Việt Nam lần đầu có vaccine não mô cầu B thế hệ mới

Ngày 23/2/2024, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC cùng Tập đoàn dược phẩm GSK (Anh) chính thức ra mắt và triển khai tiêm vaccine thế hệ mới phòng viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu nhóm B (Neisseria meningitidis B) gây ra. VNVC là hệ thống trung tâm tiêm chủng tiên phong tại Việt Nam có vaccine này.

Sau gần 40 năm kể từ khi vaccine phòng viêm màng não mô cầu nhóm B, C (Cuba) ra đời trên thế giới và đưa vào sử dụng nhiều năm, đây là lần đầu tiên Việt Nam mới có thêm một loại vaccine phòng viêm màng não mô cầu nhóm B tương tự, được sản xuất theo công nghệ mới, tăng cao hiệu quả bảo vệ và độ an toàn khi sử dụng.

Những mũi vaccine đầu tiên ngừa não mô cầu nhóm B thế hệ mới tại Việt Nam. Ảnh: Mỹ Ngọc

Tính đến tháng 7/2023, vaccine não mô cầu nhóm B đã được phê duyệt tại 52 quốc gia, trong đó 14 nước đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia như Anh, Ý, Bồ Đào Nha… Hiệu quả bảo vệ được chứng minh lên đến 94% với các bệnh do não mô cầu nhóm B gây ra.

Vaccine viêm màng não mô cầu nhóm B thế hệ mới được nghiên cứu và sản xuất theo công nghệ hiện đại, tiếp cận dựa trên hệ gen của vi khuẩn não mô cầu để phát triển vaccine (reverse vaccinology), chứa bốn thành phần kháng nguyên cung cấp khả năng tiêu diệt hiệp đồng cao, bền vững và cho phép bao phủ chủng rộng.

Đặc biệt, vaccine não mô cầu B còn bảo vệ sớm khi tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi, sớm hơn vaccine phòng não mô cầu trước đây tại Việt Nam được tiêm cho trẻ từ 6 tháng hoặc 9 tháng tuổi. Trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 2 tuổi cần tiêm 2 mũi cơ bản và một mũi nhắc lại. Trẻ từ 2 tuổi và người lớn đến 50 tuổi chỉ cần tiêm 2 mũi.

Vaccine đã có mặt tại 165 trung tâm VNVC trên toàn quốc và triển khai tiêm cho hàng nghìn trẻ em và người lớn. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi loại vaccine phòng viêm màng não mô cầu B, C của Cuba đã khan hiếm khá lâu trên thị trường khiến nhiều trẻ em chưa được tiêm vaccine này theo phác đồ.

Vi khuẩn não mô cầu có 12 nhóm khác nhau có khả năng gây bệnh, trong đó A, B, C, Y và W135 là 5 nhóm gây bệnh thường gặp và nguy hiểm nhất. Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, bệnh gây nhiều biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi, viêm khớp, viêm tai giữa, viêm màng ngoài tim... Trong đó, viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết là hai bệnh thường gặp và diễn tiến đột ngột nhất, có thể dẫn tới tử vong chỉ trong vòng 24 giờ. Bệnh còn nguy hiểm khi thường được phát hiện muộn, dễ nhầm lẫn trong chẩn đoán dẫn đến khó điều trị kịp thời.

Vaccine não mô cầu B thế hệ mới mở rộng đối tượng tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi. Ảnh: Mỹ Ngọc

"Ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ, hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện và giảm nồng độ kháng thể bảo vệ từ mẹ dẫn đến khả năng diệt khuẩn thấp là nguyên nhân khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn. Nhóm trẻ dưới 1 tuổi có nguy cơ mắc cao nhất so với các nhóm tuổi khác, đặc biệt là nhóm dưới 5 tháng tuổi. Các dấu hiệu bệnh ở trẻ nhỏ khó phát hiện sớm. Việc tiêm sớm vaccine cho trẻ ngay từ 2 tháng tuổi sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như di chứng do não mô cầu nhóm B gây ra", bác sĩ Chính phân tích.

Bác sĩ Chính nhấn mạnh, trong bối cảnh nhiều dịch bệnh lưu hành như dịch Covid-19, cúm, sởi, thủy đậu, sốt xuất huyết, tay chân miệng… đe dọa sức khỏe cộng đồng và biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí…, tiêm vaccine phòng bệnh nói chung và các bệnh do não mô cầu khuẩn nói riêng rất cần thiết. Ngoài tiêm vaccine phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B, người dân vẫn cần chú ý tiêm thêm vaccine phòng nhóm A, C, Y và W.

Cùng với vaccine phòng viêm màng não mô cầu nhóm ACYW, vaccine phòng viêm não Nhật Bản, vaccine phòng phế cầu khuẩn 10, 13 nhóm…, vaccine thế hệ mới phòng viêm màng não do não mô cầu B đã tương đối hoàn thiện tấm lá chắn phòng các bệnh viêm não, viêm màng não nguy hiểm do virus, vi khuẩn gây ra cho trẻ em và người lớn.

Dấu hiệu xuất huyết tử ban điển hình của bệnh viêm màng não mô cầu. Nguồn: NHS

Bà Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Cung ứng của Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết việc ra mắt vaccine phòng viêm màng não mô cầu nhóm B tiếp tục khẳng định nỗ lực thực hiện sứ mệnh của VNVC là mang đến cho Việt Nam nhiều loại vaccine mới, vaccine quan trọng giống như các nước trên thế giới và dịch vụ tiêm chủng an toàn, chất lượng cao, giá thành hợp lý, giúp trẻ em và người lớn được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, bảo vệ sức khoẻ một cách đơn giản và tiết kiệm.

Năm 2024, thông qua các thoả thuận hợp tác chiến lược, VNVC dự kiến sẽ sớm đưa về Việt Nam nhiều loại vaccine quan trọng khác được hàng chục triệu người mong đợi như vaccine phòng bệnh Zona thần kinh, vaccine phòng sốt xuất huyết, vaccine phòng bệnh do virus hợp bào RSV…