Tỷ giá cuối năm: Cẩn trọng không thừa

Mấy ngày qua, thị trường trong nước tỷ giá USD/VNĐ cũng đang có dấu hiệu nổi sóng trở lại khi các ngân hàng liên tục điều chỉnh tỷ giá theo sự tăng lên của tỷ giá trung tâm.

Đồng USD tăng mạnh trên thị trường quốc tế

Chỉ số USD Index (USDX) dùng để đo sức mạnh đồng USD với 1 rổ 6 loại ngoại tệ mạnh khác bao gồm đồng EUR, Yên Nhật, Bảng Anh, đô la Canada, Krona Thụy Điển và Franc Thụy Sỹ đã tăng mạnh từ ngày 09/11 cho đến nay, và tiến gần về mức 100 sau khi đã có thời điểm rớt về vùng 96 hôm 09/11. Như vậy chỉ số USDX sau khi bắt đầu ở mức chuẩn 100 vào tháng 3/1973 và rớt về mức đáy tại 71,58 vào cao điểm khủng hoảng tháng 4.2008, thì đến nay đang phục hồi lại gần như nguyên vẹn giá trị so với 6 đồng tiền trên.

Diễn biến ngày chỉ số USD Index

Đây là diễn biến khá bất ngờ và trái với nhận định trước đó của các chuyên gia kinh tế và giới đầu tư. Việc tổng thống Donald Trump đắc cử hiện tại đang không gây quá nhiều áp lực lên thị trường, thậm chí còn hỗ trợ cho đồng USD và thị trường chứng khoán nước này tăng giá. Với những phát biểu mềm mỏng và hòa hợp hơn sau khi đắc cử, nhiều người cho rằng những chính sách cực đoan ông Trump đưa ra trước đây sẽ khó được thực hiện, do đó dĩ nhiên sẽ không gây tác động tiêu cực lên thị trường như đã dự báo.

Tuy nhiên, trong trường hợp tổng thống Trump quyết đi theo các chính sách kinh tế cam kết trong giai đoạn tranh cử nhằm “đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, thì thiệt hại khi đó rơi vào các quốc gia khác đầu tiên và có thể lớn hơn nhiều so với tác động lên nước Mỹ. Cụ thể với việc đánh thuế lên hàng nhập khẩu, điều chỉnh điều khoản hoặc thậm chí rút khỏi các Hiệp định thương mại, tiến hành các cuộc khởi kiện, điều tra chống bán phá giá, lập thêm các hàng rào thương mại thì hàng nước ngoài khó chen chân vào thị trường Mỹ, từ đó có thể kích thích sức sản xuất của các doanh nghiệp nội địa trở lại và giúp nền kinh tế Mỹ tăng trưởng, trong khi những quốc gia như Trung Quốc sẽ bị thiệt hại đáng kể do mô hình tăng trưởng vẫn phụ thuộc chủ yếu vào động lực xuất khẩu.

Ngoài ra, với chính sách giảm thuế của ông Trump kỳ vọng sẽ lôi kéo các doanh nghiệp của nước này đang đầu tư tại nước ngoài sẽ quay trở lại nước Mỹ, nhất là khi vấn nạn “ăn cắp trí tuệ” và chi phí sản xuất tại các nước như Trung Quốc tiếp tục tăng lên. Với xu hướng dòng tiền đầu tư quay trở lại mẫu quốc thì nhu cầu USD tăng lên là điều tất yếu, mà dòng vốn rút ra hàng loạt khỏi Trung Quốc trong thời gian gần đây là một minh chứng cụ thể.

Trong bối cảnh lãi suất cơ bản đồng USD có thể được điều chỉnh tăng trở lại đã kích thích dòng vốn nóng rút ra khỏi các nước châu Á từ năm 2014 trở lại đây, thì nay với bất kỳ chính sách bảo hộ và lôi kéo nào từ tổng thống Donald Trump nhằm tạo thêm việc làm cho người Mỹ đều có thể làm tăng dòng vốn quay trở lại nước Mỹ. Hay nói cách khác với khẩu hiệu “đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại” thì nền kinh tế các quốc gia khác nên lo lắn nhiều hơn là nước Mỹ, do đó đồng USD tăng giá so với các đồng tiền khác là có thể hiểu được.

Đến diễn biến trong nước

Thị trường ngoại hối tại Việt Nam trong những ngày qua đang có dấu hiệu nóng trở lại, với tỷ giá USD/VNĐ được các ngân hàng liên tục điều chỉnh tăng lên. Tỷ giá trung tâm đã tăng liên tục với mức tăng đáng kể từ hôm 9/11 đến nay, từ mức 22.025 lên mức 22.086 hôm 15/11.Với diễn biến đồng USD tăng mạnh trên thị trường quốc tế thì Việt Nam không phải là ngoại lệ, nhất là khi nhu cầu đồng USD trong nước thường tăng cao vào những tháng cuối năm.

Tăng trưởng tín dụng ngoại tệ đã mạnh trở lại từ quý 3 đến nay. Theo thống kê nếu như tăng trưởng dư nợ ngoại tệ toàn ngành vào 24/6/2016 giảm 4,64% so với đầu năm, thì đến ngày 31/8/2016 chỉ còn giảm 0,33% và tính đến cuối tháng 9/2016 đã tăng trở lại 5,44% so với đầu năm, đặc biệt tháng 9 tăng mạnh 3,69% so với tháng 8. Đáng lưu ý là theo BCTC quý 3 của các ngân hàng cũng cho thấy tín dụng tăng trưởng rất mạnh so với quý 2. Và trong tháng 10 và nửa đầu tháng 11 vừa qua tín dụng ngoại tệ tiếp tục tăng cao tại các ngân hàng, để đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu cao điểm cuối năm.

Trong khi đó, dòng tiền gửi VNĐ ở ngân hàng đang có xu hướng chuyển dịch sang nắm giữ ngoại tệ, nhất là từ thời điểm có một số thông tin, đánh giá tiêu cực về ngành ngân hàng hồi cuối tháng 10, cũng như đang đến gần thời điểm kỳ vọng Fed tăng lãi suất vào tháng 12 năm nay. Với diễn biến đồng USD tiếp tục đi lên mạnh mẽ trên thị trường quốc tế thì không loại trừ nhu cầu nắm giữ, đầu tư đồng bạc xanh trong nước sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới.

Sự quyết đoán của nhà điều hành

Với kho dự trữ ngoại hối đang ở mức cao nhất từ trước tới nay là 40 tỷ USD, NHNN đang có nhiều thuận lợi để can thiệp và ổn định thị trường ngoại hối khi cần thiết. Tuy nhiên với việc đồng USD liên tục đi lên mạnh mẽ so với các đồng tiền khác, cũng như những rủi ro về dòng vốn và hoạt động thương mại đang tăng lên, thì việc điều chỉnh tỷ giá linh hoạt hơn cần được cân nhắc.

Đồng nhân dân tệ (CNY) đang giảm giá khá lớn so với đồng USD, giao dịch quanh 6.850 và duy trì xu hướng giảm mạnh kể từ tháng 4/2016 đến nay, do đó nếu tiếp tục kìm giữ tỷ giá USD/VNĐ sẽ khiến VNĐ mạnh đáng kể so với CNY, từ đó càng làm tăng thâm hụt thương mại với Trung Quốc, cũng như khiến hàng Việt kém sức cạnh tranh so với hàng Trung Quốc và cả các nước khác khi nhập khẩu vào những nước như Mỹ và châu Âu.

Và nếu như các hoạt động bảo hộ thương mại của Mỹ được thực thi, hàng hóa Trung Quốc bị hạn chế thì những nước lân cận ở Đông Nam Á như Việt Nam sẽ là nạn nhân của hàng Trung Quốc tràn vào, nhất là khi việc niêm yết VNĐ mạnh so với nhân dân tệ càng kích thích nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ quốc gia đông dân nhất thế giới này.

Biểu đồ ngày diễn biến cặp tỷ giá USD/CNY