Quỹ đầu tư thua lỗ: Một mất mười ngờ!

Với tổng giá trị tài sản ròng (NAV) cuối năm 2010 là 3.087,32 tỷ đồng, mức thua lỗ năm 2010 là 384,066 tỷ đồng, tương đương tỷ lệ giảm NAV năm 2010 của bình quân 3 quỹ trên là 11,06%, trong đó giảm nhiều nhất là Quỹ VF4 với mức lỗ lên tới gần 25% NAV. Không chỉ có các quỹ của VFM, năm 2010, nhiều quỹ đầu tư nước ngoài tại Việt Nam cũng thất thu khi đa phần đều giảm NAV đáng kể. Tuy nhiên, trong số những quỹ bị thua lỗ (xét về tỷ lệ), thì VF4 của Công ty Quản lý quỹ Việt Nam lại đứng hàng… quán quân.

Quỹ Vietnam Emerging Market Fund xếp thứ hai với tỷ lệ lỗ (trên NAV) là 22,7%; Vietnam Equity Holding lỗ 18,7%... Trong 10 quỹ thua lỗ nhiều nhất trên TTCK Việt Nam năm 2010 theo báo cáo của Rothschild, thì 2 quỹ do VFM quản lý xếp thứ 1 và thứ 6.

Nhìn sơ bộ kết quả đầu tư năm 2010 của các quỹ đầu tư tại Việt Nam, nếu ngoại trừ các quỹ đầu tư vào chứng khoán nợ, thì điểm sáng, thật bất ngờ, lại rơi vào Quỹ bất động sản Aseana Properties. Dù bị thiệt do tỷ giá USD/VND năm 2010 tăng cao, nhưng quỹ này, với quy mô tổng tài sản ước tính khoảng 214 triệu USD, vẫn có hiệu quả đầu tư lên tới 36,6%. Quỹ Vietnam Growth Fund cũng có mức tăng NAV tới 9,1%. Ba trường hợp khác có thay đổi NAV năm 2010 là số dương, nhưng đều ở mức rất khiêm tốn (chưa đến 2%).

Đây là bức tranh hoàn toàn trái ngược với những gì diễn ra vào năm 2009, khi NAV của các quỹ hầu hết đều tăng cao, với mức cao nhất là của Quỹ Vietnam Emerging Equity Fund, tăng tới 80,7%.

Với những trường hợp các quỹ đầu tư có mức giảm NAV năm 2010 (tính theo USD) dưới 5,3% (mức USD tăng giá so với VND), thì đều có thể coi là những quỹ đã chiến thắng thị trường. Tuy nhiên, với mức thua lỗ lên tới hơn 20% như trường hợp của VF4 hay Vietnam Emerging Market Fund thì rõ ràng, việc NĐT đặt câu hỏi về hiệu quả quản lý của công ty quản lý quỹ là điều khó tránh.

Đồng ý rằng, TTCK năm 2010 là khó khăn, nhưng khi xét đến hiệu quả đầu tư của một quỹ đầu tư chuyên nghiệp, thì việc thua lỗ dưới mức bình quân thị trường quá xa là điều khó chấp nhận. Và thật bất ngờ, "nhân vật" NĐT tổ chức được bình bầu là đầu tư hiệu quả nhất năm nay lại không rơi vào bất kỳ một công ty quản lý quỹ, công ty tài chính, ngân hàng hay CTCK mà rơi vào đơn vị coi đầu tư tài chính là tay trái, đó là… Tổng CTCP Xây lắp Dầu khí Việt Nam (mã PVX). Có thể, thần may mắn đã đặt một cánh tay lên "vai" của PVX, nhưng trông người lại nghĩ đến ta, nhìn lại hiệu quả đầu tư bi bét của không ít đơn vị đầu tư chuyên nghiệp, NĐT sẽ không khỏi chạnh lòng.

Trong câu chuyện này, "giang hồ" thị trường bắt đầu đặt câu hỏi về những "quả" đầu tư không thể khó hiểu hơn của một số NĐT tổ chức. Năm 2009, giới đầu tư chứng kiến một CTCK liên tục mua vào mấy mã chứng khoán được làm giá ở… đúng đỉnh, trong đó có trường hợp CTCK mua lượng lớn một cổ phiếu mà giá đã được đẩy từ 22.000 đồng lên… 90.000 đồng/CP. Cũng có trường hợp, một quỹ đầu tư tại Việt Nam (xin không nêu là quỹ trong nước hay quốc tế), chấp nhận bán một khoản đầu tư đã mua hơn 2 năm với tỷ suất sinh lời gộp… 1,5% ngay trước khi mã chứng khoán này tăng giá tới 45%. Đây đó đã xuất hiện những khoản đầu tư khó hiểu như trên, nên dư luận có lý do đồn đoán rằng, lãnh đạo của tổ chức ấy đã… móc ngoặc để trục lợi từ cương vị đang nắm giữ. Người Việt Nam có câu, "một mất, mười ngờ". Và NĐT thì có quyền nghi ngờ, nhất là khi họ không có khả năng kiểm soát hết mức độ công tâm và nỗ lực của những người trực tiếp ra quyết định đầu tư trong mỗi khoản đầu tư ấy.

Làm cách nào để xác minh được tin đồn và giám sát được mức độ tập trung của những người "làm thuê" trong nghĩa vụ bảo vệ và sinh sôi tiền bạc của NĐT? Có lẽ, vấn đề này phải chờ cao kiến của chính người trong cuộc.