Cần cải cách các hiệp hội ngành hàng

Con cá tra vốn chịu sự điều hành của Ủy ban Cá nước ngọt thuộc Hiệp hội Chế biến Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, Hội Nghề cá nhưng mấy năm qua, nông dân và doanh nghiệp (DN) vẫn “chết lên, chết xuống”. Nay thêm cái hiệp hội này thành ra “một con có ba bà mẹ” nhưng không biết tình hình sẽ tốt hơn hay là lại “lắm thầy thối ma”, rốt cuộc chẳng lợi lộc gì cho DN lẫn nông dân.

Nhiều DN ngành hàng phản ánh các hiệp hội chưa làm tốt vai trò bảo vệ lợi ích cho DN hội viên. Chẳng hạn, TS Phạm Văn Chắt, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, kể từng đại diện cho một DN xuất khẩu gạo vướng vào thưa kiện với đối tác nước ngoài, ông đã nhiều lần đến Hiệp hội Lương thực yêu cầu tư vấn, giúp đỡ nhưng bị làm ngơ. Sau đó, ông sang Bộ Công Thương, đơn vị điều hành xuất khẩu gạo, thì vụ việc được chuyển qua Vụ Pháp chế của Bộ và cuối cùng rơi vào bế tắc…

Các DN cũng nói thông tin từ hiệp hội không đáng tin cậy, dự báo thị trường kiểu tù mù hoặc chậm trễ gây tổn thất cho DN. Sự chỉ đạo yếu kém của ban chấp hành hiệp hội thì dẫn đến tình trạng DN tranh mua, tranh bán, hàng xuất khẩu kém chất lượng, nhà nhập khẩu tha hồ ép giá…

Thế nhưng cũng không nên đổ hết lỗi lên hiệp hội bởi họ đang bị hạn chế về kinh phí (phải tự trang trải), nhân lực..., rất khó đáp ứng hết tất cả yêu cầu của DN. Không có thực quyền nên nếu DN khó khăn, hiệp hội chỉ biết… trình bày hộ, quyết định thật sự vẫn là từ Nhà nước.

Một cam kết quan trọng với WTO là Nhà nước sẽ không can thiệp sâu vào hoạt động kinh doanh của DN. Vì thế, vai trò của các hiệp hội những năm sắp tới càng cần phải được nâng cao. Một cuộc cải cách thật sự các hiệp hội ngành hàng là rất cần thiết như tạo nhiều điều kiện để hiệp hội tham gia các chương trình, dự án hỗ trợ DN của Chính phủ. 

Nhiều chuyên gia cho rằng Chính phủ phải nhanh chóng ban hành Luật hiệp hội kèm theo các chương trình hỗ trợ năng lực, tập trung vào mục tiêu cuối cùng là phục vụ nhu cầu phát triển của DN. Và các DN cũng phải chung tay thông qua việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm khi tham gia bất kỳ hiệp hội nào.

Theo Quang Huy