Mở đường cho quỹ ETF “made in Việt Nam”

Hiện, UBCKNN đang hoàn thiện cơ sở phục vụ cho giao dịch của quỹ ETF nội địa. Động thái này đã thể hiện quyết tâm của UBCKNN trong việc đưa các sản phẩm mới vào thị trường chứng khoán.

Cơ hội

Quỹ ETF là một loại hình quỹ mở, hình thành từ việc tiếp nhận, hoán đổi danh mục chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ. Chứng chỉ ETF được niêm yết và giao dịch trên Sở Giao dịch chứng khoán. Thành viên lập quỹ là công ty chứng khoán, có nghiệp vụ môi giới, tự doanh, ngân hàng lưu ký đã ký hợp đồng lập quỹ ETF với công ty quản lý quỹ.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh Trần Đắc Sinh nhận định, đây là loại hình đầu tư tập thể, với tính thanh khoản cao, chi phí thấp, ETF là một sản phẩm được nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm. ETF do các quỹ trong nước phát hành sẽ giúp nhà đầu tư nước ngoài tránh được hạn chế về sở hữu nước ngoài.

"Để các sản phẩm ETF đến được với nhà đầu tư, cần có các thành viên lập quỹ và nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp và mạnh về tài chính, vững về chuyên môn nghiệp vụ. Mặt khác, cũng cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ các đối tượng này về phí, thuế, về các điều kiện để thực hiện vai trò của mình, giúp cho sản phẩm triển khai thành công và thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư"- ông Trần Đắc Sinh nhấn mạnh.

Theo Công ty liên doanh quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Vietcombank (VCBF), tổng quy mô quỹ mở hay quỹ tương hỗ trên toàn thế giới khoảng 26,8 nghìn tỷ USD; trong đó Mỹ là thị trường lớn nhất toàn cầu, chiếm khoảng 49% số này. Về loại hình quỹ, phổ biến nhất là quỹ mở, chiếm 88,6%, tiếp đến là quỹ ETF chiếm 9,1% và quỹ đóng chỉ chiếm 1,8%. Điều này cho thấy, quỹ ETF có vị trí tương đối lớn trong ngành Quỹ và Việt Nam không thể bỏ qua việc phát triển loại hình quỹ này.

Tuy nhiên, theo VCBF, các yếu tố quyết định sự phát triển của các quỹ đầu tư nói chung và quỹ ETF nói riêng chính là quy định về thuế; các quy định pháp lý, chi phí và thời gian thành lập; sự phát triển của thị trường chứng khoán, mức độ thanh khoản và minh bạch của thị trường; các yếu tố khác như: Sự phát triển của hệ thống ngân hàng, sự mở cửa đối với thương mại và đầu tư quốc tế…

Vào cuộc

Tại Việt Nam, cuối năm 2012, Bộ Tài chính đã chính thức ban hành Thông tư 229/2012/TT-BTC hướng dẫn việc thành lập và quản lý Quỹ ETF nhưng phải mất một năm sau (tức ngày 1-9-2013), Thông tư này mới có hiệu lực thi hành và mở đường cho việc thành lập quỹ ETF nội địa.

Ngay sau đó, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) đã trình UBCKNN về Dự thảo quy chế hoạt động giao dịch, hoán đổi, đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán và thực hiện quyền đối với chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục ETF. Theo đó, VSD sẽ cung cấp những dịch vụ liên quan đến việc phong tỏa chứng khoán cơ cấu góp vốn lập quỹ, hoạt động đăng ký chứng chỉ quỹ ETF, thực hiện các giao dịch hoán đổi sơ cấp, thực hiện quyền chứng chỉ ETF…

Đồng thời, VSD xây dựng Đề án và quy chế tổ chức hoạt động vay và cho vay chứng khoán (SBL). Việc xây dựng hệ thống này trước hết hướng tới việc hỗ trợ các tổ chức đủ tiêu chí làm thành viên lập quỹ ETF, cùng với đó là hỗ trợ các thành viên của VSD (công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký…) vay mượn chứng khoán do sửa lỗi, dẫn đến tạm thời thiếu hụt chứng khoán để thanh toán.

Hiện nay, hai Sở Giao dịch chứng khoán là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã hoàn thiện hạ tầng giao dịch và hoàn tất Dự thảo Quy chế Tổ chức và quản lý giao dịch chứng chỉ quỹ ETF. Theo đó, chứng chỉ quỹ ETF được giao dịch trên hệ thống giao dịch tương tự cổ phiếu niêm yết đối với các quy định về phương thức giao dịch; nguyên tắc khớp lệnh; nguyên tắc xác định giá khớp lệnh; xác lập và hủy bỏ giao dịch; lệnh giao dịch; nội dung lệnh giao dịch; nội dung xác nhận kết quả giao dịch; ký hiệu lệnh giao dịch; sửa, hủy lệnh giao dịch; sửa lỗi sau giao dịch; ký quỹ giao dịch; giá tham chiếu; giới hạn dao động giá...

Về phía UBCKNN cũng đề xuất Bộ Tài chính xây dựng chuẩn mực kế toán cho loại hình quỹ mới như ETF; hỗ trợ các thành viên thị trường trong đào tạo, phổ cập kiến thức, nâng cao nhận thức của công chúng đầu tư về các loại hình quỹ đầu tư.

Trước sự vào cuộc tích cực ban hành các quy định, cơ sở vận hành quỹ ETF của cơ quan quản lý Nhà nước mà theo nhận xét của Tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ Việt Nam (VFM) kiêm Chủ tịch Câu lạc bộ Công ty quản lý quỹ Trần Thanh Tân, đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ các công ty quản lý quỹ và đã có các thành viên Câu lạc bộ Công ty quản lý quỹ bắt tay vào việc chuẩn bị cho sản phẩm này.

Ngoài ra, các thay đổi trong quy định về tỷ lệ sở hữu của người đầu tư nước ngoài đối với quỹ mở đã hỗ trợ cho việc huy động tiền đầu tư vào các quỹ mới thành lập.

Thông tin mới nhất từ VFM, hiện công ty này đã làm các thủ tục xin phép thành lập quỹ ETF. Nếu được cấp phép, đây sẽ là ETF trong nước đầu tiên trên thị trường.

Theo Thu Hằng