Estonia – Điểm sáng duy nhất ở eurozone

Estonia cũng là nước duy nhất trong eurozone có thặng dư ngân sách. Nợ quốc gia chỉ bằng 6% GDP, con số quá nhỏ so với mức 81% của Đức hay 165% của Hy Lạp. Khách hàng thư thả dạo quanh các cửa hàng thiết kế theo lối Bắc Âu và những nhà hàng kiểu mới tại Tallinn, thủ đô của Estonia.  Các công ty công nghệ phàn nàn rằng họ không thể tìm đủ người để lấp đầy các chỗ trống. Bức tranh ở Estonia khác xa so với những gì đang diễn ra ở khắp các phần còn lại của châu Âu.

Điều đáng chú ý về sự thành công của Estonia nằm ở chỗ đây là một trong những nước phải chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Trong giai đoạn 2008 – 2009, kinh tế Estonia suy giảm tới 18% - cao hơn cả mức suy giảm của Hy Lạp trong 5 năm qua.

Làm cách nào mà Estonia có thể hồi phục? Theo Peeter Koppel, chiến lược gia đầu tư tại SEB Bank, chỉ có thể trả lời câu hỏi này trong 1 từ duy nhất – thắt lưng buộc bụng. Trong khi cắt giảm chi tiêu khiến biểu tình bùng nổ, xã hội rối loạn và chính phủ bị lật đổ ở Ireland và Hy Lạp, người dân Estonia bền bỉ chịu đựng những biện pháp thắt lưng buộc bụng khắc nghiệt nhất mà không hề phàn nàn. Thậm chí, họ còn tiếp tục dành phiếu bầu cho các chính trị gia thực hiện các biện pháp này.

Theo Juhan Parts, Bộ trưởng kinh tế Estonia, tất cả mọi người đều phải chia sẻ khó khăn. Lương trích từ ngân sách bị cắt giảm, nhưng bên cạnh đó lương của các bộ trưởng bị cắt giảm 20% trong khi lương của công chức nhà nước, điển hình như lương của cảnh sát cũng bị giảm 10%.

Thêm vào đó, Chính phủ tăng độ tuổi nghỉ hưu, tăng cường giám sát trợ cấp sức khỏe và giảm thiểu trợ cấp nghề nghiệp mà không gặp phải bất cứ khó khăn gì trong khi tất cả các biện pháp này vấp phải làn sóng giận dữ ở các nước Tây Âu.

Lịch sử chính là nhân tố giải thích cho thái độ của người dân. Đối với những người cao tuổi ở Estonia, ký ức về những ngày đen tối dưới chế độ Xô Viết khiến họ dễ dàng chấp nhận sự hy sinh ngày hôm nay. Còn đối với những người trẻ tuổi, họ nhận thức rõ ràng rằng với dân số chỉ có 1,3 triệu người, tự do và cơ hội mà họ có được phụ thuộc rất nhiều vào sự đoàn kết.  

Nền kinh tế Estonia vẫn còn tồn tại một số vấn đề. Thu nhập bình quân đầu người hàng tháng chỉ ở mức 697 euro (tương đương 870 USD) và là mức thấp nhất trong eurozone, tỷ lệ thất nghiệp là 17%, cao hơn mức trung bình của khối. Đồng thời, cú sốc từ sự sụp đổ của eurozone cũng có thể ảnh hưởng đến sự hồi phục của nền kinh tế.

Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp đang giảm xuống nhờ vào sự bùng nổ của ngành công nghệ. Chính phủ đầu tư rất nhiều vào giáo dục khoa học và công nghệ thông tin. Estonia cũng rất chú trọng đến việc xây dựng một môi trường kinh doanh hấp dẫn bằng việc cắt giảm và đơn giản hóa các loại thuế giúp việc xây dựng công ty trở nên dễ dàng hơn. Vị trí địa lý là cửa ngõ vào các thị trường Đức và Nga cùng với tỷ lệ nợ thấp được thừa hưởng sau khi rời khỏi liên minh Xô Viết cũng giúp Estonia ổn định nền kinh tế bất chấp khủng hoảng.

Các công ty trẻ hiện đại trở thành nhân tố dẫn đầu sự hồi sinh của Estonia với những công ty khởi nghiệp thành công như công ty thiết kế web Edicy, mạng lưới chuyển tiền trực tuyến Transferwise và đặc biệt là phầm mềm hội thoại trực tuyến nổi tiếng Skype. Trong công viên công nghệ ở ngoại ô thủ đô Tallinn, hơn 400 người đến từ 30 quốc gia khác nhau làm việc trong một môi trường hoàn toàn thoải mái và dễ chịu với khu tắm nước nóng, dịch vụ chăm sóc trẻ em và những quán café đẹp mắt giúp nạp đầy năng lượng sáng tạo.