Đó là một buổi chiều ngày 22/10, Donald Trump trả lời phỏng vấn báo chí qua
điện thoại ngay sau khi đọc diễn văn tại chính nơi mà Lincoln từng cam kết nối
lại hai nửa nước Mỹ: "Tôi đang đứng trên một chiến trường tuyệt vời".
Trump nói ông sẽ kiện tất cả những người phụ nữ cáo buộc ông có hành vi quấy rối
tình dục. "Tôi cảm thấy khá tốt. Chúng tôi đã có 3 cuộc thăm dò trong tuần
này mà kết quả nghiêng về Đảng Cộng hoà. Sẽ có rất nhiều bất ngờ đang chờ ở
phía trước, hãy chờ xem".
Tuy nhiên, ngay cả khi "bất ngờ tháng 10" đã xuất hiện: FBI công bố mở lại điều tra bê bối email có liên quan đến bà Clinton, tỷ lệ phiếu cho Trump vẫn rất mong manh. Thế nhưng đêm 8/11 đã trở thành một đêm tuyệt vời hơn nhiều so với mong đợi. Trump – tỷ phú bất động sản chưa từng tham gia hoạt động chính trị nào trước khi tranh cử Tổng thống – lại trở thành người kế nhiệm của ông Barack Obama.
Trump trở thành Tổng thống, sẽ có
rất nhiều bài báo viết về cuộc đời và chặng đường trở thành ông chủ Nhà Trắng của
ông. Bài viết này hi vọng mang đến một góc cạnh khác. Khi cuộc bầu cử bước vào
giai đoạn nước rút, nhà báo Gabriel
Sherman đã có cơ hội trò chuyện với hơn 20 cố vấn, bạn bè của Trump và các quan
chức trong Đảng Cộng hoà - những người đáng lẽ chỉ nói về vị ứng viên của mình
khi chiến dịch đã kết thúc, nhưng họ đã phá lệ.
Theo những gì họ mô tả, vị ứng viên Đảng Cộng hoà là người quá coi trọng bản thân, đặt sự sung sướng của mình lên trên tất cả. Trên những cung đường đua cuối cùng, Trump trở về là mình của những ngày đầu tiên bước chân vào cuộc đua này: không lo lắng quá nhiều về tương lai và không nhận lời khuyên từ bất kỳ cố vấn nào.
"Tôi đã thực sự nổi giận với ông ta", người quản lý chiến dịch của
Trump - Kellyanne Conway nói. "Trump nói chúng tôi sẽ giành chiến thắng,
và nếu không thì cũng tốt thôi. Và tôi đã đáp lại rằng, không, nó thực sự có vấn
đề đấy, ông không thể nói như vậy được. Hoá đơn giặt là của ông chính là tiền
lương của người thợ giặt là - họ cũng là một trong số những người đến nghe ông
diễn thuyết - họ tin tưởng ở ông".
Đối với Trump, được nói lên lý tưởng của bản thân, được làm những việc mình thích quan trọng hơn là "mua lòng" người da trắng, người theo chủ nghĩa dân tộc và người lao động. Nhưng những thành viên khác trong chiến dịch tranh cử của Trump lại nhận ra giá trị to lớn của đám đông cuồng nộ - thậm chí sẽ còn tồn tại rất lâu sau khi kết thúc tranh cử. Theo Bloomberg Businessweek, quản lý chiến dịch tranh cử đồng thời là con rể của Trump - Jared Kushner - đang xây dựng một hệ thống dữ liệu độc quyền bao gồm 14 triệu địa chỉ email và số thẻ tín dụng của những người ủng hộ Trump. Từ danh sách này có thể thiết lập nền tảng một công ty truyền thông.
Theo một thành viên Đảng Cộng hòa, Kusher đã tiếp cận giới ngân hàng phố
Wall và lên ý tưởng thành lập một startup truyền thông. Còn CEO chiến dịch -
Stephen Bannon đã từ bỏ vị trí chủ tịch Breitbart News để làm việc với đội ngũ
tranh cử của Trump với một tham vọng lớn hơn cho các cử tri: Định hình lại Đảng
Cộng hoà và các cuộc bầu cử trong tương lai.
"Mục tiêu chính của Steve là giáng một đòn nặng nề vào giới chính trị gia", tổng biên tập Breibart - Alex Marlow nói. "Rõ ràng là ông ấy đã ấp ủ kế hoạch xây dựng lại Đảng Cộng hoà từ rất lâu rồi". Nếu Đảng Cộng hoà trong quá khứ đầy bảo thủ và giàu có, được hưởng lợi từ thương mại tự do, thuế thấp, hệ thống pháp luật lỏng lẻo lao động nhập cư. Bannons mường tượng ra những gương mặt mới - những người lao động da trắng, người theo chủ nghĩa tự do, dân tuý và thanh niên đã ủng hộ Bernie Sanders sẽ trở thành người ủng hộ Donald Trump.
Rõ ràng, đám đông cuồng nộ có tiềm năng cực kỳ lớn, cả về thương mại lẫn chính trị. Nhưng Trump lại không để ý hoặc không biết làm gì, ngoài việc chọc tức người nghe bằng những lời nói thẳng. Có vô lý không khi Trump bước chân vào chính trường với vai trò là một doanh nhân New York thành đạt, với giá trị tài sản ròng mà theo Forbes ước đạt lên tới 3,7 tỷ USD? Nghịch lý ở đây là, những người đam mê ông thì lại không có khả năng chi trả cho những dịch vụ, sản phẩm mà tập đoàn của Trump cung cấp. Ngược lại, những người có khả năng lại không thích dính líu đến những thứ quá ồn ào.
Kể từ khi Paul Manafort – nhà vận động hành lang của Đảng Cộng hòa - từng làm việc trong chiến dịch tranh cử tổng thống của George H.W. Bush và Bob Dole – bắt đầu tiếp nhận vị trí chủ tịch chiến dịch, ông đưa ra một chiến lược trái ngược hoàn toàn so với những gì mà Trump theo đuổi trong suốt thời gian bầu cử sơ bộ. Paul muốn Trump phải hạ thấp tính ái kỷ của mình đồng nghĩa với việc để truyền thông tập trung vào bà Hillary. "Điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm là mất tích trong 4 tháng tới," Manafort nói với Trump trong một cuộc họp. "Nếu ông không ở trong đường đua, tất cả tập trung sẽ dồn vào bà ấy, và chúng ta sẽ thắng. Bất kể người nào bị truyền thông chúi mũi vào, người ấy sẽ thua cuộc".
Trong suốt mùa tranh cử, Manafort muốn nhóm của Trump phải tự làm nghiên cứu về ứng viên của mình, đưa ra những giả thuyết có thể lo lắng và chuẩn bị trước. Về những bê bối liên quan đến phụ nữ, Manafort đã biết trước từ những năm 80, nhưng ông muốn để xem điều gì đang xảy ra ngoài kia. Trump thì tin rằng chiến dịch của bà Clinton sẽ không bao giờ đem phụ nữ ra để làm công cụ tấn công bởi chuyện quá khứ của ông Bill Clinton, hoặc có lẽ Trump – trước nay vẫn tự tin cho rằng điều đó chẳng làm sao đâu - đã thực sự suy sụp.
Cuối cùng, "Trump cũng chỉ là phương tiện kiếm tiền", Alex Marlow nói. "Việc ông ta có chuyển đổi mô hình kinh doanh và kiếm tiền từ đám đông cuồng nộ ông hay không giờ cũng chẳng thành vấn đề".
Vào cuối tháng 4, Manafort quả quyết cho rằng Đảng Cộng hòa muốn Trump có tác phong giống một Tổng thống hơn. Vậy là Trump bắt đầu dùng máy telepromter, giảm cường độ xuất hiện trên truyền hình và hạn chế dính líu đến scandal. Ngay sau đó, tỷ lệ phiếu bầu của Trump tăng, chỉ cách Hillary Clinton 1 con số.
Yêu cầu Trump đi ra khỏi trung tâm của sự chú ý chẳng khác nào bảo ông ấy đừng thở. "Bản ngã của ông ấy không thể làm được điều đó và Hillary cũng hiểu rằng Trump cần được là tiêu điểm", một nghị sĩ Đảng Cộng hòa cho biết. Khi tỷ lệ phiếu bầu của Trump bắt đầu tăng, ông ta cảm thấy không cần phải nghe lời Manafort nữa.
Đầu tháng 7, Manafort mời Roger Ailes - chủ tịch hãng tin Fox News về làm cố vấn cho Trump trước khi bước vào tranh đấu trực tiếp và hội nghị Đảng Cộng hòa, nhưng Trump lại tỏ ra không hợp tác. Alies khuyên Trump nên có mặt tại hội nghị Đảng Cộng hòa vào tất cả các buổi tối để tạo nên kịch tính, và ông ấy đã làm như vậy.
Sau hội nghị Đảng Cộng hòa, Trump bật lên và dẫn trước Clinton 1 điểm. "Điều mà ông ấy cần phải làm là tập trung vào những vấn đề lớn", một cố vấn nói. Nhưng thay vào đó ông ấy lại đi tập trung vào một thứ gì đó mang tính tư thù cá nhân mà có thể đẩy ông vào một màn thua trông thấy. Đối với Trump, gia đình cựu chiến binh Mỹ Khizr Khan và vợ của ông ta chỉ như Rosie O’Donnell và tất cả những người khác đã từng quấy rầy Trump trước đây mà Trump cần phản ứng lại.
Sau vụ gia đình cựu chiến binh Mỹ, tỷ lệ phiếu bầu của Trump trở lại vòng xoáy suy giảm. Vị ứng viên Đảng Cộng hòa lại phải chịu rầy la đến từ một trong những nhà tài trợ lớn – tỷ phú Robert Mercer. Mercer phàn nàn rằng chiến dịch tranh cử của Trump thật lộn xộn. Trong suốt buổi họp trước thềm cuộc tranh luận trực tiếp tại New Jersey, trước mặt tất cả các cố vấn cấp cao trong đó có cả Ailes, Trump đã đổ lỗi cho Paul Manafort không có khả năng định hướng truyền thông để gây ra lỗi lầm.
Đến đây, Alies đã bắt đầu chán nản và Manafort cho biết ông sẽ sớm từ chức. Rõ ràng, Manafort đã đánh mất niềm tin đối với chính ứng viên của mình."Paul Manafort không hiểu Trump. Ông ấy sẽ làm bất cứ thứ gì mà ông ta muốn. Nếu muốn Trump làm thứ mình muốn, phải biết cách", một người đã quen biết Trump từ lâu năm nói.
Không ai hiểu Trump nhiều bằng người tiền nhiệm của Paul Manafort – Kellyanne Conway. Nghe Conway chia sẻ quản lý chiến dịch tranh cử của Trump chẳng khác nào nghe một người mẹ kể về kinh nghiệm nuôi dạy 4 cậu con trai nghịch ngợm. "Ngoài việc hay nói thẳng và chỉ làm những điều mình muốn thì Trump cũng có nhiều điểm tích cực", Conway chia sẻ.
Cô nhớ lại ngày đầu tiên khi được bổ nhiệm làm giám đốc chiến dịch tranh cử, cô đã đến gặp Trump tại văn phòng của ông trên tầng 26 tòa nhà Trump Tower để nói với ông duy nhất 2 điều: Thứ nhất, ông sẽ thua cuộc. Thứ hai, ông sẽ phải tham gia vào một chiến dịch tẻ nhạt. Ông thấy điều gì thú vị ở công việc này?
"Tôi nhớ cảm giác bay vòng quanh nước Mỹ và tổ chức những cuộc họp nhỏ khi chỉ có một vài người trong chúng ta trên máy bay", Trump nói.
Sau khi nghe câu trả lời của Trump, Conway đã khuyến khích ông tranh cử với một sức ảnh hưởng vừa phải, chủ yếu là để "cho mọi người thấy những điểm tốt của Trump". Cô đã cố gắng để cải thiện hình ảnh của Trump với phụ nữ bằng cách cho thấy Trump là một doanh nhân thành đạt như thế nào. Conway nói, "cách tốt nhất để tăng sức ảnh hưởng của ông là thông qua TV. Chúng ta có quá ít thời gian để làm một điều gì đó đặc biệt đến Evangelicals, Catholics và tất nhiên là đối với phụ nữ".
Trên những cung đường cuối cùng của cuộc đua vào Nhà Trắng, không khí tại Trump Tower – trụ sở văn phòng chiến dịch tranh cử của Trump đi bấp bênh giữa hân hoan và tuyệt vọng. Hân hoan khi FBI tuyên bố lật lại bê bối email có liên quan đến bà Clinton, tuyệt vọng khi kết quả thăm dò vẫn xướng tên Hillary là người dẫn trước.
Cho dù Trump có không thể trở thành Tổng thống Mỹ, ông cũng là một trong số những người nổi tiếng nhất trên thế giới vẫn còn sống và muốn được hòa bình, yên ổn. "Sẽ không có những chuyến công du nước ngoài dành cho một Tổng thống Mỹ, nhưng ít nhất tôi có thể đi đến mọi nơi, làm tất cả những gì mình thích. Nhận lại sự riêng tư, điều đó thật không tồi", Trump nói với một nhà tài trợ rằng ông đã lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ 6 tháng nếu thua cuộc.
Nếu ai đó được tận mắt chứng kiến Trump và bản ngã của mình
được vuốt ve bởi hàng chục nghìn người đang hô vang "Donald Trump! Donald
Trump", họ không thể biết rằng chính người đàn ông ấy lại có thể bằng lòng từ bỏ
cảm giác này. Tại bang chiến trường Ohio vừa chứng kiến một sự khác biệt lớn về
số lượng người ủng hộ của hai vị ứng viên. Trong khi có đến gần 30.000 người
tham dự buổi diễn thuyết của Trump tại I-X Center, bài phát biểu của Clinton tại
trường đại học Cuyahoga lại khá thưa thớt. Sau bài phát biểu, Trump đã khen ngợi
những người ủng hộ rằng: "Đây là sự ủng hộ mà chưa từng một vị ứng viên tổng thống
nào có được ở quốc gia này. Hôm nay chúng ta có một đám đông lớn ở đây, nhưng
chúng ta sẽ có những đám đông lớn ở mọi nơi".
Đối với điều này, Trump không thể đúng hơn. Lời tiên đoán của Trump đã trở thành hiện thực. Trong số 270 phiếu đại cử tri giúp ông giành chiến thắng có những lá phiếu của Ohio. Đặc biệt hơn, Ohio là bang mở đầu cho một chuỗi chiến thắng giúp Trump lật ngược thế cờ sau khi tạm thời bị bà Clinton vươn lên dẫn trước trong cuộc đua nghẹt thở.
Trí Thức Trẻ