Sắp có quyết định quan trọng về bôxit Nhân Cơ

Dự án khai thác bôxit Tân Rai, như TKV đã nói là chấp nhận lỗ 3-5 năm đầu thì cũng là chuyện bình thường trong kinh doanh. Nhưng với dự án Nhân Cơ (Đắk Nông) mới chỉ đầu tư 6.000 tỷ đồng trong khi nếu đầu tư hết thì phải 11.000 tỷ. Chưa thể khẳng định Tân Rai hết lỗ vào thời điểm nào thì tại sao chúng ta không tính đến tình huống tạm dừng dự án Nhân Cơ?

- Tôi nghĩ chỉ trong vòng 2-3 tháng nữa thôi các bạn sẽ thấy được quyết định rất quan trọng của việc phát triển bôxit ở Đắk Nông. Tất cả sẽ được giải quyết tại chỗ, kể cả những vấn đề về vận chuyển, xuất khẩu.


Ông Trần Xuân Hòa: Thời gian sẽ chứng minh. Ảnh: Lê Anh Dũng

Nhưng tất cả những vấn đề đó là một phần của bí mật kinh doanh. Thương trường có những mặt mà đến phút chót, khi đã tiến hành mới có thể công bố được.

Các bạn cũng cần phải tin là ngoài Tập đoàn ra còn phải có rất nhiều bộ phận tư vấn, giám sát. Tôi nghĩ sự tin tưởng là điều quan trọng lúc này giúp DN vượt qua khó khăn. Những gì sai trái đã có cơ quan pháp luật còn những gì thuộc về bí quyết kinh doanh để đảm bảo bí mật cạnh tranh, xin ủng hộ chúng tôi.

Ngoài bí mật kinh doanh như ông nói, còn có nhiều yếu tố mà chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra tính toán để đánh giá chung được, chẳng hạn các nhà khoa học đã ước lượng chi phí vận chuyển tiêu tốn khá nhiều tiền và như thế đã mang đến sự bất lợi?

- Chuyện đường sá khó khăn chỉ là chấp nhận một giai đoạn. Nếu vận chuyển theo đường quốc lộ thì đã có tính toán rõ ràng là được chạy với tải trọng đó. Điều đó đã được tính toán hết trong bài toán khi tiêu thị alumin.

Đã sản xuất thì bao giờ cũng có lúc thuận lợi, lúc khó khăn, chúng ta phải đồng lòng để tháo gỡ. Bên giao thông cũng đang có rất nhiều động thái tích cực để đầu tư đường sá mà vừa qua tôi được biết trong chuyến thăm của Thủ tướng sang Nga, Belarus có thông tin về một chương trình tài trợ đường sắt cho khu vực này.

'Chưa bao giờ con số 3 tỷ USD'

Nhưng như các nhà khoa học đã tính toán là nếu xây đường sắt thì chi phí lên tới 3 tỷ USD để nối từ Tây Nguyên xuống đến vùng ven biển, liệu hiệu quả đến đâu?

- Tôi chưa bao giờ được nghe con số 3 tỷ USD này từ bên ngành đường sắt hết. Đó là theo tính toán của các chuyên gia, nhà khoa học. Nhưng đường sắt đâu chỉ để phục vụ riêng cho dự án này.

Theo tính toán về lợi thế giao thông thì rõ ràng, vận chuyển được theo đường thủy thì tốt nhất, sau mới đến đường sắt rồi đường ô tô.

Còn hiện tại Nhà nước đang chỉnh sửa quy định về đầu tư bôxit.

Như vậy có nghĩa là sự quan ngại của các nhà khoa học về dự án này là không có căn cứ?

- Nó có khác gì lo lắng của các nhà khoa học về dự án Đồng Sinh Quyền đâu. Nếu giở lại báo chí về dự án này 2 -3 năm trước thì không khác gì nhưng rõ ràng đến thời điểm này đây là dự án tốt nhất của Tổng công ty khoáng sản. Có những vấn đề đó vì thực chất trước đến giờ đã khi nào chúng ta làm những dự án thế này đâu. Tất cả các nhà khoa học hay công nghệ đều phải học tập ở nước ngoài. Chúng tôi cũng vậy, cũng đều phải học tập, tiếp thu từ chuyên gia nước ngoài để vận hành thử nghiệm đầu tiên. Sau đó, quy trình phát triển, theo quy hoạch của Chính phủ sẽ đào tạo được một đội ngũ nắm công nghệ - quan trọng nhất là thế.

Vậy ông giải thích ra sao về nỗi lo ngại rằng dự án khai thác đang sử dụng công nghệ tiêu hao nhiều nước?

- Tôi nghĩ về vấn đề nước, các bạn đều biết ở mỗi dự án đều có những hồ chứa không chỉ đảm bảo cho sản xuất mà ngay cả mùa khô vừa rồi cũng là cứu cánh cho đồng bào trong khu vực để phục vụ cho tưới tiêu cây công nghiệp.

Nếu lên Tây Nguyên giờ thấy rất rõ điều đó. Ở những nơi khác người dân có thể phải mua hàng chục, thậm chí hàng trăm ngàn/khối nước nhưng khu vực nhà máy chúng tôi ở đó đã lấy từ hồ chứa đó để cấp nước cho bà con tưới cây trong mùa nắng hạn vừa qua. Mỗi dự án đều tính toán cả việc đảm bảo tưới tiêu cho khu vực. Chúng ta làm đập để ngăn giữ nước lại là thế. Hồ điều hòa cơ bản đã làm được nhiệm vụ đó.

Chậm do khách quan

Còn nhớ dự án này khi trình Bộ Chính trị thông qua đã nêu rõ mục tiêu 2011 sẽ có lãi, có hiệu quả, sẽ trích lại một phần lợi nhuận cho các tỉnh Đắk Nông, Lâm Đồng để đầu tư lại cho địa phương. Khi đó các địa phương đã lên tiếng ủng hộ vì những hứa hẹn này. Nhưng lời hứa đó đến nay rõ ràng đã chậm?

- Việc chậm trễ này cũng do yếu tố khách quan. Sau khi có sự cố hồ bùn đỏ ở Hungari, chúng tôi phải dừng lại để tư vấn giám sát đánh giá lại hết, tổ chức các đoàn sang Hungari để xem xét, có biện pháp nâng cấp đảm bảo an toàn cho hồ bùn đỏ.

Tất nhiên bên cạnh đó có mặt chủ quan như đường sá vận chuyển các thiết bị cồng kềnh, siêu trường siêu trọng hay những vấn đề nhân công của các thầu phụ không đáp ứng. Nhưng chủ yếu là do các nguyên nhân khách quan đem lại.

Ông nói rằng 2-3 tháng nữa sẽ thấy rõ quyết định. Nhưng với bao nhiêu thời gian vừa qua đưa ra triển khai đều có các ý kiến tranh luận qua lại. Vậy có nên chăng cần đưa vấn đề này ra trước QH để đi đến quyết sách cuối cùng?

- Dự án này không thuộc thẩm quyền của QH mà đã phân cấp cho Chính phủ. Chúng tôi cũng đã tổ chức họp báo đầy đủ về những vấn đề đó.

Cá nhân tôi nghĩ rằng bằng quyết tâm cao, sự chỉ đạo của Chính phủ, sự đồng lòng của không chỉ Vinacomin mà còn của các thành phần kinh tế khác, dần dần sẽ thấy kết quả. Chúng tôi với trách nhiệm của DN cũng phải bươn chải, phải tìm đường ra và thời gian sẽ chứng minh.