Dự báo kinh tế hầu hết sai

Kiểu mù sờ voi

Cách đây gần 7 năm, vào tháng 5-2008, ông Arjun Murti, chuyên gia dầu lửa hàng đầu của Goldman Sachs, từng dự báo trong 2 năm tiếp theo giá dầu sẽ lên đến 200USD/thùng. 6 tháng sau, giá dầu rớt xuống còn 34USD/thùng. Dường như chỉ người nghe dự báo phải chịu hậu quả. Thật khó liệt kê hết các dự đoán sai lầm một cách thô thiển của những nhà kinh tế vì chúng rất... phong phú.

Năm 1930, nhà kinh tế Hoa Kỳ nổi tiếng John Maynard Keynes đã thử làm công việc dự đoán trong bài báo “Viễn cảnh kinh tế cho con cháu chúng ta”. Trong bài này, ông cho biết mình tin rằng điều kiện sống sẽ được cải thiện nhiều; mỗi tuần người lao động chỉ phải làm 15 giờ và những người có tầm ảnh hưởng đến kinh tế sẽ không còn tham lam nữa… Sai bét.

Một dự đoán... trật khác cũng rất nổi tiếng là của nhà kinh tế Irving Fisher. Tháng 10-1929, 8 ngày trước khi thị trường chứng khoán phố Wall sụp đổ, ông khẳng định như đinh đóng cột rằng thị trường không thể đổ vỡ.

Tương tự, năm 2007 ông Daniel Fanger, ngôi sao phân tích kinh tế của Tập đoàn Moody’s, nói rằng các ngân hàng không thể sụp đổ tại Hoa Kỳ. Nhưng chỉ 2 tháng sau, ngân hàng hàng đầu Hoa Kỳ là Lehman Brothers bị phá sản, mở màn sự sụp đổ hàng loạt ngân hàng lớn khác, dẫn đến khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu 2008-2010.

Trong cuốn sách có tiêu đề “Vũ điệu người mù” ra mắt ngày 8-1 vừa qua, nhà báo Pháp Michel Turin đã liệt kê các dự báo sai nổi tiếng nhất của các chuyên gia dự báo. Điển hình là nhận xét của ông Daniel Bouton, Tổng giám đốc Ngân hàng Société Générale, năm 2007: “Bức tường có vài chỗ gồ ghề nhưng rất chắc chắn”» ngay trước khi cuộc khủng hoảng nợ dưới chuẩn bùng nổ. Hay câu nói hùng hồn «Châu Âu đang quay trở lại” của nhà kinh tế nổi tiếng Paul Krugman vào năm 2008, trước khi khủng hoảng nợ quốc gia của nhiều nước, trong đó có Liên minh châu Âu, nổ ra.

Không chịu trách nhiệm

Tác giả Turin nhận xét : “May là điều nực cười không làm chết ai. Có nghề nào như nghề dự báo kinh tế… vẫn cứ là nghề không thể thiếu được trong lúc liên tục dự báo sai; người dự báo liên tiếp đưa ra nhận định sai lầm không phải chịu trách nhiệm gì”.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia dự báo thấy mình phải có trách nhiệm xin lỗi sau khi đưa ra dự báo sai. Bất ngờ nhất là Tập đoàn Goldman Sachs vào năm 2013, khi công bố bản phân tích với tiêu đề “Ăn năn”, nhằm bày tỏ sự hối hận về dự báo sai lầm về kinh tế châu Âu năm 2012, nhất là kinh tế Tây Ban Nha.

Mùa hè năm 2014, Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã vừa cười vừa hỏi ngược lại một nhà báo: “Tôi có phải quỳ gối không?” khi bà xin lỗi về dự báo sai kết quả kinh tế Anh. Đây không phải là sai lầm đầu tiên của IMF, vì cơ quan này giống đa số các cơ quan dự báo khác đã không thể dự đoán được sự sụp đổ hoàn toàn của nền tài chính thế giới trong năm 2008.

Mùa hè vừa qua, bà Christine Lagarde đã xin lỗi về dự báo kinh tế không xác của IMF đối với kinh tế Anh

Nhưng Goldman Sachs có vẻ như không biết sợ là gì, khi còn mạo hiểm dự đoán kết quả World Cup vừa rồi. Các chuyên gia phân tích của tập đoàn này đã tính toán dựa trên kết quả của 14.000 trận đấu quốc tế trên thế giới từ năm 1960 và kết luận: Pháp chỉ có 0,8 %trở thành nhà vô địch thế giới. Về điểm này họ đã không sai.

Theo Ngọc Trung