Sai phạm trong khai thác khoáng sản: Chưa rõ tên trách nhiệm

Ông Nguyễn Minh Quang cho biết năm 2012 Bộ TNMT đã tiến hành thanh tra việc khai thác khoáng sản ở các khu vực và địa phương, lập biên bản vi phạm hành chính và đề nghị xử phạt đối với 35 đơn vị với số tiền 513.900.000 đồng; kiến nghị UBND tỉnh, thành phố thu hồi 15 Giấy phép khai thác khoáng sản cấp không đúng quy định của pháp luật về khoáng sản; đề nghị tạm đình chỉ 2 giấy phép khai thác khoáng sản.

Trong năm 2013, Bộ đã thanh tra định kỳ đối với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và các đơn vị thành viên trên địa bàn 07 tỉnh. Kết quả, đã phát hiện và đề nghị xử phạt vi phạm hành chính đối với 12 đơn vị với tổng số tiền xử phạt là 305,5 triệu đồng; phát hiện và đề nghị UBND các tỉnh: Bình Định, Trà Vinh không gia hạn 15 giấy phép khai thác khoáng sản không đủ điều kiện gia hạn và thu hồi 1 giấy phép khai thác cấp không đúng quy định (Trà Vinh).

Trong 8 tháng đầu năm 2014, Bộ TNMT thanh tra chuyên đề hoạt động thăm dò, khai thác nước khoáng tại 5 tỉnh và việc chấp hành pháp luật về khoáng sản của các tổ chức, cá nhân được cấp phép tại 6 tỉnh. Qua đó, Bộ đã xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 5,26 tỷ đồng; thu hồi 1 giấy phép khai thác do quá thời gian quy định mà không đưa mỏ vào hoạt động.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị UBND các tỉnh, thành chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, trong đó xử lý nghiêm các sai phạm, tồn tại trong cấp phép.

Đến nay, đối với 22 tỉnh có vi phạm trong việc cấp giấy phép, đã có 18/22 tỉnh gửi báo cáo và đã triển khai, khắc phục vi phạm, gồm: Bắc Ninh, Bình Định, Đắk Nông, Đồng Nai, Hoà Bình, Kon Tum, Lai Châu, Lào Cai, Lạng Sơn, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Vĩnh Long, Điện Biên, Khánh Hoà, Phú Yên, Tây Ninh. Tuy nhiên, 2 tỉnh là Phú Yên, Tây Ninh đã khắc phục nhưng chưa triệt để.

Các tỉnh Bình Định, Đồng Nai, Hòa Bình, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Quảng Ngãi, Vĩnh Long đã khắc phục vi phạm nhưng chưa có báo cáo nội dung việc kiểm điểm tổ chức, cá nhân liên quan.

Qua các báo cáo của địa phương, ông Nguyễn Minh Quang cho biết các địa phương đã quan tâm chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn.

Giấy phép khai thác khoáng sản ban hành không đúng thẩm quyền đã thu hồi chủ yếu là khai thác cát sỏi, ông Quang cho biết và nhấn mạnh: “Việc thu hồi giấy phép thì Bộ không thu hồi được mà thẩm quyền này của địa phương. Qua kiểm tra, thấy sai thì chúng tôi báo cáo Thủ tướng yêu cầu địa phương thu hồi”.

Đại biểu Trương Thị Huệ (tỉnh Thái Nguyên) chất vấn ông Nguyễn Minh Quang đối với những địa phương đã có báo cáo kiểm điểm trách nhiệm khi vi phạm cấp phép khai thác khoáng sản thì tỷ lệ cá nhân bị kiểm điểm là bao nhiêu, và vi phạm cấp phép cấp bộ, ngành có không?

Ông Nguyễn Minh Quang cho biết vừa qua Bộ có yêu cầu các địa phương đã xử lý sai phạm báo cáo kiểm điểm trách nhiệm cá nhân, tổ chức liên quan nhưng tới nay các địa phương này chưa báo cáo. “Chúng tôi khất nợ sau này sẽ báo cáo lại cho đại biểu Quốc hội”, ông Quang nói.

Cũng theo Bộ trưởng TNMT, thời gian tới sẽ tham mưu Thủ tướng ban hành chỉ thị về tăng cường quản lý khai thác khoáng sản. Theo đó có đề cập đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan tới cấp phép, khai thác khoáng sản.

Vẫn liên quan đến trách nhiệm trong cấp phép, quản lý khai thác khoáng sản, đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh) đặt khả năng có người của cơ quan quản lý, cấp phép thông đồng với “cát tặc” không? Biện pháp xử lý chỉ thu hồi giáy phép, khiển trách là quá nhẹ. Đại biểu đề nghị phải truy cứu trách nhiệm hình sự, sửa Bộ Luật Hình sự áp khung tội danh cho khai thác trái phép và tiếp tay cho hành động này lên tới chung thân và tử hình.

Ông Nguyễn Minh Quang cho rằng hiện cơ quan chức năng xử lý vi phạm trong quản lý, khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật, mức độ nặng hay nhẹ liên quan nhiều yếu tố. Việc xử lý vi phạm chỉ căn cứ vào các Nghị định xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, ông Quang đồng tình cần phải có 1 quy định nặng hơn nữa, thậm chí là thu hồi tiền và truy cứu trách nhiệm hình sự.

>>>Từ 15/12, khai thác khoáng sản trái phép bị phạt tới 2 tỷ đồng