Cổ phần hóa DNNN – Cẩn trọng với “đi đêm”

Theo chỉ đạo, trong 2 năm 2014 – 2015, Việt Nam phải hoàn tất cổ phần hóa 432 doanh nghiệp nhà nước. Được biết, trong tổng số 432 DNNN cần cổ phần hóa, 3 tháng đầu năm 2014 đã có 26 doanh nghiệp được phê duyệt giá trị doanh nghiệp, 14 doanh nghiệp được bán, 14 doanh nghiệp được sắp xếp, phát hành CP lần đầu ra công chúng (IPO) được 13 tổng công ty gồm 9 doanh nghiệp của Bộ Giao thông Vận tải và 4 doanh nghiệp của Bộ Xây dựng.

Như vậy, còn khoảng 21 tháng để cổ phần hóa, sắp xếp vốn cho khoảng 300 doanh nghiệp. Đây là việc không hề dễ dàng, bởi vấn đề thời gian và tính khẩn trương của nó. Dĩ nhiên trong số các doanh nghiệp “chờ” này sẽ có những doanh nghiệp mà các nhà đầu tư sẵn sàng “nhảy vào”, trong tầm ngắm của các nhóm lợi ích không loại trừ cả chính nội bộ doanh nghiệp.  

Áp lực về thời gian có thể vô tình gây hậu quả tài sản bị định giá thấp; khiến cho doanh nghiệp phải “đi đêm” với bên mua; hoặc chính bên mua “đi đêm” với bên bán để có giá tốt.

Lịch sử cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong quá khứ cho thấy một phần tài sản của Nhà nước đã bị thất thoát do định giá thấp, do các thỏa thuận “ăn chia”... Trong khi đó, “đi đêm” không còn là chuyện lạ trên TTCK Việt Nam.

Cách đây không lâu, thông tin hành lang trên thị trường chứng khoán cho biết một doanh nghiệp phải dừng việc bán cổ phiếu quỹ với số lượng gần 10% vốn điều lệ khi phát hiện bên mua đã có những thỏa thuận ngầm với nội bộ để được “giá tốt”. Mức “giá tốt” này thấp hơn gần 30% giá bình quân 20 phiên giao dịch trong thời kỳ đăng ký bán, và thấp hơn nhiều mức giá kỳ vọng của doanh nghiệp cũng như “giá vốn” của số CPQ này.

Doanh nghiệp niêm yết trên sàn còn có mốc thị giá để đối chiếu, ít nhất thị giá cũng phản ánh khá rõ giá trị doanh nghiệp và cung cầu thị trường. Giá của các DNNN đang trong thời kỳ “nửa tối, nửa sáng” sẽ dựa vào đâu? Bởi vậy, ngăn chặn tình trạng “đi đêm”, “lại quả”, bảo vệ được tài sản Nhà nước trong quá trình cổ phần hóa, sắp xếp vốn của DNNN là một thách thức lớn, đáng lưu tâm khi mà các bên đều muốn đạt được mục đích lợi ích của mình.