2 'con hổ' ngành ô tô cam kết rót 170 tỷ USD vào xe điện, cuộc chiến xem ai là người thống trị tương lai ngành công nghiệp ô tô sắp trở nên thú vị hơn nhiều

Tesla, công ty tiên phong về xe điện, đã thống trị trong giai đoạn đầu của kỷ nguyên năng lượng mới, thu hút các nhà đầu tư với tầm nhìn về thế hệ ô tô tiếp theo trông như thế nào cũng như thị trường non trẻ của các mẫu ô tô thuần điện.

Ở góc khác là những gã khổng lồ trong ngành ô tô: Volkswagen AG và Toyota Motor – hai nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới – với doanh số gấp 10 – 11 lần số ô tô mà Elon Musk bán ra trong năm ngoái. Họ nhận ra thời đại của ô tô chạy bằng pin đã đến và sẽ tìm cách duy trì vị thế dẫn đầu của mình.

CEO Elon Musk của Tesla.

Vào tháng trước, chỉ trong vòng 5 ngày, những bậc thầy về sản xuất này đã đặt ra kế hoạch chi 170 tỷ USD trong những năm tới để đảm bảo duy trì sự thống trị đối với một ngày công nghiệp đã "ở trong tay" họ nhiều thập kỷ qua.

Sau một năm tăng trưởng vượt bậc, Tesla trở thành nhà sản xuất ô tô có vốn hoá lớn nhất từ trước đến nay. Câu hỏi đặt ra là với vị thế của một công ty nghìn tỷ USD, Tesla có chứng minh được mình sẽ là công ty số một thị trường hay không.

"Khi 2 công ty ô tô lớn nhất thế giới quyết định sử dụng toàn bộ xe điện, không còn nghi ngờ gì nữa - xu hướng chủ đạo của thị trường sẽ là xe điện", Andy Palmer – cựu CEO của Aston Martin và Nissan Motor nói. Ông được xem là "cha đỡ đầu" của ngành xe điện khi góp công lớn trong việc phát triển chiếc Nissan Leaf – mẫu xe điện chạy bằng pin phổ biến đầu tiên trên thị trường. "Tôi hy vọng việc chuyển đổi sang xe điện sẽ nhanh hơn kỳ vọng hiện tại".

Gã khổng lồ từ Đức – Volkswagen – đã phát triển hơn 84 năm thành một tập đoàn gồm hàng chục thương hiệu, sản xuất tại 120 điểm trên khắp thế giới với số lượng nhân sự đông hơn cả dân số của Detroil (Mỹ). Tập đoàn VW tạo ra doanh thu khoảng 280 tỷ USD mỗi năm với các mẫu xe như Tiguan, Passat mang thương hiệu VW, đến siêu xe Lamborghini hay xe tải hạng nặng Scania.

CEO Herbert Diess của VW.

Vào ngày 9/12/2121, CEO Herbert Diess của VW đã công bố kế hoạch lớn nhất từ trước đến nay của hãng, phân bổ 89 tỷ euro (100 tỷ USD) cho xe điện và phát triển phần mềm trong 5 năm tới.

Diess liên tục nhắc đến Elon Musk như một thước đo, đến mức ông thừa nhận rằng đã làm phiền một số nhân sự trong hàng ngũ của VW. Vào tháng 10, ông đã chào đón Musk với tư cách là một vị khách bất ngờ tại mội cuộc họp với 200 nhà quản lý hàng đầu của VW.

Bước đột phá ban đầu của VW hướng đến thị trường xe điện là các mẫu xe sang như Audi e-tron hay Porsche Taycan. Năm ngoái, hãng đã gây chú ý mạnh hơn với các mẫu xe phổ thông như hatchback ID.3 và mẫu SUV ID.4.

"Chúng ta sẽ chuyển đổi nhanh chóng", Diess nói trong một sự kiện về pin hồi tháng 3/2021. "nhanh hơn bất cứ thứ gì ngành công nghiệp đã chứng kiến trong thế kỷ qua".

10 tháng đầu năm 2021, VW đã bàn giao khoảng 322.000 xe chạy thuần điện, bằng một nửa so với mục tiêu doanh số 600.000 chiếc. Các nhà phân tích của Sanford C.Bernstein & Co từng dự đoán VW bán được khoảng 450.00 EV trong năm. "Đó không phải là tận thế, nhưng cũng không phải lý do để ăn mừng", họ cho biết sau khi nhận báo cáo doanh số của VW.

2 mẫu xe điện ID.3 và ID.4 của Volkswagen.

Diess không cho đó là vấn đề lớn. Kiến trúc sử dụng cho các mẫu ID.3 và ID.4 sẽ làm nền tảng cho tổng số 27 mẫu xe điện của VW trong năm nay. VW sẽ chuyển từ việc sản xuất các mẫu xe này tại 5 nhà máy ở Đức, Trung Quốc, Cộng hoà Séc lên 8 nhà máy, bao gồm 2 nhà máy nữa ở Đức và 1 tại Mỹ.

Các mẫu ô tô điện giá trị cao của VW cũng có kết quả khả quan. Chẳng hạn, doanh số của Porsche Taycan đã vượt qua mẫu xe thể thao 911 mang tính biểu tượng của thương hiệu. Sắp tới, sẽ có thêm nhiều mẫu Porsche chạy điện được giới thiệu, chẳng hạn như chiếc SUV Macan vào năm 2023.

Trong khi đó, định vị của Toyota hơi khác một chút. "Đứng trước sự không chắc chắn, những gì chúng tôi cần là các giải pháp đa dạng", CEO Akio Toyoda, cháu trai của nhà sáng lập Toyota cho biết trong một cuộc họp báo vào ngày 13/11. "Chúng tôi không muốn chỉ bó buộc mình với một lựa chọn".

Ông Akio Toyoda trong buổi công bố chiến lược xe điện của Toyota.

Đa dạng là một chuyện; vắng mặt lại là chuyện khác. Toyota thừa nhận họ đã "hơi chậm" trong cuộc cách mạng xe thuần điện. Mẫu xe thuần điện đầu tiên của Toyota chưa thể ra mắt cho đến giữa năm nay.

Mặc dù vậy, kế hoạch mới đây của hãng khiến nhiều người bất ngờ. Trong cuộc họp báo cuối năm 2021, ông Toyoda đã tiết lộ 11 mẫu xe chạy điện. "Chào mừng đến với showroom tương lai của chúng tôi", ông nói, thông báo về kế hoạch tung ra 30 chiếc xe điện từ nay đến cuối thập kỷ.

Trong số 8.000 tỷ yên (70 tỷ USD) Toyota dành cho điện khí hoá trong khoảng thời gian đó, một nửa sẽ dành cho các mẫu xe thuần điện. Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đặt mục tiêu bán được 3,5 triệu chiếc xe điện mỗi năm vào cuối thập kỷ này, gấp gần 2 lần so với mục tiêu đặt ra chỉ 7 tháng trước đó.

Các nhà phân tích cho biết, thái độ cởi mở hơn của Toyota đối với xe điện đã là một chiến thắng lớn cho thương hiệu này.

Chậm thay đổi, nhưng khi đã quyết thay đổi, các bước đi của Toyota tỏ ra nhanh đến không ngờ. Tại Brussels vào đầu tháng 12, công ty tuyên bố đã sẵn sàng bán những chiếc xe không phát thải tại châu Âu vào năm 2035. Ở Bắc Carolina vài ngày sau đó, hãng công bố đây sẽ là nơi đặt nhà máy pin đầu tiên tại Mỹ với khoản đầu tư 1,29 tỷ USD.

Với Tesla, họ cũng không ngồi im nhìn các ông lớn đua nhau "bành trướng". Kết thúc năm 2021, hãng đã bán 936.000 xe điện, tăng gần 90%. Họ lên kế hoạch đầu tư thêm 188 triệu USD vào nhà máy ở Thượng Hải để đảm bảo sản xuất vượt công suất 450.000 xe/năm. Họ cũng có kế hoạch bổ sung 4.000 công nhân, nâng tổng lượng nhân sự tại đây lên 19.000 người.

Mặc dù vậy, các nhà phân tích đều cho rằng Tesla sẽ nhanh chóng nhận thấy áp lực khi các ông lớn thực sự đặt chân vào thị trường. IHS Markit dự đoán thị phần xe điện của Tesla tại Mỹ sẽ giảm xuống khoảng 20% vào năm 2025 so với mức hơn 50% hiện tại.

Anna-Marie Baisden – trưởng bộ phận nghiên cứu ô tô tại Fich Solutions cho biết "đầu tư lớn" sẽ đưa Toyota và VW vào vị trí tốt hơn để cạnh tranh với các hãng xe thuần điện. "Chúng tôi từ lâu giữ quan điểm rằng các nhà sản xuất ô tô truyền thống có những lợi thế nhất định so với công ty khởi nghiệp nhờ quy mô, kinh nghiệm sản xuất và lòng trung thành với thương hiệu của người dùng".

Ngoài việc thay đổi dây chuyền lắp ráp, VW và Toyota sẽ phải đuổi theo Tesla trên một mặt trận khác: phần mềm.

Màn hình cảm ứng của chiếc VW ID.3

Doanh số của ID.3 bị cản trở bởi một số thách thức mà VW gặp phải khi vận hành một số tính năng công nghệ. Những chiếc xe đầu tiên được giao cho khách thậm chí còn thiếu tính năng kết nối ứng dụng trên smartphone với màn hình của xe. Thay vì đưa ra một bản sửa lỗi cập nhật qua mạng nhưng cách Apple làm với iPhone hay Tesla làm với các mẫu xe của mình, các chủ xe ID.3 phải đến đại lý để sửa lỗi.

Joey Mandel, người sở hữu một chiếc ID.4 tại Los Angeles cho biết, anh cùng nhiều người khác bắt gặp lỗi âm thanh của xe bị ngắt bất chợt hay xe không nhả khỏi phích cắm sạc. Mặc dù vậy, Mandel nhìn chung vẫn hài lòng với quyết định mua xe của mình. "Đó không phải một chiếc Tesla về mặt công nghệ nhưng với những người sợ hãi chuyển sang xe điện, VW giữ cho mọi thứ tương đối giống một chiếc xe bình thường".