Ông Vũ Mão nói về “khoảng trống” trong hoạt động Quốc hội

Trao đổi với phóng viên, nói về nhiệm kỳ Quốc hội khoá 13, ông Vũ Mão cho rằng: “Đây là một nhiệm kỳ có nhiều hoạt sôi động sôi nổi với nhiều sáng kiến, đạt kết quả tốt. Nó cũng phản ánh tiến trình tiếp tục đổi mới ở QH theo tinh thần khóa sau kế thừa những thành quả khóa trước đã làm được. Với tinh thần làm việc hăng say, nhiệt tình, hết lòng với công việc đã được nhân dân đánh giá cao”.

Theo ông Vũ Mão, trong 30 năm đổi mới đất nước vừa qua, người ta nói nhiều đến đổi mới kinh tế còn về chính trị cũng có người nói là không có đổi mới. Tuy nhiên, nói như vậy là chưa chính xác, vì rằng chúng ta cũng đã có một số đổi mới về chính trị, nhưng tốc độ còn chậm.

“Nếu phân tích riêng về đổi mới về chính trị thì 30 năm qua có thể nói sự đổi mới về hoạt động của Quốc hội là rất đáng kể. Điều đó được nhân dân cũng như bạn bè quốc tế khẳng định”, ông Vũ Mão nói.

Theo đánh giá của nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, tuy chưa hoàn toàn hài lòng về tất cả nhưng về cơ bản người dân cũng thấy rằng, hoạt động của Quốc hội trong 30 năm qua có đổi mới, có khởi sắc. Tiêu biểu là việc phát thanh, truyền hình trực tiếp các phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Bây giờ nó như là món ăn tinh thần, không thể thiếu được ở mỗi kỳ họp QH.

Ông Vũ Mão kể, có được kết quả đó là một quá trình gian khổ, có sự trăn trở, đấu tranh bởi có những ý kiến khác nhau. Nhưng đến nay, thực tiễn đã chứng minh là tốt, không ai có thể phủ nhận được.

“Việc chất vấn và trả lời chất vấn được phát thanh và truyền hình trực tiếp là một thành tựu. Nếu phân tích sâu thì đây là một bước đổi mới rất quan trọng về tiến trình dân chủ. Phát thanh và truyền hình trực tiếp là sự công khai với dân. Bản chất của dân chủ là minh bạch, công khai”, ông Vũ Mão nói.

Theo nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Trưởng đoàn thư ký kỳ họp Quốc hội, qua các câu hỏi của ĐBQH và cách trả lời của các vị có trách nhiệm, người dân biết được ở tầm vĩ mô, sinh hoạt của cơ quan quyền lực diễn ra như thế nào, chỗ nào được, chỗ nào chưa được.

“Hoạt động của QH trong 30 năm qua có những dấu son tuyệt vời, đó là cuộc tranh cử ở QH. Nhiệm kỳ QH khóa 8 có cuộc tranh cử chức Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (bây giờ là Thủ tướng) đây là đỉnh cao của quá trình đổi mới dân chủ ở QH. Ngoài ra còn có rất nhiều việc làm khác của QH”, ông Vũ Mão cho biết.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nhiệm kỳ 13 này, bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì vẫn còn những mặt mặt hạn chế, tồn tại:

Thứ nhất, trong công tác lập pháp, về số lượng thì tương đối khá, còn chất lượng mới đạt được phần nào. Các Luật QH đã thông qua vẫn phải chờ các Nghị định của Chính phủ, các Thông tư hướng dẫn của các Bộ, hoặc Thông tư hướng dẫn của liên Bộ thì luật mới vào cuộc sống.

Thứ hai, việc giám sát là khâu yếu của QH từ trước đến nay. Riêng khóa 13 này có tiến bộ nhưng còn khá nhiều vấn đề giám sát đạt hiệu quả chưa cao.

Ví dụ như vấn đề an toàn thực phẩm, vấn đề nông sản hàng hóa, vấn đề công bằng xã hội… vẫn còn rất nhiều nhức nhối. Công tác quản lý nhà nước của Chính phủ, của các Bộ chưa phải là tốt. Tình trạng đó cũng nói lên rằng, vai trò giám sát của QH, của các cơ quan QH cũng chưa phải là tốt.

Theo ông Vũ Mão, về cơ bản chúng ta đã nêu được các hiện tượng nhưng quy trách nhiệm là chưa rõ ràng, chưa đi đến cùng. Ví dụ, vấn đề tiêu thụ nông sản bức xúc lắm. Chúng ta đang có mô hình rất hay là mô hình 4 nhà: Nhà nước – doanh nghiệp – nhà khoa học và nông dân.

Tuy nhiên, trên thực tế khi triển khai mô hình này thế nào? Những cơ chế, những quy định pháp luật của chúng ta để phát huy “4 nhà” còn rất hạn chế. Ngay trong các phiên họp của Quốc hội gần đây, cuộc tranh luận về vấn đề này vẫn chưa dứt. Ta chủ trương, phải đi đến cùng để làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, nhưng điều đó đã không xảy ra. Đây là cái tồn tại không chỉ của Chính phủ mà của cả QH.

Hoặc vấn đề cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Đây là vấn đề rất quan trọng nhưng việc điều hành bằng vài ba Nghị định của Chính phủ. Vai trò QH trong việc cổ phần hóa có phần mờ nhạt. Không có Luật hoặc Nghị quyết về cổ phần hóa là một thiếu sót.

“Chúng ta đang tiến hành tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khoá 13. Một vài ý kiến chân thành nêu trên có thể giúp ích ít nhiều cho công tác tổng kết. Điều quan trọng là chúng ta rút ra những mặt được và chưa được để giúp cho Quốc hội khoá 14 có thêm những bài học kinh nghiệm trong hoạt động của mình”, ông Vũ Mão nói.