Thấy gì từ vụ sập cầu dài nhất miền bắc Trung Quốc?

Sáng sớm ngày thứ 6 (24/8), trước khi bình minh, 4 xe tải đang di chuyển trên cây cầu 10 tháng tuổi mang tên Yangmingtan tại Cáp Nhĩ Tân, thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang phía đông bắc Trung Quốc, một chấn động dữ dội xảy ra khi những chiếc xe thấy đoạn cầu đột nhiên nghiêng và sau đó sụp đổ từ độ cao 30 mét.

3 người đã thiệt mạng và 5 người bị thương. Những hình ảnh ghi lại sau vụ tai nạn cho thấy những chiếc xe tải chở đã hàng hóa khá nặng, bao gồm cả đá, và có khả năng quá tải.

Tuy nhiên, nguyên nhân nghiêm trọng hơn đến từ cây cầu. Sau khi sập gẫy, thanh tra vụ tai nạn phát hiện ra đoạn bị gẫy của cầu có cấu trúc từ gậy tre, đá cuội và một số nguyên liệu phẩm cấp thấp không rõ nguồn gốc.

Không ai ở Trung Quốc ngạc nhiên trước vụ tai nạn bởi điều này xảy ra khá phổ biến tại đất nước vốn nổi danh về kỹ thuật xây dựng thần tốc. Từ năm 2007 đến nay, Trung Quốc đã có ít nhất 18 vụ sập cầu, gây ra 135 trường hợp tử vong và mất mát lớn về kinh tế.

Theo South China Morning Post, một tờ báo tiếng Anh hàng đầu tại Hồng Kông, có 3 điểm chung với các cây cầu bị sập ở Trung Quốc, chúng đều rất lớn về quy mô, đắt tiền, và đều là những phương tiện kết nối hành lang chính. Ví dụ như cây cầu Yangmingtan: sở hữu 330 chân, dài gần 16 km, tiêu tốn gần 300 triệu USD tiền xây dựng và một trong những hệ thống giao thông huyết mạch của thành phố 10 triệu dân.

Sau vụ sập cầu, nhà chức trách nhanh chóng đổ lỗi cho các xe tải chở quá quy định và tuyên bố rằng họ không thể xác định nhà thầu đứng ra chịu trách nhiệm cho vụ tai nạn - một hành động thể hiện thái độ quan liêu vô trách nhiệm.

Dư luận Trung Quốc giải thích nguyên nhân cho những công trình xây dựng liên tiếp sập đổ thời gian gần đây là tệ nạn tham nhũng. Không quá khi nói rằng mỗi khi nhìn thấy một công trình xây dựng khởi công ở nước này tức là sắp xuất hiện thêm một số tỷ phú.

Theo thông tin không chính thức, cây cầu Yangmingtan được hoàn thành trong 18 tháng, thay vì 36 tháng như thiết kế kỹ thuật. Và bởi vì tình trạng thu hẹp thời gian thực hiện, giới chức trách không thể xác định được những hợp đồng phụ đã liên đới trách nhiệm với chất lượng của Yangmingtan.

Han Zhiguo, nhà kinh tế nổi tiếng trên trang Sina Weibo đã mỉa mai thực trạng này là một "phép màu". Cả tiến độ xây dựng 18 tháng lẫn thời gian sử dụng 10 tháng sau khi thông xe đã bị sập của cây cầu này đều được ông gắn với cụm từ "phép lạ Trung Quốc".

Đả kích thực trạng tham nhũng kéo theo chất lượng vô cùng kém của các hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, tạp chí New Weekly cũng dẫn chiếu thông tin về cây cầu cổ Zhaozhou, xây dựng vào năm 605 bắc qua sông Xiao, tỉnh Hà Bắc, hiện đã 1.407 năm tuổi, trải qua 10 trận đại lũ lụt, 8 cuộc chiến tranh và rất nhiều trận động đất mà không hề có dấu hiệu bị thời gian phá hủy.

Trường hợp của Yangmingtan chỉ là một trong số những “sản phẩm” tai tiếng thuộc chương trình đầu tư trị giá 586 tỷ USD của chính phủ Trung Quốc nhằm kích thích phát triển cơ sở hạ tầng vào năm 2008.

Đan Phong