Thư gửi ông già Noel của nhà đầu tư “hà tiện”

Gửi đến: St Nicholas Enterprises

Từ: Phòng tài vụ

Ông già Noel kính mến,

Tôi là một nhà đầu tư chủ động* của St Nicholas Enterprises. Từ nhiều năm nay, tôi đã cảm thấy tức điên với cách tiếp cận sai lệch của ông trong quy trình phân bổ nguồn vốn, chiến lược định giá, quảng bá thương hiệu cũng như quản lý chuỗi cung ứng.

Tôi luôn trân trọng việc ông đã miệt mài làm từ thiện trong suốt 4 thập kỷ qua. Nhưng đó cũng là một cách sử dụng vốn lưu động rất lãng phí. Ông già Noel đang sử dụng toàn bộ năng lượng để làm vui lòng những khách hàng còn quá nhỏ tuổi. Chi phí bỏ ra là quá lớn và mọi kỷ luật về quản lý đã bị phớt lờ.

Cuộc sống ở St Nicholas là một bữa tiệc kéo dài. Các yêu tinh nhận được đồ ăn miễn phí và chỉ cần làm ra những sản phẩm được đặt trước nhưng không tuân theo bất cứ tiêu chuẩn nào. Bất kỳ ai viết thư cho ông già Noel sẽ được tặng quà, chỉ cần một điều kiện duy nhất là “ngoan ngoãn” theo những tiêu chí rất mơ hồ.

Toàn bộ công ty của ông tồn tại chỉ để phục vụ một ngày duy nhất trong năm, trong khi toàn bộ nhân công được nhận lương trong suốt 365 ngày. Ông cũng không mở rộng hoạt động sang ngày Black Friday và rõ ràng đã bỏ qua một cơ hội rất lớn. Ngoài ra ông khăng khăng chỉ giao hàng qua ống khói, bất chấp thực tế là chỉ có một bộ phận rất nhỏ khách hàng sống trong một ngôi nhà có ống khói. Giao hàng ở cửa nhà thì có gì sai trái?

Nói một cách ngắn gọn, St Nicholas là một trong những công ty lạc hậu, ít biến hóa nhất mà tôi từng biết đến. Công ty này “to béo” và vui vẻ y như CEO của nó, luôn trung thành với công thức kinh doanh đã quá cũ kỹ. Tôi biết một vài công ty công nghệ đang kêu gọi nhà đầu tư góp vốn để viết ra những ứng dụng cho phép trẻ em đấu giá những món quà được làm bởi thợ thủ công và giao hàng bằng kỳ lân.

Tôi đã kiến nghị rằng công ty nên trả lại vốn thặng dư cho cổ đông bằng cách phân phối 1 lần duy nhất vào một ngày nhất định trong năm (25/12 chẳng hạn). Tuy nhiên yêu cầu của tôi đã bị phớt lờ. Thay vào đó, ông chọn con đường “thắp sáng” cuộc đời của những đứa trẻ theo một cách rất ngẫu nhiên. Các cổ đông không hề nhận được món quà nào cả.

Vì ông quá bận rộn để nói chuyện với chúng tôi, vừa qua tôi đã thảo luận với các quỹ đầu cơ khác. Chúng tôi đã lên kế hoạch sáp nhập St Nicholas với một số công ty có liên quan. Sau đó sẽ là một chuỗi các vụ chia tách và IPO để tạo nên những tập đoàn hoạt động tập trung hơn. Câu trúc này đã được một số ngân hàng đầu tư và công ty luật thông qua.

Bằng cách sáp nhập St Nicholas, Walmart, Macy’s, WPP, Federal Express với nhau và sau đó lại chia nhỏ chúng ra, chúng tôi sẽ tạo ra được một bộ các công ty hoạt động hiệu quả. Họ có thể đăng ký thương hiệu Ông già Noel và chuyển trụ sở đến Lapland để né thuế.

Tuy nhiên, vừa có 3 "con ma" phân tích đến gặp tôi. Họ cảnh báo rằng, trong khi mô hình đầu tư của tôi dựa trên dòng cổ tức chảy vào phòng tài vụ trong 3 đến 5 năm, chỉ có thể đánh giá chính xác giá trị thực chất của St Nicholas nếu có một cái nhìn tổng thể về quá khứ, hiện tại và tương lai.

Ông già Noel thân mến, tôi đã tham dự rất nhiều đại hội cổ đông và nghe qua nhiều bài thuyết trình, nhưng chưa có lần nào tôi bị thuyết phục như lần này. Không hề cường điệu khi nói rằng quan điểm của tôi về St Nicholas đã thay đổi hoàn toàn. Warren Buffett khuyên nhà đầu tư rằng hãy tìm kiếm những lãnh đạo doanh nghiệp khác biệt, có cá tính và tôi thấy rằng có rất ít người có thể sống lâu như ông.

Ông đã làm được những điều mà rất lâu sau người ta mới đạt được. St Nicholas đã trở thành một doanh nghiệp toàn cầu, đón nhận tin tức từ cả những ngóc ngách xa xôi nhất của trái đất. Hàng hóa được vận chuyển trong một mạng lưới thống nhất với tốc độ cực kỳ cao và dường như không hề có biên giới nào ngăn cản.

Tôi cũng dần hiểu ra rằng ông không quan tâm đến lợi nhuận nhưng doanh thu đã được tái đầu tư một cách hoàn hảo qua nhiều thế kỷ, giúp củng cố vị thế độc quyền và thống trị thị trường của ông.

Jeff Bezos, đối thủ gần nhất của ông trong ngành logistics, cũng đã học tập theo mô hình này. Amazon đã có thể vượt qua các cửa hàng nhỏ lẻ, siêu thị và những chuỗi bán lẻ lớn, nhưng công ty này còn lâu mới có thể sánh ngang với St Nicholas.

Ông cũng đã xây dựng được mạng xã hội lớn nhất thế giới và Facebook sẽ phải hổ thẹn. Tất cả mọi người gửi tin nhắn cho ông trong những tấm thiệp, và các bậc phụ huynh giả vờ rằng những món quà mà họ mua cho con mình là do ông già Noel mang đến. Ông đã tận dụng được điều này với chi phí bằng 0. Bằng cách kết hợp hình ảnh vui nhộn với chiến dịch marketing phức tạp có khả năng lan truyền rất tốt, mạng lưới của ông đã bao phủ khắp thế giới.

Coca-Cola từng sử dụng hình ảnh của ông để quảng cáo, thậm chí còn xuất hiện lời đồn đại rằng họ đã “phát minh” ra hình ảnh ông già Noel. Tuy nhiên, khoản đầu tư của tôi thậm chí còn có nhiều tiềm năng hơn cả số cổ phần của Buffett ở Coca-Cola, và tôi định sẽ không bao giờ rút vốn khỏi St Nicholas.

Thời tiết mùa đông thường quá lạnh giá và ảm đạm, nhưng lúc nào Giáng sinh cũng đem lại không khí ấm áp.

Chúc tất cả mọi người một Giáng sinh an lành,

Ebenezer Scrooge**

* Nhà đầu tư chủ động (activist investor) là những nhà đầu tư mua số cổ phần lớn và có chân trong hội đồng quản trị của một doanh nghiệp với mục đích tác động nhằm tạo sự thay đổi ở doanh nghiệp đó.

** Ebenezer Scrooge, còn được biết đến với tên gọi "Lão hà tiện", là nhân vật chính trong tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Charles Dickens.