Vay 5.800 lượng vàng với giá 17,66 triệu đồng/lượng, sau 15 năm DN từng liên quan cựu chủ tịch 1 ngân hàng cõng hơn 1.100 tỷ nợ gốc và lãi, cổ phiếu vẫn tăng gấp đôi từ đầu năm

Khi giá vàng SJC duy trì ở mức trên 80 triệu đồng/lượng từ cuối năm 2023, bên cạnh niềm vui của những người nắm giữ vàng thì cũng không có không ít người và doanh nghiệp "méo mặt" vì những khoản vay vàng, đa phần là những khoản vay từ hàng chục năm trước.

Hai trường hợp vay vàng từng ít nhiều gây xôn xao đều có dư nợ ở mức hơn 5.800 lượng. 

Vào cuối năm 2011, một công ty con của CTCP Licogi 16 - nay là CTCP Lizen (LCG) có khoản vay 5.852 lượng vàng với giá gốc khi vay khoảng 11-12 triệu đồng/lượng để đầu tư dự án bất động sản. Khi đó giá vàng SJC có giá 44 triệu đồng/lượng.

Tuy nhiên sau đó Licogi 16 đã đạt được thỏa thuận tách biệt khoản vay vàng này sang một pháp nhân mới không liên quan đến Licogi 16.

Một trường hợp khác là CTCP Kinh doanh Thuỷ hải sản Sài Gòn (APT) – một trong những doanh nghiệp âm vốn nặng nhất sàn chứng khoán. Năm 2023, công ty tiếp tục lỗ thêm 136 tỷ đồng – chủ yếu do chi phí tài chính – nâng tổng lỗ lũy kế đến cuối năm lên 1.355 tỷ đồng. Như vậy công ty đã có 5 năm liên tiếp lỗ trên 100 tỷ mỗi năm.

Trong khi tổng tài sản chỉ còn 170 tỷ đồng, APT đang gánh nợ phải trả hơn 1.400 tỷ đồng, chủ yếu là nợ gốc và lãi tại Sacombank. Vào tháng 5/2022, Sacombank đã khởi kiện APT ra tòa yêu cầu thanh toán nợ.

Tình cảnh bết bát của APT xuất phát từ việc đầu năm 2009 công ty tiến hành vay ngân hàng Phương Nam - nay đã sáp nhập vào Sacombank - 103 tỷ đồng và 5.833 lượng vàng SJC, có trị giá trị quy đổi 103 tỷ đồng (tương đương 17,66 triệu đồng/lượng).

Khoản vay có kỳ hạn 12 tháng, đáo hạn vào ngày 8/1/2010 nhưng tại thời điểm đó, APT đã mất khả năng thanh toán. Hiện cả gốc lẫn lãi đều chưa trả được.

Đến cuối năm 2023, số dư nợ gốc của khoản vay vàng được quy đổi ở mức 435 tỷ đồng, tương đương 74,6 triệu đồng/lượng. Số tiền lãi vay chưa trả là gần 837 tỷ đồng, trong đó lãi vay vàng là 665 tỷ đồng.

Loại trừ khoản chi phí tài chính bao gồm lãi vay và đánh giá lại gốc của khoản vay theo biến động giá vàng thì hoạt động kinh doanh chính của APT vẫn tạo ra một khoản lợi nhuận nhỏ. Nhưng với việc tài sản của công ty không còn nhiều thì khả năng thu hồi một phần gốc của Sacombank cũng khá khó khăn.

Về cơ cấu sở hữu, APT đang có 2 cổ đông chính là Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) - sở hữu 30% và Cty TNHH Tập đoàn Somo Việt Nam sở hữu 41,1%.

Chủ tịch Somo, ông Nguyễn Lâm Vinh Huy hiện đang giữ vị trí chủ tịch của APT. Ông Huy từng có thời gian dài là Phó TGĐ của Ngân hàng Phương Nam và sau đó là Chủ tịch của công ty vàng Sacombank-SBJ.

Đáng chú tại thời điểm APT thực hiện khoản vay với Phương Nam, cổ đông lớn nhất khi đó của công ty là ông Trần Phát Minh, sở hữu hơn 36% – cũng đang là Phó TGĐ của Ngân hàng này. Đến tháng 11/2009, ông Minh được bầu làm Chủ tịch HĐQT của APT.

Ông Trần Phát Minh sau đó còn là Chủ tịch của Kiên Long Bank giai đoạn 2012-2013 cũng như có thời điểm là cổ đông cá nhân lớn nhất của Sacombank.

Trên sàn chứng khoán, cổ phiếu APT hiện chỉ được giao dịch 1 ngày/tuần. Cổ phiếu này đã giảm sàn liên tục trong 5 tuần/5 phiên giao dịch cuối cùng của năm 2023, từ 3.800 xuống 1.900 đồng. Tuy nhiên trong những phiên sau đó thì cổ phiếu này đã tăng gấp đôi lên 4.000 đồng.