Lạm phát những tháng cuối năm 2013 sẽ không bị tác động bởi chính sách tiền tệ hay tài khóa

Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (UBGSTCQG) vừa có bản báo cáo kinh tế vĩ mô tháng 9/2013. Trong đó, có đánh giá về tăng trưởng GDP  trong  quí 3/2013  đạt cao hơn dự  kiến  (tăng 5,54% so với quí II/2013), góp phần đưa GDP 9 tháng/2013 đạt mức tăng (5,14%) khá hơn đôi chút so với cùng kỳ  năm 2012 (5,1%,  tính theo giá so sánh  2010). 

Theo đánh giá của UBGSTCQG dựa trên đặc tính mùa vụ, chỉ số  mùa vụ của tổng sản lượng thường đạt mức cao nhất vào quí 4 hàng năm, tăng trưởng GDP quí 4/2013 do đó sẽ tiếp tục đạt tốc độ tăng cao hơn so với quí 3/2013.

Dù vậy, mục tiêu tăng trưởng 5,5% cho cả  năm 2013 sẽ  vẫn khó khăn,  bởi  những yếu tố  nền tảng tạo nên tăng trưởng trong giai đoạn hiện nay đều chưa  có  sự  hồi phục mạnh mẽ. Cụ thể:

Sản xuất của nền kinh tế  có xu hướng cải thiện nhưng chậm.  Mặc dù hàng tồn kho công nghiệp chế  biến chế  tạo  giảm khá mạnh và  chỉ  số  phát triển  công  nghiệp cũng  có xu hướng tăng dần  đều qua từng tháng  để  đạt mức tăng 5,4%  trong 9 tháng/2013, cao hơn so với cùng kỳ  năm 2012  (tăng 4,8% so với cùng kỳ  năm trước),  nhưng  tốc độ tăng  nhập khẩu  của  các mặt hàng tư liệu phục vụ  sản xuất vẫn  chỉ  ở  mức  khá  khiêm tốn.

Bên cạnh đó, tham khảo chỉ số  PMI Việt nam của HSBC trong 8 tháng đầu năm cho thấy chỉ  số  này sau 2 tháng 3 và tháng 4/2013  liên tục  tăng đã  có 4 tháng  liên tiếp  đạt dưới mức 50 điểm. Điều này cho  thấy doanh nghiệp vẫn còn khá thận trọng trong việc mở rộng sản xuất  khi các điều kiện thị  trường  chưa thực sự  thuận lợi, đặc biệt là  đối với  các doanh nghiệp trong nước

Tổng cầu được cải thiện nhưng  còn  khá  yếu.  Theo  đó, cầu tiêu dùng đã  có xu hướng tăng dần qua từng tháng nhưng vẫn ở mức tương đối yếu, tổng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ  9  tháng/2013  vì vậy chỉ  đạt mức  tăng  12,5% so với cùng kỳ  năm trước, nếu loại trừ  yếu tố  giá tăng  5,3% (cùng kỳ  năm 2012 tăng 6,7% so với năm 2011). 

Theo UBGSTC, tổng cầu thấp  sẽ  tiếp tục  là  một trong những nguyên nhân khiến sản xuất của nền kinh tế trong quí 4 khó có điều kiện tăng mạnh đột biến so với quí 3/2013.

Lạm phát những tháng cuối năm không chịu tác động chính sách tiền tệ hay tài khóa

Theo đánh giá của UBGSTCGQ, lạm phát trong những tháng gần  đây, đặc biệt là trong 2 tháng, tháng 8 (tăng 0,83% so với tháng 7  và tăng 7,5% so với cùng kỳ) và tháng 9 (tăng 1,06% so với tháng 8 và tăng 6,3% so với cùng kỳ)  tăng  chủ  yếu là do tác động của việc  điều chỉnh giá hàng hóa cơ bản, và dịch vụ công (y tế,  giáo dục) và một phần do yếu tố mùa vụ (chỉ số mùa vụ của CPI thường có xu hướng tăng cao trong 2 đợt, từ tháng 9 cho đến cuối năm và trong dịp tết nguyên đán) mà không chịu nhiều tác động của những yếu tố cơ bản (như mở rộng chính sách tiền tệ hay chính sách tài khóa).

Phân tích các thành phần của lạm phát cho thấy khá rõ về  nhận định này. Cụ  thể, dưới  tác động của Nghị  quyết 11/NQ-CP năm 2011  với định hướng thắt chặt chính sách tiền tệ - tài khóa, thành phần chu kì của lạm phát sau khi đạt đỉnh vào tháng 8/2011 đã liên tục giảm xuống và chạm đáy vào tháng 7/2012, thành phần này chỉ thực sự có tác động nhẹ trở  lại vào tháng 7 và tháng 8/2013  và gần như không gây tác động đáng kể  nào đến CPI trong tháng 9/2013.

Theo đánh giá của UBGSTCQG, xu thế  này nhiều khả  năng sẽ được duy trì trong những tháng cuối năm 2013. 

Mặt khác, thành phần xu hướng mang tính dài hạn của lạm phát đang tiếp tục giảm nhẹ  và  ổn định quanh mức 7%. 

Vì vậy UBGSTCQG cho rằng tốc độ tăng CPI trong những tháng cuối năm 2013 vẫn sẽ chủ  yếu phụ  thuộc vào việc điều hành giá các mặt hàng cơ bản.

Khánh Linh