Vàng: Chuyện xuất hay nhập?

Giá vàng quốc tế diễn biến theo hướng giảm dần trong vài ngày qua, giá vàng trong nước cũng biến động theo chiều hướng tương tự. Tuy nhiên, mức giảm của giá vàng trong nước chậm hơn và vẫn cao hơn giá quốc tế khoảng 40.000 đồng/lượng (sáng 31/3).

Việc giá vàng quốc tế thấp hơn giá vàng trong nước đã dẫn đến một số nhận định về khả năng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ cấp quota nhập khẩu trở lại cho các doanh nghiệp vàng, sau khi đã xuất khẩu vàng mạnh trong những tháng đầu năm.

Trên thực tế, từ đầu năm 2009 đến nay, NHNN chỉ cấp quota xuất vàng mà không có nhập. Vàng xuất khẩu đã đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu ở mức kỷ lục gần 2,3 tỷ USD, trong khi cùng kỳ năm ngoái chỉ đạt vỏn vẹn 46 triệu USD.

Để có nguồn hàng xuất khẩu, các doanh nghiệp và ngân hàng được nhận quota xuất vàng đã tăng cường "gom" hàng trên thị trường. Không chỉ với vàng miếng, các nhà kinh doanh nữ trang còn tranh thủ "gom" nữ trang, sau đó tiến hành phân kim để xuất khẩu vàng đủ tuổi kiếm lợi nhuận cao.

Bà Nguyễn Ngọc Quế Chi, Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Ngân hàng Sacombank (SBJ) cho biết, trong 3 tháng đầu năm nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng tìm đến SBJ để nhờ phân kim vàng xuất khẩu. SBJ đã phải làm hết công suất với khoảng 22 kg/ngày.

Vấn đề là từ tuần cuối cùng của tháng 3/2009 đến nay, giá vàng thế giới sụt giảm, vàng trong nước giảm theo, nhưng chậm hơn khiến giá vàng trong nước cao hơn giá vàng thế giới nên các doanh nghiệp đều phải ngưng xuất khẩu, kể cả những đơn vị chuyên xuất khẩu vàng nữ trang.

Mặc dù ngưng xuất khẩu, nhưng theo bà Chi, trên thị trường đang có dấu hiệu khan hiếm vàng miếng so với cuối năm 2008. Nguyên nhân, các doanh nghiệp sản xuất vàng miếng trong lúc này cũng không nhận được quota sản xuất. Hiện muốn sản xuất vàng miếng cũng phải có sự cấp phép quota từ NHNN, cho dù giấy phép kinh doanh của doanh nghiệp đã có chức năng sản xuất vàng miếng.

Thêm vào đó, hiện lượng vàng tích lũy trong dân vẫn còn lớn và không bán ra nhiều cũng khiến lượng vàng kinh doanh khan hiếm. Doanh số mua bán cũng chiều hướng giảm dần.

Theo số liệu của PNJ, đến thời điểm hiện nay lượng mua vào tương đương lượng bán ra bình quân 4.000 lượng/ngày, tức là giảm rất mạnh so với thời điểm giá vàng đạt mức trên 20 triệu đồng/lượng.

Mặc dù tình hình thị trường như vậy, nhưng NHNN vẫn chưa có động thái cụ thể về việc cấp quota nhập khẩu vàng trở lại. "Có thể do NHNN lo ngại đến yếu tố nhập khẩu vàng sẽ làm tăng nhập siêu. Mặt khác, khi nhập khẩu vàng sẽ cần một lượng không nhỏ USD khiến tỷ giá bị ảnh hưởng nên NHNN chưa vội cấp quota", bà Chi cho biết thêm.

Nhập khẩu mạnh vàng từng ảnh hưởng lên tỷ giá trong 2 quý đầu năm 2008 khi Việt Nam nhập về hơn 60 tấn.

Trước động thái chỉ mở cửa đầu ra, nhưng lại hạn chế nhập vàng, nhiều ý kiến cho rằng, nếu không tái cấp quota nhập khẩu sẽ khiến thị trường mất cân đối. Người dân sẽ chịu thiệt, do phải mua vàng giá cao. Bản thân nhiều hội viên của Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng đã có kiến nghị lên NHNN để xin quota nhập khẩu vàng.

Mặc dù vậy, theo nhận định của ông Huỳnh Trung Khánh, cố vấn cấp cao Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam (VGTA) kiêm Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam thì trong bối cảnh hiện nay, NHNN khó có thể cấp quota cho nhập vàng trở lại.

Bởi nhập vàng sẽ ảnh hưởng đến các chính sách vĩ mô và không loại trừ đồng USD sẽ căng thẳng. Thị trường mất cân bằng không phải là chuyện vĩ mô, bởi lượng vàng trong dân còn rất lớn. Tuy nhiên, ông Khánh cũng cho rằng, nếu số lượng xuất trong các quý còn lại của năm đều cao như quý I đầu năm cũng chưa hẳn đã tốt.

Vàng là loại hàng hóa đặc biệt, việc xuất hay nhập vẫn có sự can thiệp từ phía cơ quan quản lý. Tuy nhiên, một số ý kiến vẫn cho rằng, việc can thiệp của cơ quan quản lý mà cụ thể là cấp quota cần phải rất linh hoạt.

Kinh nghiệm cho thấy, nếu giá trong nước duy trì ở mức cao so với giá thế giới trong thời gian dài, dù NHNN không cấp quota nhập vàng theo đường chính ngạch thì việc nhập lậu vàng sẽ quay trở lại, thị trường USD tự do sẽ phản ánh rõ điều này với việc tỷ giá đột nhiên… "tăng vọt".