Chính sách tiền tệ qua những con số

Từ khi thực hiện Nghị Quyết số 11/NQ-CP ngày 24/02/2011 của Chính phủ đến nay, hàng loạt các quyết sách đã được NHNN đưa ra và tác động của những chính sách này đến thị trường cần phải được nhìn lại.

Tiếp tục điều chỉnh lãi suất điều hành và trần lãi suất huy động

NHNN vừa đưa ra Thông báo về việc điều chỉnh giảm lãi suất điều hành và trần lãi suất tiền gửi. Quyết định này được đưa ra thanh khoản hệ thống ngân hàng đang dư thừa, lãi suất thị trường đang có xu hướng giảm và lạm phát đang có xu hướng giảm. Theo đó, lãi suất tái cấp vốn giảm từ 13%/năm xuống 12%/năm, lãi suất cho vay thanh toán điện tử liên ngân hàng giảm từ 14%/năm xuống 13%/năm, lãi suất tái chiết khấu từ 11%/năm xuống 10%/năm. Lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1 tháng từ 4%/năm xuống 3%/năm, và với kỳ hạn trên 1 tháng từ 12%/năm xuống 11%/năm; riêng quỹ tín dụng nhân dân cơ sở ấn định mức lãi suất tối đa tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng trở lên giảm từ 12,5%/năm xuống còn 11,5%/năm.

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy 17 tháng, NHNN đã điều chỉnh tổng cộng 8 lần lãi suất tái cấp vốn (5 lần điều chỉnh tăng trong năm 2011 và 3 lần điều chỉnh giảm trong năm 2012), 6 lần lãi suất tái chiết khấu (3 lần điều chỉnh tăng trong năm 2011 và 3 lần điều chỉnh giảm trong năm 2012), 9 lần điều chỉnh lãi suất trên thị trường mở (hình dưới).

Với mục tiêu cuối cùng của chính sách tiền tệ là ổn định giá cả, nâng cao giá trị tiền VND, kiềm chế lạm phát, tạo công ăn việc làm và tăng trưởng kinh tế tuy nhiên, hàng loạt các mục tiêu đó dường như chưa đạt được kết quả mong muốn. Cụ thể:

Không đạt chỉ tiêu tăng trưởng GDP

Các chỉ tiêu về tăng trưởng GDP và CPI đề ra tại Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 09/01/2011 đều không đạt kế hoạch. Cụ thể, chỉ tiêu về tăng trưởng GDP tăng 7 - 7,5% so với năm 2010 và chỉ số tăng giá tiêu dùng tăng không quá 7%. Tuy nhiên, năm 2011, hai chỉ tiêu này chỉ đạt lần lượt là 5,89% và 18,13%. Mục tiêu tăng trưởng GDP trong năm 2012 là 6-6,5% so với năm 2011 cũng khó có thể đạt được khi tốc độ tăng trưởng GDP quý I năm 2012 chỉ đạt 4%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2011 (5,57%) và năm 2010 (5,84%).

Hơn 30.000 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh và phá sản trong 4 tháng đầu năm

Tính đến ngày 31/12/2011, cả nước có 440.763 doanh nghiệp đang hoạt động. Trong năm 2011 có 82.206 doanh nghiệp thành lập mới; số doanh nghiệp tạm nghỉ kinh doanh trong năm là 20.485; số doanh nghiệp ngừng hoạt động do giải thể, phá sản , bỏ trốn, mất tích là 46.559. Tính đến cuối tháng 4, cả nước có 448.462 doanh nghiệp đang hoạt động. 

Trong 4 tháng đầu năm có 24.802 doanh nghiệp thành lập mới; số doanh nghiệp tạm nghỉ kinh doanh là 17.136; số doanh nghiệp ngừng hoạt động do giải thể, phá sản , bỏ trốn, mất tích là 13.245. Một số ngành có số doanh nghiệp ngừng hoạt động tăng cao so với cùng kỳ quý 1/2011 gồm: doanh nghiệp thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh nông, lâm nghiệp, thuỷ sản (tăng 18,6%), xây dựng (tăng 12,6%), thương mại dịch vụ (tăng 17,3%), ăn uống, khách sạn (tăng 31,6%), hoạt động khoa học công nghệ tăng 168,8%, kinh doanh bất động sản (tăng 91,3%). Tình trạng này cho thấy các ngành như xây dựng, kinh doanh bất động sản, thương mại dịch vụ… đang có những biến động lớn về số lượng doanh nghiệp.

Gần 38.000 tỷ là số nợ thuế của các doanh nghiệp

Trước tình hình kinh tế khó khăn và chưa có dấu hiệu cải thiện rõ rệt, tổng số nợ thuế phải thu của các doanh nghiệp tính đến quý 1/2012 đã lên tới gần 38.000 tỷ đồng trong đó gần 5.000 tỷ đồng là số nợ thuế của các doanh nghiệp giải thể, phá sản, bỏ trốn, mất tích.

Hơn 9.800 tỷ là số tiền NHNN thu từ tiền lãi trên thị trường mở

Kể từ năm 2011 đến ngày 25/5/2012, Sở Giao dịch NHNN đã thực hiện tổng cộng gần 500 phiên giao dịch trên thị trường mở với khối lượng trúng thầu mua kỳ hạn là 3.099.745 tỷ đồng và thu về hơn 9.800 tỷ đồng tiền lãi. Trong đó, năm 2011, với 431 phiên giao dịch với khối lượng trúng thầu mua kỳ hạn là 2.801.699 tỷ đồng và 6 lần điều chỉnh lãi suất trên thị trường mở (5 lần tăng và 1 lần giảm), NHNN đã thu tổng cộng 8.070 tỷ đồng tiền lãi.

Gần 2.818 tỷ là số tiền NHNN phải trả tiền lãi từ việc phát hành tín phiếu

Nhằm trung hòa lượng tiền tung ra thị trường thông qua việc mua ngoại tệ, kể từ ngày 15/3/2012 đến nay, Sở Giao dịch NHNN đã thực hiện hơn 120 phiên bán tín phiếu với khối lượng trúng thầu là 101.783 tỷ đồng (trong đó khối lượng tín phiếu trúng thầu kỳ hạn 28, 91 và 182 ngày lần lượt là 40.495; 32.489 và 28.799 tỷ đồng). Với số lượng trúng thầu nói trên, mặc dù lãi suất tín phiếu đã giảm khá nhiều kể từ khi mới phát hành, tuy nhiên, NHNN sẽ phải trả một khoản tiền lãi là 2.818 tỷ đồng. Tính đến ngày 25/5/2012, lượng tín phiếu đáo hạn là gần 33.500 tỷ đồng.