Điểm rơi của chính sách tiền tệ chưa được lựa chọn chính xác

Trả lời phỏng vấn của CafeF, đánh giá về sự chủ động trong việc điều hành chính sách kinh tế, tiền tệ 2010, Ông Nguyễn Minh Giang – Chuyên gia kinh tế vĩ mô Công ty Chứng khoán Liên Việt đã có bài phân tích về vấn đề này. CafeF xin giới thiệu tới độc giả.

Mặc dù năm 2010 chưa kết thúc nhưng chúng ta có thể khẳng định rằng năm nay là một năm có nhiều sự kiện đáng nhớ về kinh tế, chính trị dồn dập trong thời gian cuối. Đại lễ 1000 năm Thăng Long, Hội nghị cấp cao Asean 17, Đại hội Đảng các cấp, Vinashin, Boxit… thu hút sự chú ý của cả nước.

Tháng 9, 10, 11 cũng là những tháng mà các chỉ số kinh tế vĩ mô quan trọng có những biến động mạnh. Chỉ số CPI tháng 9, tháng 10 tăng đột biến. Giá vàng đã được mô tả bằng những từ mạnh mẽ và gây sốc. Tỷ giá đồng VND so với USD vọt lên sau những điều chỉnh từ tháng 8 của NHNN. Thị trường chứng khoán ảm đạm. Các ngân hàng đồng loạt đối mặt với yêu cầu tăng vốn điều lệ và các yêu cầu khắt khe khác của Thông tư 13, 19. Chính sách lãi suất được khuyến nghị giảm, rồi sau đó tăng trong một thời gian ngắn.

Trước những sự kiện dồn dập trên, việc điều hành chính sách tiền tệ nói riêng và nền kinh tế nói chung đòi hòi Chỉnh phủ, Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, các địa phương một sự tỉnh táo, chủ động, sáng tạo. Chúng tôi sẽ đánh giá về sự chủ động trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN trong năm 2010.

Kể từ đầu năm 2010 đến nay (11/11/2010), Ngân hàng Nhà nước đã ban hành 21 Văn bản điều hành thuộc lĩnh vực chính sách tiền tệ, tín dụng.

Ngày 10/2/2010, NHNN ban hành Thông tư số 03/2010/TT-NHNN ngày 10/02/2010 quy định mức lãi suất tiền gửi tối đa bằng đô la Mỹ của tổ chức kinh tế tại tổ chức tín dụng. Đây là một động thái nhằm cân đối cung cầu ngoại tệ trên thị trường để ổn định tỷ giá, trước thông tư này, lãi suất ngoại tệ từ 2,5%-3,5%.

Và ngay sau đó, ngày 11/2/2010, NHNN cũng đã có quyết định tăng tỷ giá này thêm hơn 3%, lên mức 18.544 VND và cố định từ đó cho đến ngày 17/8/2010.

Tác dụng ổn định tỷ giá của thông tư 03/2010 được 6 tháng. Có thể coi như là một chính sách thành công trong ngắn hạn. Tuy nhiên đến tháng 8, Ngân hàng NN lại tiếp tục điều chỉnh tỷ giá và lần này, tác dụng là ngắn. Sang tháng 10, 11, tỷ giá tự do đã lên trên 20,000 VNĐ. Tác dụng ngắn ngủi của lần điều hành tỷ giá thứ 2 chứng tỏ sự thiếu chính xác và chủ động trong việc chọn điểm rơi chính sách.

Ngày25/03/2010,Ngân hàng Nhà nước Việt NamraQuyết định 618/QĐ-NHNN về mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam là 8%/năm. Mức lãi suất này được giữ ổn địnhtừ tháng 12 năm 2009. Các Quyết định sau đó vào 31/5; 24/6;27/9 cũng vẫn giữ nguyên lãi suất cơ bản là 8%/năm.

Sang tháng 10, căn cứ vào sự đồng thuận của Hiệp hội Ngân hàng, các Ngân hàng đã giảm nhẹ lãi suất. Tuy nhiên, đến ngày 5/11,Ngân hàng Nhà nước Việt Namđã đột ngột raQuyết định số 2619/QĐ-NHNN về mức lãi suất cơ bản lên 9%/năm trong một động thái kìm chế lạm phát.

Chúng tôi đánh giá rằng, ngân hàng NHNN đã quyết định nâng lãi suất muộn so với yêu cầu kìm chế lạm phát. Nếu như chủ động và chính xác hơn thì ngân hàng NN nên nâng lãi suất từ 8% lên 8,5 sau đó là 9%/năm. Các quyết định cần thực hiện trước thời điểm chỉ số CPI được công bố tăng cao trong tháng 9. Như vậy, tác dụng kìm chế lạm phát từ xa sẽ hiệu quả hơn.

Giá vàng tăng cao ngoài dự đoán của các chuyên gia kinh tế. Đây là tác động khó tránh khỏi từ thị trường vàng thế giới. Rõ ràng đây là một sự kiện thử thách tính kịp thời của phản ứng chính sách.

Ngân hàng NN đã công bố các quyết định cho phép nhập vàng và Thông tư số 22/2010/TT-NHNN quy định về huy động và cho vay bằng vàng của tổ chức tín dụng. Thị trường vàng hiện tại chưa thể ổn định trong thời gian tới. Chừng nào thị trường vàng thế giới ổn định thì chúng ta mới hi vọng giá vàng Việt Nam ổn định trở lại. Nhìn nhận khách quan, chúng tôi đánh giá cao sự cố gắng của NHNN trong bình ổn giá.

Trong năm 2010, các ngân hàng nhỏ đồng loạt chịu sức ép tăng vốn điều lệ của NHNN. Do tình trạng ảm đạm của TTCK, các ngân hàng đã mong muốn NHNN hoãn thi hành yêu cầu trên. Tuy nhiên lộ trình tăng vốn vẫn được giữ nguyên.

Chúng tôi cho rằng, đây là quyết định đúng đắn của NHNN khi yêu cầu các ngân hàng thương mại phải nâng cao độ an toàn trong một thị trường biến động mạnh. Thông tư 13, 19 cũng là mong muốn hệ thống ngân hàng hoạt động với ít rủi ro hơn.

Đánh giá chung, chúng tôi cho rằng, NHNN đã chính xác, chủ động và cương quyết trong việc yêu cầu các ngân hàng cũng như hệ thống tài chính nâng cao tính an toàn và khả năng chống đỡ rủi ro.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, chính sách tỷ giá và lãi suất chưa thực sự thành công. Thời điểm ban hành còn chưa chủ động và điểm rơi chính sách chưa được lựa chọn chính xác. Trong thời gian còn lại của năm, cùng với các giải pháp điều hành quyết liệt và mang màu sắc hành chính, chúng ta hi vọngcác biến số kinh tế Việt Nam sẽ trở lại ổn định tạo tiền đề tăng trưởng trong năm 2011.

K.T