Đồng loạt tăng giá = “Liều thuốc độc”

Trong bối cảnh mới hơn nửa đầu năm đã có đến ba lần tăng giá xăng dầu, chưa đầy nửa tháng sau giá điện, gas, sữa… lại tăng gần như đồng loạt, nhiều khả năng chúng ta sẽ phải chứng kiến thực tế ngược lại với các nhận định gần đây khi cho rằng giá tăng nhẹ đồng nghĩa với tổng cầu tăng, sức mua được cải thiện, rằng đó là tín hiệu tích cực trong nỗ lực phục hồi kinh tế.

Các số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy sau hai tháng cận tết và sau tết tăng 1,25% và 1,32% như “thông lệ” hằng năm, CPI tháng 3 đã giảm 0,19%; tháng 4 gần như đứng yên vì chỉ tăng 0,02%; tháng 5 tiếp tục giảm 0,06%; tháng 6 tăng nhẹ 0,05%; tháng 7 tuy tăng cao nhất nhưng cũng chỉ 0,27%.

Tuy điều này được đánh giá là kết quả tích cực của nỗ lực kiềm chế lạm phát, bởi tổng mức tăng của giá tiêu dùng sau bảy tháng chỉ đạt 2,68% nhưng ẩn sau đó là những thiệt thòi rất lớn của người dân, đặc biệt là dân cư khu vực nông thôn.

Bởi lẽ chỉ số giá lương thực bảy tháng qua giảm 3,72% so với cùng kỳ năm 2012, chỉ số giá thực phẩm chỉ tăng 1,82%; tính chung chỉ số giá hai nhóm hàng lương thực - thực phẩm tăng vỏn vẹn 0,43%. Trong khi chỉ số giá chung của các nhóm hàng còn lại đạt mức tăng đến 10,78%.

Những diễn biến nói trên cho thấy bộ phận dân cư ở khu vực nông thôn vốn đã nghèo còn bị rơi vào tình cảnh bán rẻ, mua đắt. Giá hàng hóa họ đem bán trên thị trường hoặc giảm mạnh hoặc tăng khiêm tốn, tính chung lại thì tăng không đáng kể. Ngược lại giá của các hàng hóa và dịch vụ mà họ phải mua đều tăng rất mạnh, cao hơn đến 25 lần.

Cũng theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong bảy tháng ước đạt gần 1,488 ngàn tỉ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2012. Nếu loại trừ yếu tố giá thì chỉ tăng 4,9%. Mức tăng trong cùng kỳ năm 2012 là 18,7% và 6,7%. Điều này có nghĩa là sức mua thị trường trong nước yếu đang là yếu tố gây “nghẽn mạch” sản xuất.

Mặt khác, không quá khi nói rằng cho dù lạm phát thấp là điều kiện thuận lợi để kích giá lên nhưng trong bối cảnh của nền kinh tế hiện nay, việc đồng loạt tăng mạnh giá xăng dầu, giá điện… sẽ là “liều thuốc độc” đối với không chỉ người tiêu dùng, mà cả với nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vì xăng dầu, điện không chỉ là đầu vào của hầu như tất cả quá trình sản xuất mà còn là mặt hàng tiêu dùng không thể thiếu.

Nó đánh vào túi tiền vốn đã rất eo hẹp của nhiều người dân khiến sức mua của thị trường trong nước yếu hơn, đồng thời đẩy giá thành sản xuất hàng loạt sản phẩm tăng thêm. Tiếp đó, những sản phẩm có giá thành sản xuất cao hơn này được đẩy ra thị trường chắc chắn sẽ có giá bán cao hơn, càng đẩy người tiêu dùng vào tình trạng khó khăn hơn. Trong đó, những người nông dân với túi tiền hầu như không tăng do giá nông sản giảm chắc chắn sẽ là những người thua thiệt nhiều nhất.

Và với diễn biến giá cả trong ngày vừa qua, gần như chắc chắn giá tiêu dùng trong tháng 8-2013 sẽ còn tăng mạnh hơn nhiều so với tháng 7-2013. Nhưng điều đáng ngại nhất chính là sức mua vốn đã yếu của thị trường trong nước sẽ càng yếu hơn, cho nên trở thành lực cản lớn hơn đối với những nỗ lực phục hồi tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm.

Theo Nguyễn Đình Bích

Viện Nghiên cứu Thương mại thuộc Bộ Công Thương