Có nên tăng tuổi hưu?

Có nhiều lý do để có thể xem xét tăng thêm độ tuổi nghỉ hưu đối với cả nam và nữ so với quy định hiện nay. Chẳng hạn như tuổi thọ trung bình của người VN đã tăng đáng kể (tính đến năm 2010 là 73 tuổi, trong khi đó năm 1960 mới ở mức 40 tuổi - theo báo cáo của Tổng cục Dân số năm 2011). Chế độ dinh dưỡng cũng ngày càng được cải thiện, hay thể lực của người dân phát triển tốt hơn trước nhiều và đặc biệt là để tăng độ an toàn cho quỹ BHXH... 

Đồng thời vấn đề chênh lệch độ tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ cũng cần nỗ lực tìm cách thu ngắn lại, không nên tiếp tục chấp nhận một khoảng cách quá xa như hiện nay (chênh lệch đến 5 tuổi). Nếu để phụ nữ về hưu ở độ tuổi 55 như hiện nay (đặc biệt là với khối nữ trí thức, hoặc tham gia công tác quản lý) thì nhìn nhận ở một góc độ nào đó sẽ là một sự lãng phí nguồn nhân lực cho xã hội.

Vì vậy, theo tôi, có thể tăng độ tuổi nghỉ hưu đối với cả nam và nữ, đồng thời giảm mức chênh lệch độ tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ từ 5 năm như hiện nay xuống còn ở mức khoảng 2,5-3 năm. Cụ thể, có thể nâng độ tuổi nghỉ của nam là 62 và nữ là khoảng 58-59 và có thể xem xét thí điểm ở đối tượng trí thức, lao động kỹ thuật cao hoặc tham gia công tác quản lý.

Việc tăng độ tuổi nghỉ hưu chắc chắn sẽ tác động trực tiếp đến việc tạo ra các vị trí việc làm mới cho lớp trẻ trong tình hình tỉ lệ thanh niên không có việc làm tương đối lớn. Tuy nhiên, nếu tăng độ tuổi nghỉ hưu thì mặt tác động bất lợi này sẽ chỉ có thể diễn ra trong vòng 3-5 năm đầu áp dụng, do việc kéo dài độ tuổi nghỉ hưu 2-3 năm nên các vị trí việc làm mới được tạo ra ít hơn so với giữ độ tuổi nghỉ hưu như hiện nay. Sau giai đoạn này thì chắc chắn sẽ dần đi vào cân bằng và ổn định.

Cần hết sức cân nhắc, xem xét thận trọng mọi tác động liên quan của việc nâng tuổi nghỉ hưu trong lúc này vì có thể sẽ không nhận được sự đồng tình cao của xã hội nói chung, đặc biệt là của lao động nữ nói riêng.

Một trong những lý do được đưa ra cho đề xuất trên là phải cân đối khả năng chi trả của quỹ BHXH, như tính toán của các nhà quản lý và khoa học là đến năm 2030 khả năng cân đối của quỹ này sẽ hết sức căng thẳng. Tôi thấy rằng cần tính toán thêm các khả năng khác, chẳng hạn như nâng mức đóng BHXH thêm chút ít, ở mức vẫn có thể chấp nhận được trong tình hình đời sống, kinh tế của người lao động và người sử dụng lao động. Đồng thời phải rà soát lại việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH hiện nay, kể cả vấn đề quản lý quỹ, đã phù hợp, khoa học và nghiêm minh hay chưa? Thực tế cho thấy số tiền nợ BHXH, người sử dụng lao động bỏ trốn dẫn đến không thu được BHXH... là một con số không nhỏ. Đó là chưa kể bộ máy, biện pháp quản lý quỹ này hiện còn nhiều bất cập, cần tiếp tục khắc phục.

* Ông Cao Văn Sang (giám đốc BHXH TP.HCM):

Khoảng 5-10 năm nữa, VN bước vào giai đoạn già hóa dân số nên số người hưởng lương hưu sẽ ngày càng tăng. Ngược lại, tốc độ tăng người đóng BHXH ngày càng chậm đi, dẫn đến quỹ hưu trí đương nhiên sẽ bị thiếu. Các nước phương Tây cũng phải tăng tuổi nghỉ hưu chứ không riêng gì VN, có quốc gia tăng tuổi nghỉ hưu của cả nam giới và phụ nữ đến 65 tuổi. Do vậy xu thế kéo dài tuổi hưu, đứng ở góc độ cân đối quỹ là cần thiết và khó tránh.

Có ý kiến cho rằng không nên tăng tuổi hưu mà phải tăng mức đóng BHXH. Tôi cho rằng mức đóng BHXH hiện nay là ghê gớm lắm rồi, đóng nữa thì không ai chịu nổi. Mức sống người dân mình thấp, tiền lương người lao động mình thấp, tỉ lệ đóng BHXH trên tiền lương hiện nay đã là quá lớn (trên 30%). Do đó chỉ còn cách là thời gian đóng BHXH phải dài ra. 5-10 năm nữa chúng ta cũng phải tính đến tăng tuổi hưu đến 65 tuổi như các nước phương Tây.

* Một nữ giáo viên THCS ở Q.3, TP.HCM:

Xung quanh việc tăng tuổi hưu, ở nơi tôi làm việc có hai luồng ý kiến khác nhau, một nửa muốn về hưu đúng tuổi, còn một nửa muốn nâng tuổi hưu lên. Ở trường tôi có người đến tuổi nghỉ hưu nhưng không muốn về vì thấy sức khỏe còn tốt, khả năng cống hiến còn nhiều và nếu phải nghỉ hưu đúng tuổi hiện nay họ cảm thấy rất hụt hẫng. Trường tôi cũng từng bị phòng giáo dục phê bình vì có nhiều thầy cô đã nghỉ hưu nhưng vẫn được giữ lại dạy thỉnh giảng. Lý do bị phê bình là “đến tuổi mà cứ ở lại thì lớp trẻ làm sao có chỗ vào làm việc”.

Cá nhân tôi là phụ nữ, tôi không muốn làm việc đến 60 tuổi vì tuổi đó hơi cao quá và sức khỏe đã xuống nhiều. Còn nếu về hưu lúc 55 tuổi lại hơi sớm một chút. Tôi nghĩ tuổi phù hợp để nữ giới nghỉ hưu là 57-58 tuổi.

Theo Quốc Thanh - L.TH.H