Thị trường xăng dầu đang có vấn đề!

Nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu vẫn tiếp tục kêu trên các diễn đàn về khó khăn do lỗ dài ngày. Giải pháp nào để giải quyết từ gốc nguy cơ cây xăng đóng cửa, khan hiếm xăng dầu?

24 doanh nghiệp gửi đơn kêu điều hành bất cập

Nhóm 24 doanh nghiệp tại TP.HCM kinh doanh xăng dầu đã đồng loạt ký đơn, gửi văn bản đến UBND TP.HCM và Bộ Công thương, Sở Công thương TP.HCM cùng các đơn vị liên quan "trải lòng của đại lý bán lẻ trong kinh doanh xăng dầu", khi bày tỏ "nỗi xót xa" của doanh nhân kinh doanh bán lẻ xăng dầu nhưng chưa thấy cơ quan nhà nước và Sở Công thương quan tâm, thấu hiểu.

Theo các doanh nghiệp này, khi có biến động thì chỉ quan tâm đến tập đoàn, những đầu mối nhập khẩu mà quên đi đại lý, cửa hàng bán lẻ của tư nhân. Trong khi tất cả các doanh nghiệp cần được bình đẳng như nhau, nhưng thực tế hiện còn rào cản, cơ chế thị trường và do sự điều hành bất cập của các bộ ngành liên quan.

Các doanh nghiệp này chỉ ra những bất cập như tại sao phải trích quỹ bình ổn, trích quỹ bình ổn có đúng mục đích Chính phủ đề ra và phục vụ tốt cho xã hội chưa? Buộc các cửa hàng bán lẻ tư nhân lỗ liên tục mà không được đóng cửa có làm méo mó định nghĩa về tự do kinh doanh?

Với mỗi mức hoa hồng trên mỗi lít xăng dầu chỉ 0 đồng, thậm chí dù là 200 đồng thì đại lý vẫn không đủ duy trì hoạt động kinh doanh, các đại lý bán lẻ xăng dầu được khẳng định đang bị lỗ nặng. Theo các doanh nghiệp, nguồn cung cũng đang rất hạn chế.

Cứ bán là lỗ hơn 1.700 đồng/lít dầu?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông L. - giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại miền Trung - cho biết giá hoa hồng trên mỗi lít dầu những ngày trước âm khoảng 600 đồng, nhưng nay đã âm 1.100 đồng/lít bao gồm phí vận chuyển. Nếu tính thêm các chi phí lưu kho, quản lý vận hành và lương nhân viên thì mỗi lít dầu bán ra âm đến 1.700 đồng.

Theo ông L., việc kinh doanh xăng dầu thời điểm này rất khó khăn, các tổng đại lý cung cấp cũng nhỏ giọt theo ngày, không dồi dào nguồn hàng như trước. "Bây giờ nhập về đã lỗ, nguồn hàng lại khi có khi không nên thực lòng các cây xăng đang rất khó khăn", ông L. chia sẻ.

Ông L. cho biết thường ngày ông nhập xăng dầu từ 2-3 tổng đại lý, nhưng hiện nay xoay qua xoay về ba doanh nghiệp cũng chỉ được lượng xăng nhỏ giọt, có thời điểm nguồn cung không có, có lúc phải báo cáo Sở Công thương về thiếu nguồn cung để đóng cửa để tránh bị đưa vào diện "đầu cơ".

Trong khi đó, tổng giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có hơn 10 cây xăng tại trung tâm TP.HCM cũng cho biết hiện nay nguồn cung trên thị trường đang khó khăn, song doanh nghiệp này do có những đối tác ổn định nên vẫn nỗ lực đảm bảo nguồn xăng dầu cho các cây xăng. "Cả thị trường đang khó khăn, chiết khấu đang xuống rất thấp. Do giá thế giới lên, nhập về lỗ nên các doanh nghiệp đầu mối giảm chiết khấu", vị này cho hay.

Công thức tính giá có vấn đề

Ông N. - chủ tịch HĐQT doanh nghiệp đầu mối xăng dầu - cho biết nguồn hàng quốc tế hiện nay vẫn có, không rơi vào tình trạng thiếu nguồn cung. Tuy nhiên, quy định về cách tính giá cơ sở đã "lỗi thời" nên khi biến động giá lớn sẽ khiến các doanh nghiệp lỗ. Cụ thể, ông N. cho biết trong công thức giá cơ sở, hiện tính phụ phí mặc định khoảng 2,5 USD/thùng, trong khi phụ phí của thị trường đã lên gấp đôi, gấp ba so với công thức tính giá cơ sở.

Ngoài ra, giá cơ sở đang tính mức theo tiêu chuẩn khí thải thấp hơn so với thế giới, trước đây chỉ chênh 1 USD/thùng, đến nay do giá dầu tăng cao nên chênh hơn 1.000 đồng/lít khi nhập về. "Chưa nhập đã thấy lỗ rồi nên quan trọng là cập nhật công thức tính giá cơ sở để đảm bảo mức lợi nhuận cho các doanh nghiệp đầu mối mới giải được những khó khăn của ngành xăng dầu thời gian qua", vị này cho hay.

Tương tự, lãnh đạo một doanh nghiệp đầu mối xăng dầu khác tại TP.HCM cho biết trong điều kiện thị trường xăng dầu thế giới không biến động lớn, công thức tính giá cơ sở vẫn đảm bảo để các doanh nghiệp kinh doanh. Tuy nhiên, khi giá thế giới tăng mạnh hiện nay, phụ phí xăng dầu đã đội lên ở mức 6-7 USD/thùng. Về tiêu chuẩn khí thải, vị này cho biết Nhà nước điều hành giá với xăng tiêu chuẩn khí thải Euro 3 và dầu là tiêu chuẩn Euro 3. Tuy nhiên, nếu các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu theo tiêu chuẩn khí thải cao hơn theo thị trường thế giới, ví dụ mua dầu tiêu chuẩn khí thải Euro 5 sẽ khiến giá chênh lệch, có lúc chênh đến 7-8 USD/thùng khiến doanh nghiệp cũng gặp khó.

Trong đơn kiến nghị của 24 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, các doanh nghiệp này đề nghị Nhà nước nên bỏ trích quỹ bình ổn, hỗ trợ cho nền kinh tế bằng cách bỏ ra số vốn nhất định nhập khẩu phần xăng dầu để duy trì an ninh năng lượng, phân bổ cho các kho đầu mối lưu giữ để tránh trường hợp các đầu mối thấy giá xăng dầu thế giới xuống không nhập hàng làm cho chuỗi cung ứng ra thị trường xảy ra như tình trạng hiện nay. Đồng thời, Nhà nước cần rút giấy phép vĩnh viễn các công ty đầu mối không tuân thủ quy định về an ninh năng lượng.

Đặc biệt, các doanh nghiệp cho rằng cần rút ngắn thời gian điều hành giá, kể cả ngày nghỉ lễ, tránh tình trạng găm hàng, tạo ra khan hiếm mất an ninh năng lượng.