệ, Ngân hàng HSBC Việt Nam ghi
nhận và nhấn thêm: “Quy định như vậy là phù hợp hơn vì bản thân các DN
có nguồn thu ngoại tệ nên được vay ngoại tệ phục vụ nhu cầu mở rộng
SXKD”.
Cũng theo nhìn nhận của ông Quang, Thông
tư 37 đã mở rộng đối tượng vay. Cụ thể, TCTD, chi nhánh ngân hàng nước
ngoài có thể xem xét cho vay với một số nhu cầu vay vốn ngoại tệ không
nằm trong phần đối tượng được cho phép nhưng nếu thuộc các lĩnh vực ưu
tiên, khuyến khích phát triển SXKD theo chủ trương của Chính phủ sau khi
được NHNN chấp thuận.
Đây là một hướng mở vì vẫn có những DN
muốn tìm kiếm lãi suất thấp hơn thông qua vay ngoại tệ (hiện lãi suất
cho vay ngắn hạn bằng VND khoảng 11%/năm đến 15%/năm; trong khi lãi suất
cho vay bằng USD chỉ từ 5,5%/năm đến 7%/năm).
Bên cạnh đó, Thông tư cũng cho phép các
TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài xem xét cho vay ngoại tệ đối với
các dự án, công trình quan trọng quốc gia được Quốc hội, Chính phủ hoặc
Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư và đã được Bộ Kế hoạch
và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài.
Hiện các dự án, công trình như vậy chưa
nhiều (mới chỉ xuất hiện ở một số lĩnh vực như dầu khí, viễn thông)
nhưng đây có thể là một động thái đón đầu trước một xu hướng trong tương
lai gần khi các DN của chúng ta mạnh hơn và có nhu cầu mở rộng đầu tư
ra các nước.
Nhưng không phải liều thuốc thần
Dự báo trong năm 2013, tỷ giá VND vẫn
rất ổn định do nhu cầu nhập khẩu không tăng mạnh. Trong khi đó, các thị
trường xuất khẩu của Việt Nam dự báo có thể sẽ có những cải thiện; dòng
vốn FDI, FII, kiều hối vẫn rất mạnh. Tỷ giá ổn định trong khi chênh lệch
lãi suất giữa hai đồng tiền lớn, sẽ kích thích nhu cầu vay ngoại tệ của
DN. Do đó, khi Thông tư này ra đời, khả năng lượng khách hàng vay ngoại
tệ có thể tăng lên.
Tuy nhiên theo ông Quang, mức tăng chắc
sẽ không nhiều vì thực ra, vấn đề nằm ở nhu cầu chứ không phải do Thông
tư này. “Tác động lớn nhất có thể đến từ phần mở rộng cho vay thêm phần
trung, dài hạn. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, việc các DN có mạnh dạn
vay nhiều để mở rộng SXKD không còn là câu hỏi lớn. Cho nên việc tín
dụng bằng ngoại tệ tăng hay không sẽ phụ thuộc chủ yếu vào phần vĩ mô
nhiều hơn”, ông Quang dự báo.
Như Thống đốc Nguyễn Văn Bình đã chỉ ra,
tín dụng tăng trưởng thấp so với mục tiêu đề ra, chủ yếu là do các nhân
tố bên cầu: sức cầu trong nước và cầu nước ngoài yếu; hàng tồn kho tăng
cao nên nhiều DN gặp khó khăn, không đủ điều kiện vay vốn; tồn kho bất
động sản khá lớn...
Điều đó cho thấy, để lưu thông dòng vốn
tín dụng, cần có sự phối hợp đồng bộ các chính sách từ phía các bộ,
ngành trong thời gian tới. Chỉ khi các yếu tố của nền kinh tế được cải
thiện thì cầu tín dụng (trong đó có tín dụng ngoại tệ) mới tăng lên. Vì
vậy không nên xem Thông tư này là liều thuốc thần để đẩy tín dụng ngoại
tệ lên.
Mặt khác, một số dự báo gần đây cho
thấy, nền kinh tế toàn cầu cũng như Việt Nam có thể hồi phục tốt hơn
trong năm 2013, đi cùng với đó là áp lực lạm phát cũng lớn hơn. Tại Việt
Nam, áp lực tăng của giá cả thực phẩm và giá các mặt hàng thiết yếu
khác cũng như hàng loạt phí cũng đang “trực chờ”.
Xét trong bối cảnh đó, tín dụng ngoại tệ
nếu tăng lên ở một mức độ vừa phải sẽ giúp cho tăng trưởng tín dụng tốt
hơn trong năm nay. Tuy nhiên, nếu tăng quá lớn thì vô hình trung lại
tạo áp lực lên tỷ giá và cái vòng luẩn quẩn giữa tín dụng ngoại tệ với
tỷ giá có thể lại tái diễn.
Theo Đỗ Lê
Thời báo ngân hàng