Giảm thuế, phí, bớt chi tiêu công

Trong khi đó, chi tiêu công trong ngân sách nhà nước (NSNN) cũng tăng lên từng năm: Năm 2003 là 63,2%, năm 2010 là 71%, năm 2011 là 75,4%. Năm 2011, Chính phủ kêu gọi thắt chặt tài khóa kiềm chế lạm phát, thế nhưng chi phí của Chính phủ vẫn tăng khoảng 4% so với năm trước.

Các loại thuế của ta đều cao hơn các nước, ngoài ra ta còn áp nhiều loại thuế cao khác như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu. Chính sách thuế cao đã đưa tới những tiêu cực cho nền kinh tế: Làm hạn chế tích lũy; giảm đầu tư phát triển; khuyến khích gian lận trốn thuế; các DN FDI chuyển lợi nhuận ra ngoài nhằm hưởng mức thuế thu nhập DN thấp hơn.

Các DN và người dân còn phải chịu các chi phí “không chính thức”, chi không có biên nhận, không hóa đơn: 52% số DN cho biết họ phải lót tay cho cán bộ hành chính địa phương; 7% số DN cho biết, phải chi 10% tổng thu nhập cho các phí “không chính thức” này; 56% số DN cho biết phải chi hoa hồng cho các cuộc đấu thầu; người dân ở nhiều nơi đều phải đóng những khoản phí do chính quyền địa phương tự tiện đặt ra.

Năng lực cạnh tranh toàn cầu của nền kinh tế Việt Nam mấy năm nay liên tục bị rớt hạng (trong ASEAN chỉ còn cao hơn Campuchia và Đông Timor) do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân quan trọng nói trên.

Tháng 8 vừa rồi, dự án Luật Điện lực trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có nêu một loại “phí điều tiết hoạt động điện lực” với “ý nghĩa” là “cơ quan điều tiết hoạt động điện lực có vai trò độc lập, cung cấp điện an toàn, ổn định, sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả, công bằng, minh bạch, đúng quy định pháp luật, vì vậy ngoài NSNN chi cho quản lý, cần thu thêm phí điều tiết hoạt động để bổ sung nguồn lực, điều kiện cần thiết cho cơ quan điều tiết thị trường điện”

- Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã bác bỏ đề xuất loại phí này như sau: “Điều tiết điện lực là hoạt động quản lý nhà nước, vậy phải do NSNN đảm bảo. Giá điện đã tăng cao, cần phải giảm, muốn giảm giá thì phải giảm chi phí, ngành điện đã không làm gì để giảm, lại còn đòi tăng phí! Bản chất của “phí” là người chi phải được hưởng dịch vụ; ở đây lại buộc nộp phí để phục vụ cho quản lý nhà nước!”.

Một vấn đề hiển nhiên dễ hiểu như vậy mà phải lên đến tận Uỷ ban Thường vụ Quốc hội mới bị bác bỏ! Điều này đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết: Phải có luật quy định chỉ được thu phí ở những lĩnh vực nào. Phải xác định lại quan điểm phục vụ nhân dân của hệ thống công quyền.

Chấm dứt tình trạng các công bộc của dân tự đặt ra các thứ lệ phí buộc các “ông chủ” phải cống nộp! Các đoàn thể phải có trách nhiệm nâng cao nhận thức của đoàn viên về quyền làm chủ và trách nhiệm phát hiện sai trái, xây dựng chính quyền lành mạnh. Việc đấu thầu và mọi chi tiêu công đều phải minh bạch, công khai có kiểm tra giám sát chặt chẽ.

Các ngành có thu nhập nội bộ cao hơn mặt bằng thu nhập phải công bố cho dân biết. Phải có cơ chế xóa dần độc quyền của các ngành, mặt hàng ảnh hưởng lớn đến tiêu dùng của dân. Cuối cùng phải đặt việc giảm thuế, phí và giảm chi tiêu công trong cuộc vận động rộng lớn thực hiện Nghị quyết T.Ư 4 và tái cơ cấu nền kinh tế.