Phân tích kỹ thuật không phải là cây đũa thần

Phân tích kỹ thuật trong nghiên cứu, phân tích giá các loại hàng hoá (vàng, dầu, cà phê, gạo…), giá các loại cổ phiếu, tỷ giá các loại tiền tệ và các công cụ tài chính khác đang được giới đầu tư sử dụng. Tuy nhiên, tính hiệu quả của các phân tích này còn bị nghi ngờ.

Theo Phòng phân tích – Công ty cổ phần Kinh doanh và Đầu tư vàng Việt Nam, phân tích kỹ thuật là phương pháp nghiên cứu, phân tích sự biến động của giá trong quá khứ và hiện tại dựa vào đồ thị nhằm mục đích dự báo xu hướng giá trong tương lai (ngắn hạn, trung hạn, và dài hạn).

Phân tích kỹ thuật bao gồm các phương pháp phân tích riêng lẻ (mô hình nến Nhật, phương pháp Fibonacci, sóng Elliot,..) hoặc tổng hợp các phương pháp lại với nhau với các khoảng thời gian khác nhau.

Phân tích kỹ thuật được tiếp cận trên 3 giả định cơ bản: biến động thị trường phản ánh tất cả (bao gồm biến động giá, khối lượng giao dịch và số lượng hợp đồng chưa tất toán), giá di chuyển theo xu hướng chung và lịch sử sẽ lặp lại.

Có rất nhiều phương pháp phân tích kỹ thuật, tuy nhiên nhà đầu tư thường ứng dụng các phương pháp có độ tin cậy cao.

Khi ứng dụng phân tích kỹ thuật, đa số họ phân tích trên nhiều đồ thị với nhiều khoảng thời gian khác nhau như: đồ thị 15 phút (M15), 30 phút (M30), 1 giờ (H1), 4 giờ (H4), 8 giờ (H8), ngày (daily), tuần (weekly) và tháng (monthly).

Phân tích xu hướng trong ngày thì sử dụng đồ thị từ 15 phút đến 4 giờ, ngắn hạn thì sử dụng đồ thị ngày, trung hạn thì sử dụng đồ thị ngày và đồ thị tuần, dài hạn thì sử dụng đồ thị tháng đến đồ thị năm.

Có nhiều ý kiến trái chiều khi sử dụng phân tích kỹ thuật. Chẳng hạn, khi tham gia giao dịch vàng tại các trung tâm, không ít người cho là phân tích kỹ thuật thường có độ trễ rất cao. Điều này có thể dẫn đến các quyết định không kịp thời, và tiếc nuối.

Anh Nam Hoàng, một nhà đầu tư tại Trung tâm giao dịch vàng của Ngân hàng Á Châu (ACB) nói: “Chỉ khi nào thị trường vào xu hướng (trend) mới mua, bán cùng trend và khi có tín hiệu trend bị bẻ gãy cần quan sát kỹ để chốt lời hoặc cắt lỗ (cutloss) kịp thời”.

Dẫu vậy, nhà đầu tư này vẫn chưa an tâm với phân tích kỹ thuật, đôi khi phân tích kỹ thuật theo đồ thị ngày, đặt lệnh mua và giữ qua đêm, nhưng sáng hôm sau, vàng sụt giá. Một số trường hợp phân tích kỹ thuật dù đọc đồ thị đúng, nhà đầu tư vẫn không kịp trở tay. “Giá vàng vốn rất “đỏng đảnh””, anh Hoàng nói, “hiện nay nhiều trung tâm giao dịch vàng kéo dài thời gian giao dịch qua đêm, nhưng cũng phải “canh” từng bước sóng”.

Giới chuyên gia cho biết, phân tích kỹ thuật là dựa vào việc tổng hợp số liệu giao dịch trong quá khứ để dự báo xu hướng giá vàng trong tương lai. Công cụ dùng để phân tích kỹ thuật là phần mềm phân tích kỹ thuật. Phần mềm này là tổng hợp những thuật toán logic để xây dựng nên mối quan hệ giữa các biến số liệu đầu vào để đưa ra kết quả đầu ra chính là các hàm chứa biến đầu vào.

Kết quả đầu ra thể hiện qua các tín hiệu chỉ báo xu hướng như RSI, stoch, MACD…Giả sử số liệu đầu vào là biến x. Số liệu đầu ra sẽ là hàm Y(n)=f(xn) (trong đó, Y(n) là hàm f(x) tại thời điểm n;x(n) là biến x tại thời điểm n). Mỗi phút trôi qua Y(n) lại thay đổi theo f(xn). Sự thay đổi của Y(n) chính là sự thay đổi hướng đi của đường stoch, RSI, MACD…Từ đó chúng ta có thể hiểu khi xu hướng stoch, RSI, MACD… đang theo trend đi lên thì f(x)n đang theo một hướng lũy tiến tăng.

Tuy nhiên X(n) có thể thay đổi đột ngột vì x là số liệu đầu vào gồm số lệnh mua, số lệnh bán, giá trị giao dịch, mức giá cao nhất, mức giá thấp nhất.. trong 1 phút.

Ví dụ khi stoch đang theo trend đi lên với hàm: Y(nstoch)=f(X(n)stoch). Khi X(n)stoch đang theo tín hiệu lũy tiến tăng dần theo thời gian n thì đột ngột có một tin tác động mạnh tới thị trường như có một quỹ lớn trên thế giới công bố thông tin quyết định bán ra số lượng vàng rất lớn trong ngày hôm sau.

Tâm lý nhà đầu tư, các tổ chức khi biết tin này sẽ đột ngột bị ảnh hưởng tới quyết định mua, bán. Lượng mua sẽ giảm, lượng bán sẽ tăng khiến Xstoch ở thời điểm hiện thời n hiện tại thay đổi đột ngột. Y(n)stoch sẽ thay đổi đột ngột theo.

Vì vậy trend đi lên của stoch cũng bị bẻ gãy giữa chừng. Xu hướng tăng giá cũng bị thay đổi, chuyển sang xu hướng giảm giá. Đây là lý do vì sao phân tích kỹ thuật luôn khó dự báo trước, mọi dự báo trước khi xu hướng chưa rõ ràng chỉ là bài toán xác xuất của các nhà phân tích kỹ thuật.

Giới đầu tư chuyên nghiệp cho rằng, để có thể áp dụng hiệu quả phân tích kỹ thuật trong đầu tư vàng cần linh hoạt trong từng thời điểm và luôn theo dõi đủ các chỉ báo (indicators) của các đồ thị từ M1 đến Weekly. Mức độ chính xác cao tuỳ thuộc nhiều vào sự am hiểu về phân tích kỹ thuật, nhưng cần kết hợp phân tích cơ bản (các thông tin kinh tế tài chính, biến động chính trị, các chính sách kinh tế, động thái của các quỹ đầu tư, các tổ chức kinh tê…) để đưa ra quyết định.

Trên thực tế, phân tích kỹ thuật hay phân tích cơ bản đều có điểm mạnh và điểm yếu của nó, không nên loại bỏ cái nào mà phải kết hợp cả hai. Anh Đức Cường, một nhà đầu tư dày kinh nghiệm trên sàn ACB nói, riêng về phân tích kỹ thuật (áp dụng indicator) thì đều không đem lại hiệu quả như mong muốn. Tất cả tín hiệu của indicator đều trễ so với giá.

Theo anh này, sử dụng mô hình giá và kết hợp với trend, fibonaci , tín hiệu phân kỳ - hội tụ của giá là cơ hội duy nhất cho nhà đầu tư. “Nhưng điều quan trọng hơn cả là kinh nghiệm chiến trường mà thôi”.

Khi sử dụng phân tích cơ bản để xác định xu hướng giá thì rất khó để dự báo giá sẽ tăng hoặc giảm bao nhiêu. Nhưng sử dụng phân tích kỹ thuật, nhà đầu tư có thể xác định các mức cản trên hoặc cản dưới và dễ dàng xác định mục tiêu dừng lỗ hoặc chốt lời khi giao dịch.

Để ứng dụng phân tích cơ bản trong xác định xu hướng, nhà đầu tư phải có kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực, phải có nguồn tin nhanh và chính xác, phải phân tích và tổng hợp rất nhiều nguồn tư liệu…Trong khi đó, phân tích kỹ thuật chỉ cần một máy tính nối mạng internet và một phần mềm có các ứng dụng phân tích kỹ thuật là có thể giao dịch hiệu quả. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là nhà đầu tư phải tập nhận ra và kiểm nghiệm các mô hình trên lý thuyết trong diễn biến thực tế của giá (vàng, dầu, chứng khoán, USD…) để rút kinh nghiệm.

Theo Phương Thanh Trâm
NHNN