Trung Quốc không còn là "vạn lý trường thành" bảo vệ Apple

Trung Quốc đã là một trong những thành lũy vững chắc nhất của Apple trong quá trình vươn đến sự thống trị chưa từng thấy trong làng công nghệ. Ngay cả khi doanh số bán hàng bão hòa ở Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản, Trung Quốc vẫn là một bệ đỡ an toàn, hứa hẹn một thị trường khổng lồ gồm các khách hàng thuộc tầng lớp trung lưu mới đang tìm kiếm một chiếc điện thoại thông minh danh tiếng và cao cấp.

Doanh số bán hàng ở Trung Quốc (bao gồm cả Hồng Kông và Macao) đã tăng 84% lên 58,7 tỷ USD trong năm 2015, khiến cho nước này trở thành thị trường lớn thứ hai của Apple chỉ sau Mỹ. Giám đốc điều hành của Apple Tim Cook đã không tiếc lời ca ngợi nước này vì tầm quan trọng với tương lai của công ty.

Tuy nhiên sự phụ thuộc của Apple vào Trung Quốc hiện đang bị thử thách. Sau buổi báo cáo lợi nhuận hôm 26/1, Tim Cook cho biết Apple đang bắt đầu chứng kiến “sự co lại" của thị trường này, đặc biệt là ở Hồng Kông. Trung Quốc không còn là nơi bù đắp cho sự trì trệ ở các nước khác hoặc chống đỡ sự giảm tốc sâu rộng của thị trường điện thoại thông minh toàn cầu. Ngay cả khi mùa mua sắm Tết Nguyên Đán đang tới gần, Apple dự đoán doanh số theo quý sẽ sụt giảm lần đầu tiên kể từ năm 2003.

“Chúng ta không nên chỉ nghĩ đến các cơ hội kinh doanh Apple có mà phải tính đến cả thực tế về môi trường kinh tế không được lý tưởng vào thời điểm hiện tại,” Luca Maestri, giám đốc tài chính của Apple cho biết. Ông lưu ý doanh số bán hàng ở Brazil, Canada, Nhật Bản, và Nga cũng đang bị ảnh hưởng bởi những biến động kinh tế toàn cầu.

Tim Cook vẫn tỏ ra lạc quan về Trung Quốc và cam kết rằng Apple sẽ tiếp tục đầu tư bất chấp việc kinh tế nước này giảm tốc. Và xét đến nguồn lực của công ty (vẫn còn 216 tỷ USD tiền mặt chưa dùng đến), Apple vẫn có thể ung dung trong cuộc chiến dài hơi. Apple hiện có 26 cửa hàng ở Trung Quốc và sẽ có tổng cộng 40 cửa hàng vào trước mùa hè năm nay. “Chúng tôi tin rằng giai đoạn khó khăn này sẽ rồi sẽ qua,” Tim Cook nói. “Chúng tôi vẫn chưa hạn chế chi tiêu. Chúng tôi không nghĩ điều đó là tốt. Chúng tôi đủ mạnh để tiếp tục đầu tư và đó là vì lợi ích dài hạn của Apple.”

Các xu hướng nhân khẩu học cũng đang có lợi cho Apple. Gần 80% người dân của Trung Quốc vẫn đang sử dụng các điện thoại đời cũ chạy trên mạng 3G. Những khách hàng này sẽ là sự bổ sung mới cho thị phần khi họ quyết định nâng cấp điện thoại. Vào năm 2010, Tim Cook cho biết chưa đầy 50 triệu người ở Trung Quốc được xếp vào tầng lớp trung lưu, nhưng đến năm 2020 con số này dự kiến tăng lên 500 triệu người. Apple đang sẵn sàng hưởng lợi trong dài hạn nến Trung Quốc chuyển đổi sang nền kinh tế trọng tiêu dùng hơn, thay vì tập trung vào sản xuất như hiện nay. “Tôi không tin vào những dự đoán về sự sụp đổ hay suy thoái,” ông nói.

Dù vậy, kết quả hôm 26/1 cho thấy Apple không còn là một công ty siêu tăng trưởng đã thành công trong việc tận dụng tác dụng kép của thị trường điện thoại thông minh bùng nổ và sự phát triển của kinh tế Trung Quốc. Lần đầu tiên kể từ khi Steve Jobs giới thiệu iPhone vào năm 2007, công ty này dự đoán doanh số bán hàng của quý sẽ giảm. Doanh số ở Trung Quốc cũng có thể giảm. Trong khi đó, các sản phẩm khác như iPad (giảm trong tám quý liên tiếp) và Apple Watch (số liệu về doanh số bán hàng không được cung cấp) không cho thấy dấu hiệu lấp đầy khoảng trống thị trường.

Trong một cuộc phỏng vấn sau buổi công bố lợi nhuận, Maestri cho biết ngành kinh doanh dịch vụ đang mở rộng của Apple sẽ là một nguồn tăng trưởng trong tương lai. Công ty này đã tạo ra 31 tỷ USD thu nhập từ App Store, Apple Music, iCloud, Apple Pay, và các dịch vụ khác trong năm ngoái, làm cho Apple trở thành một trong những công ty dịch vụ Internet lớn nhất trên thế giới.

Nhưng các nhà đầu tư vẫn tỏ ra nghi ngại, điều này đã làm cho cổ phiếu của Apple giảm 20% trong sáu tháng qua. Khi định giá Apple, họ chỉ quan tâm đến iPhone. Nếu không hưởng lợi được từ sự bùng nổ của kinh tế Trung Quốc, Apple sẽ phải nghĩ ra một sản phẩm khác – như ô tô chẳng hạn, để khiến nhà đầu tư hài lòng.