VinFast sẽ sớm ra mắt xe bán tải chạy điện - nước cờ 'cao tay' để tham chiến ở thị trường Mỹ?

Theo Reuters, phát biểu tại một sự kiện của Hiệp hội Báo chí Ô tô ở Detroit hôm 23/6, Craig Westbrook, Giám đốc dịch vụ VinFast Mỹ, cho biết VinFast hiện đang tập trung vào việc mở bán các dòng xe SUV chạy điện của hãng tại thị trường Mỹ vào cuối năm nay, nhưng nền tảng xe của hãng cho phép mở rộng sang phát triển các loại phương tiện khác.

"Chúng tôi muốn phục vụ nhu cầu của thị trường. Nếu chúng tôi nhận thấy những gì thị trường cần và đặc biệt phù hợp với thương hiệu của chúng tôi, tôi nghĩ điều đó hoàn toàn có thể. Đó là điều chúng tôi nên xem xét", ông Craig Westbrook trả lời khi được hỏi về việc liệu VinFast có kế hoạch bán xe bán tải thuần điện hay không.

Tại thị trường Mỹ, hiện Ford Motor Co, Rivian và General Motors Co đang phân phối mẫu xe bán tải chạy điện, trong khi đó Tesla cũng có kế hoạch bắt đầu sản xuất xe bán tải Cybertruck vào giữa năm 2023.

Trong số đó, các mẫu xe nổi bật nhất chính là: GMC Hummer EV Pickup (80.000 - 110.295 USD), Rivian R1T (67.500 - 73.000 USD), Ford F-150 Lightning (39.974 - 90.000 USD) và Tesla Cybertruck (39.900 - 69.900 USD).

Bắt đầu sản xuất xe điện ở Việt Nam từ cuối năm ngoái, VinFast cũng công bố sẽ sản xuất xe điện hoàn toàn từ cuối 2022. Trong khi đó, ông Westbrook cũng cho biết kế hoạch sản xuất ô tô tại nhà máy ở bang Bắc Carolina bắt đầu vào tháng 7/2024. Nhà máy sắp được xây dựng này dự kiến có công suất tối đa 150.000 xe hàng năm, chuyên sản xuất các mẫu VF 8 và VF 9.

Cũng theo ông Westbrook, VinFast đã nhận được gần 8.000 đơn đặt trước cho các mẫu VF8 và VF9 tại Mỹ và được khoảng 40.000-50.000 đơn trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam, Châu Âu và Canada.

Tại Mỹ, các xe VF 8 và VF 9 của VinFast được bán ra với giá khởi điểm lần lượt là 40.700 USD và 55.500 USD nhưng chưa bao gồm chi phí thuê pin điện. Theo ông Craig Westbrook, VinFast cũng sẽ cung cấp tùy chọn mua pin kèm xe từ năm 2024, hãng kỳ vọng người mua sẽ chia đều số lượng giữa thuê pin và mua hoàn toàn.

Vì sao VinFast lựa chọn phát triển xe bán tải điện?

Xe bán tải điện được coi là tương lai thị trường xe hơi Mỹ. Vào thập niên 1990, những chiếc xe điện của tương lai được tưởng tượng giống như mẫu EV1 của General Motors: nhỏ nhắn, không có lưới tản nhiệt và một thân hình mềm mại nhưng có tính khí động học cao thay vì chỉ đơn thuần là phong cách thiết kế.

Gần 30 năm sau, khi xe điện thực sự trở thành điều "bình thường mới" trong ngành công nghiệp xe hơi, không ai có thể tưởng tượng được chiếc xe điện hàng đầu của GM giờ đây lại là một chiếc xe bán tải điện có phần cục mịch, nặng tới 3 tấn và công suất 1.000 mã lực.

Trong khi một số nhà phân tích tiếp tục coi xe điện là xu hướng không thể đảo ngược, có một số dấu hiệu cho thấy doanh số sẽ không tăng trưởng nhanh như các hãng xe mong muốn. Jaguar I-Pace, chiếc SUV của thương hiệu Anh chỉ bán được 2.594 xe vào năm 2019. Và có một sự thật là ngoài Tesla, chưa hãng xe nào thực sự có một mẫu xe điện bán chạy đột biến, ngay cả đối với những dòng xe bình dân hơn như Chevrolet Bolt.

Ông Karl Brauer, chịu trách nhiệm xuất bản cho Cox Automotive (công ty tư vấn chuyên nghiên cứu thị trường xe hơi Bắc Mỹ), nhấn mạnh rằng các nhà sản xuất, bao gồm cả Tesla, vẫn chưa chứng minh được việc sản xuất xe điện sẽ là hoạt động kinh doanh có lợi nhuận lâu dài.

"Những ai nói rằng ‘Chúng tôi làm ra một chiếc xe tải hoàn toàn chạy điện và có lợi nhuận từ nó’ tức là họ đã đạt được thành công lớn", ông Brauer nói.

Việc có lợi nhuận hay không bị phụ thuộc rất nhiều vào giá thành của tấm pin, ngay cả khi các nhà sản xuất đã cố gắng cắt giảm chi phí ở những nơi khác. Vì vậy, theo ông Brauer, xe tải và xe SUV sẽ là lựa chọn tốt hơn về mặt tài chính.

"Một chiếc xe tải đem lại lợi nhuận nhiều hơn là các dòng xe cỡ nhỏ, và bạn có thể chấp nhận chi phí của những viên pin này một cách dễ dàng hơn nhiều trong một chiếc SUV giá từ 50.000 đến 70.000 USD, thay vì một chiếc xe phổ thông trị giá 20.000 USD", ông Brauer nhận xét.

Xe bán tải điện và xe SUV từ lâu đã là "con gà đẻ trứng vàng" cho ba ông lớn ở Detroit, và SUV giờ đây là phân khúc mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho mọi hãng xe lớn, bao gồm cả các thương hiệu hạng sang như Porsche, Bentley và Lamborghini. Aston Martin thậm chí đặt cược tương lai của họ vào sự thành công của mẫu SUV DBX.

Vẫn còn thách thức phía trước

Mặc dù lợi nhuận lớn nhưng việc chấp nhận chi phí của những viên pin lithium-ion vẫn là một thách thức đối với các mẫu xe bán tải chạy điện. Đầu tư toàn cầu vào xe điện đã tăng nhanh hơn bất kỳ lĩnh vực năng lượng mới nào trong vài năm qua, vượt xa cả năng lượng gió và mặt trời.

Benchmark Mineral Intelligence cho biết giá lithium giao ngay hiện có thể khiến chi phí một chiếc xe điện tăng thêm 1.000 USD

Cuộc khủng hoảng này nghiêm trọng đến mức Elon Musk phải đăng tweet hồi tháng 4 với nội dung: "Giá lithium đã tăng đến mức điên rồ. Tesla có thể phải tham gia trực tiếp vào khai thác và tinh chế trên quy mô lớn, trừ khi chi phí được cải thiện".

Tuy nhiên, các nhà sản xuất lithium còn phải đối mặt với một vấn đề lớn hơn. Một phần lý do khiến người tiêu dùng sẵn sàng trả tiền cho một chiếc xe điện là vì nó tốt hơn cho môi trường. Nhưng chuỗi cung ứng lithium còn lâu mới đạt được mức độ thân thiện với môi trường như vậy.

Hệ luỵ ảnh hưởng đến môi trường đã thúc đẩy các công ty khai thác tìm một giải pháp thay thế cho pin lithium-ion, song cho đến nay, chưa nhà sản xuất nào có thể làm được được đó.

"Lithium-ion sẽ vẫn là công nghệ pin thống trị, ít nhất là cho đến năm 2035. Các nhà sản xuất ô tô khả năng cao sẽ phải tự mình khai thác để giúp phát triển và mở rộng quy mô công nghệ chiết rút lithium thế hệ tiếp theo này", Ampofo của Bloomberg NEF nói.