Sai một ly, đi ngàn tỷ!

Chẳng khó hiểu gì, tiêu đề bài viết này thực sự đúng với trường hợp của PVX (Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam)-một mã cổ phiếu nổi danh trên thị trường chứng khoán Việt.

PVX từng được biết đến như một doanh nghiệp tiên phong ngành xây lắp dầu khí. Báo cáo đánh giá của các CTCK lúc đó cũng cho thấy vị thế đứng đầu của PVX có được 1 phần nhờ chiếm lĩnh hoàn toàn mảng dịch vụ xây lắp trong ngành dầu khí.  Thế nhưng, những biến động của cổ phiếu này khiến các nhà đầu tư thực sự sốc: Có những lúc, vì những thông tin bất ngờ xấu khiến cổ phiếu này lao dốc, nhiều nhà đầu tư thua lỗ nặng nề.

Hàng nghìn tỷ đồng vốn hóa PVX "ra đi" cùng tin lỗ 2011

Là chuyện lợi nhuận của năm 2011 nhưng đến tận tháng 2/2013 mọi chuyện mới khiến cổ đông đau đầu. Câu hỏi "PVX lỗ hay lãi năm 2011?" lần đầu tiên được nhà đầu tư trên thị trường đặt câu hỏi khi công ty công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2012 tỷ công bố vào tháng 2 năm 2013. Tại báo cáo này, số liệu tham chiếu lợi nhuận ròng thuộc cổ đông công ty mẹ của năm 2011 là lỗ thay vì mức lãi ròng thuộc cổ đông công ty mẹ là 196 tỷ trên báo cáo tài chính đã được kiểm toán bởi Deloite.

Sau câu hỏi lớn này, PVX đã từng công bố bản thuyết minh chi tiết những hạng mục phải điều chỉnh [xem thêm]. Một trong những khoản điều chỉnh lớn là theo kiến nghị của kiểm toán nhà nước, công ty mẹ PVX đã tăng khoản trích lập dự phòng đầu tư tài chính dài hạn và chi phí tài chính với số tiền hơn 125,39 tỷ đồng đầu tư tài chính dài hạn vào CTCP Xi măng Hạ Long.

Như vậy, kiểm toán Nhà nước đã từng kiến nghị PVX điều chỉnh chỉ kết quả kinh doanh khiến năm 2011 lỗ thay vì lãi trên Báo cáo tài chính đã được kiểm toán bởi Deloite. Việc điều chỉnh này kéo theo hệ quả là cổ phiếu PVX bị đưa vào diện bị kiểm soát do 2 năm liên tiếp lỗ (năm 2011 sau điều chỉnh hồi tố nêu trên và năm 2012 báo lỗ với mức lỗ lần lượt là 19.123.725.341 đồng và năm 2012 là 1.338.390.989.631 đồng).

Bị đưa vào diện kiểm soát khiến cổ phiếu PVX rơi thảm. Nhiều nhà đầu cơ đã bán tống bán tháo khi cổ phiếu bị giảm sàn. Ngày 4/4/2013, sau khi nhận "án" bị đưa vào diện kiểm soát, PVX giao dịch gần 16 triệu cổ phiếu và vẫn còn dư bán sàn. Hàng trăm tỷ đồng vốn hóa cổ phiếu PVX bị "bay" ngày đầu tiên PVX đón tin bị kiểm soát. Sau đó là chuỗi ngày giảm giá liên tục. Từ trên dưới 5.500 đồng/CP có lúc còn 2.200 đồng/CP....

Phát hiện NHẦM sau gần 1 năm

Sau gần 1 năm ròng kể từ khi câu chuyện lãi lỗ năm 2011 được đưa ra, ngày 27/1/2014 (ngay trước đợt nghỉ tết Giáp Ngọ dài ngày), Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội công bố quyết định đưa cổ phiếu PVX ra khỏi diện kiểm soát chuyển sang diện cảnh báo từ ngày 07/02/2014. Nguyên nhân là lợi nhuận sau thuế của cổ đông Công ty mẹ năm 2011 là số dương (năm 2011 là 590.715.236 đồng, sau khi điều chỉnh hoàn nhập khoản dự phòng đầu tư tài chính vào Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Sài Gòn số tiền là 19.714.440.667 đồng với sự chấp thuận của kiểm toán Nhà nước và xác nhận của Công ty TNHH Deloitte Việt Nam) [xem thêm].

Bản giải trình nêu rõ: Trong quá trình làm việc và rà soát số liệu tài chính, PVX đã phát hiện có sự nhầm lẫn/sai sót về mặt kỹ thuật hợp nhất trên BCTC Hợp nhất đã được kiểm toán Nhà nước thực hiện cho BCTC năm 2011.

Vậy là, việc phát hiện nhầm lẫn/sai sót về mặt kỹ thuật một lần nữa khiến kết quả kinh doanh năm 2011 từ lỗ sang lãi! Nhầm lẫn/sai sót nghe chừng đơn giản nhưng đáng buồn cho những cổ đông đã gánh chịu hậu quả biến động thị giá cổ phiếu PVX những ngày đối mặt tin xấu.

Bớt nỗi lo hủy niêm yết bắt buộc

Phát hiện nhầm lẫn/sai sót về mặt kỹ thuật được đưa ra trong bối cảnh báo cáo tài chính năm 2013 đã và đang trong giai đoạn được các doanh nghiệp công bố thông tin. Trước mùa báo cáo tài chính và thông tin "nhầm lẫn" nêu trên, nhiều nhà đầu tư đã lo ngại cổ phiếu PVX sẽ bị hủy niêm yết nếu thua lỗ tiếp năm 2013 bởi theo luật định thì doanh nghiệp bị lỗ 3 năm liên tiếp sẽ phải rời sàn niêm yết.
 
Tuy nhiên, phát hiện kịp thời việc nhầm lẫn/sai sót và đính chính kết quả kinh doanh 2011 là LÃI hơn 590 triệu đồng chứ không phải lỗ đã giúp cổ đông, nhà đầu tư muốn đầu tư cổ phiếu PVX nhẹ hẳn gánh lo cổ phiếu PVX sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc nếu năm 2013 thua lỗ! Tình thế thay đổi hoàn toàn và nhà đầu tư vẫn đang "ngóng" phiên giao dịch đầu tiên của PVX sau tin điều chỉnh bất ngờ được đưa ra trước tết nguyên đán!