Thực trạng kinh doanh bưu chính và chuyển phát nhanh tại Việt Nam

Doanh nghiệp chuyển phát nhanh nội địa: "Sóng sau đè sóng trước"

Hiện nay, các doanh nghiệp chuyển phát nhanh tư nhân có xu hướng đẩy mạnh bán hàng bằng hình thức giảm giá hay phục vụ giao hàng nội thành tại các thành phố lớn. Trong một diễn biến khác, các doanh nghiệp nước ngoài mạnh về chuyển phát quốc tế lại tiếp tục tăng độ phủ nhận diện thương hiệu bằng việc đưa ra các dịch vụ chuyên biệt hoặc thành lập công ty con tại nhiều tỉnh, thành phố.

Ngành bưu chính không chỉ làm dịch vụ chuyển phát thư báo mà dần trở thành nền tảng cho thương mại điện tử.

Trên thực tế, các doanh nghiệp kinh doanh bưu chính truyền thống như VNPost, Viettel Post… đều đã tham gia cung cấp dịch vụ giao nhận cho hoạt động kinh doanh trực tuyến từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, do mô hình hoạt động chưa thật sự tối ưu nên các doanh nghiệp này ngày càng trở nên thiếu sức hút khi so sánh với các đơn vị tư nhân.

Hơn nữa, chi phí và tốc độ giao hàng của các doanh nghiệp lớn cũng đang thiếu tính cạnh tranh so với các bên tư nhân quy mô nhỏ và hoạt động ở địa bàn hẹp hơn. Vì vậy, dù các doanh nghiệp truyền thống có sẵn thương hiệu và mạng lưới rộng khắp nhưng ưu thế trong lĩnh vực chuyển phát nhanh và đặc biệt là mảng dịch vụ cạnh tranh như Thu tiền hộ (ship COD) vẫn đang nghiêng về những cái tên mới.

BEST Inc - một "tân binh gia nhập thị trường chuyển phát nhanh Việt Nam 2019".

Theo tâm lý chung, khâu giao nhận luôn là trở ngại lớn của những người kinh doanh bán lẻ trực tuyến vừa và nhỏ. Họ không có điều kiện để tự tổ chức đội ngũ giao hàng riêng vì sự phức tạp và tốn kém, nhưng nếu sử dụng dịch vụ của các doanh nghiệp bưu chính lớn thì cũng sẽ gặp phải vấn đề như tốc độ giao hàng chậm, thời gian thu hồi tiền bán hàng kéo dài… Vì vậy, có những thời điểm, hợp tác với các công ty giao nhận tư nhân đã là giải pháp hợp lý hơn với họ khi mà: chi phí giao hàng rẻ hơn; thời gian giao hàng ngắn hơn; việc thu hồi tiền vốn lại nhanh và thuận tiện hơn.

Hạn chế của dịch vụ chuyển phát tư nhân

Thế nhưng, chuyển phát vẫn tiếp tục là một bài toán khó khi người bán hàng lại đối diện với những tồn tại khác khi hợp tác cùng các đơn vị cung cấp dịch vụ giao nhận hàng tư nhân.

Các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ cạnh tranh mạnh bằng cách giảm giá. Đặc biệt, gần đây, nhiều quỹ đầu tư "bơm tiền" cho start-up, chấp nhận lỗ vài ba năm để giành thị phần trong ngành. Điều này tạo ra một số bối cảnh "tăng trưởng nóng" hoặc chạy theo doanh số mà bỏ ngỏ chất lượng dịch vụ. Không khó để tìm kiếm được những phản hồi tiêu cực về chất lượng bảo quản, lưu trữ hàng hoá hay thất lạc, sai nhầm địa chỉ của các doanh nghiệp chuyển phát tư nhân. Người sử dụng kỳ vọng các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh sẽ hoạt động dưới quy trình chặt chẽ hơn, có chính sách chăm sóc khách hàng và quy trình giải quyết khiếu nại một cách chuyên nghiệp hơn.

Bên cạnh đó, một loạt doanh nghiệp bưu chính không phép và rất nhiều nhà xe hiện cũng hoạt động bưu chính chuyển phát không phép với chi phí chỉ 20.000 - 30.000/gói hàng liên tỉnh nhưng chất lượng hàng khi đến tay người mua thì vẫn cần đặt câu hỏi.

Thêm vào đó, những vấn đề mang tính khách quan như giao thông, thời tiết và cơ sở hạ tầng cũng đặt ra nhiều thử thách hơn cho những doanh nghiệp chuyển phát nhanh tư nhân.

Những điểm sáng và sự chờ đợi ở "ngoại binh"

Thị trường chuyển phát nhanh tại Việt Nam hiện không chỉ được khai thác bởi các công ty truyền thống hay các công ty start-up mà được quan tâm đầu tư bởi cả những công ty và tập đoàn đa quốc gia. Một trong những cái tên sẽ xuất hiện trên bản đồ ngành vào nửa cuối 2019 là tập đoàn BEST Inc đến từ Mỹ.

Theo ghi nhận từ các doanh nghiệp kinh doanh TMÐT, sức mua hàng trực tuyến hiện tăng nhanh ở nhiều tỉnh và thành phố, không kể hai trung tâm lớn là TP. Hồ Chí Minh hay Hà Nội. Không chỉ tăng số lần nhấp "chuột", giá trị giao dịch trung bình ở các khu vực này cũng đã đạt mức 45% tổng doanh thu của thị trường (tỷ lệ này trước đây chỉ 20%). Ðây chính là thời cơ "vàng" cho các doanh nghiệp chuyển phát, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, vì họ vẫn đang có ưu thế vượt trội về phạm vi "phủ sóng".

BEST Inc đã quyết định đầu tư vào VNC Post - đơn vị chuyển phát nhanh chuyên nghiệp và là đối tác của các sàn thương mại điện tử và vận chuyển hàng Home Shopping hàng đầu Việt Nam. Đơn vị này đã phục vụ hơn 2000 khách hàng trong và ngoài nước - trong đó có các đơn vị đến từ Hàn Quốc như: VGS Shopping, Lotte, VTV Huyndai, SCJ,... hay các khách hàng thương mại điện tử lớn như: LAZADA, Sendo, Lotte...

BEST đã xây dựng 7 trung tâm khai thác với dây chuyền phân loại hàng hóa chuẩn quốc tế, hiện đại khắp từ Bắc vào Nam nhằm cung cấp các dịch vụ hiệu quả với mức phí hợp lý.

Bên cạnh việc tiếp tục phát triển lợi thế về độ phủ của VNC, BEST Inc. cũng hỗ trợ cung cấp các giải pháp công nghệ, phần mềm hỗ trợ các nhà kinh doanh thương mại điện tử vừa và nhỏ quản lý tốt hoạt động buôn bán của mình. Ðây chính là những dịch vụ tiện ích mới mà các doanh nghiệp chuyển phát tư nhân và truyền thống đều chưa làm được vì vốn và lực lượng "mỏng" hoặc thiếu tính cạnh tranh, nắm bắt tâm lý người dùng.

Xây dựng một hệ thống giao nhận hoàn thiện với đầy đủ dịch vụ tiện ích đi kèm nhằm tạo ra tính riêng biệt; tận dụng tối đa lợi thế "phủ sóng" của mạng lưới sẽ là hướng đi đúng đắn giúp cho các doanh nghiệp bưu chính truyền thống khác nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững thị phần, củng cố vị trí và tiếp tục phát triển bền vững trong tương lai. Cuối cùng, dưới sức ép cạnh tranh khốc liệt của ngành, chắc chắn khi cước phí giao nhận thấp hơn, dịch vụ giao nhận hoàn hảo hơn thì người tiêu dùng Việt Nam sẽ là những người được hưởng lợi nhiều nhất.

Ở bức tranh lớn hơn, sức bùng phát mạnh mẽ của thị trường chuyển phát nói chung và sự có mặt của những tên tuổi như BEST Inc. nói riêng cũng đang góp phần tích cực hỗ trợ thương mại điện tử phát triển. Mặt khác, thị trường đầu tư cũng sẽ sôi động hơn, khi các nhà đầu tư nhạy bén nhìn thấy được tiềm năng từ những thương vụ có khả năng sinh lời cao, thời gian thu hồi vốn cũng như mở rộng thị trường nhanh chóng chỉ sau một thời gian ngắn như BEST Inc.