5 nguyên nhân khiến cổ phần hóa DNNN không thu hút được nhà đầu tư chiến lược

Báo cáo kết quả nghiên cứu, CIEM nhận thấy các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là các nhà đầu tư quốc tế chưa thực sự bị thu hút với quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) hiện nay. Có 5 nguyên nhân đã được tổng hợp: khống chế tỷ lệ sở hữu của cổ đông chiến lược nước ngoài; định giá doanh nghiệp và giá cổ phiếu còn bất hợp lý; nhiều DNNN không có sức hấp dẫn với cổ đông chiến lược; thiếu công khai, minh bạch thông tin; quy trình phức tạp và phương thức bán cổ phần thiếu linh hoạt.

Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM cho rằng, buộc phải chỉ ra nguyên nhân và tìm được các giải pháp thu hút nhà đầu tư chiến lược vì đây là một trong những giải pháp để đạt được mục tiêu, hiệu quả của cổ phần hóa. Các nhà đầu tư chiến lược không chỉ mang lại những nguồn tài chính mới mà còn những giá trị gia tăng cho doanh nghiệp như công nghệ tiến tiến, kỹ năng quản trị, mạng lưới và thị trường mới,...

Ông Phạm Đức Trung, Trưởng ban Cải cách và phát triển doanh nghiệp (thuộc CIEM) đánh giá, mục tiêu cổ phần hóa và thoái vốn khỏi DNNN được Quốc hội đề ra chỉ có thể thành công khi thu hút được nhà đầu tư chiến lược. Bởi lẽ, chính nhà đầu tư chiến lược sẽ giúp thúc đẩu cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước. Hiện tại, mới có gần 12.000 tỷ đồng được thu về trong 9 tháng, trong khi con số mục tiêu cho cả năm là 60.000 tỷ đồng

Nhóm nghiên cứu đã đưa ra 5 khuyến nghị về giải pháp chính sách nhằm tăng sức hấp dẫn và khuyến khích nhà đầu tư chiến lược tham gia vào cổ phần hóa. Cụ thể:

Thứ nhất, cần có các quy định, tiêu chí rõ ràng, minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, bao gồm cả đối với nhà đầu tư chiến lược quốc tế.

Thứ hai, đổi mới cơ chế xác định giá trị doanh nghiệp và giá bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược.

Thứ ba, nâng cao tính công khai, minh bạch thông tin trong quá trình cổ phần hóa.

Thứ tư, nâng cao vai trò của nhà đầu chiến lược vào quản trị doanh nghiệp sau cổ phần hóa.

Thứ năm, tiếp tục đổi mới, cải thiện quản trị, nâng cao hiệu quả khu vực DNNN nhằm thu hút các nhà đầu tư chiến lược.

Mặc dù nghiên cứu đã chỉ ra 5 nguyên nhân và khuyến nghị 5 giải pháp, nhưng điều quan trọng vẫn là tư duy của nhà quản lý. Ông Nguyễn Đình Cung khẳng định rằng đang có một sự khác biệt lớn về tư duy giữa nhà đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước. Nếu cơ quan quản lý chỉ nhìn theo cách của mình thì chắc chắn cổ phần hóa sẽ không thành công.

“Về mặt tư duy, trong cổ phần hóa nói chung và thu hút nhà đầu tư chiến lược nói riêng cần tư duy thị trường hơn. Tư duy ở đây là theo cách nhìn của một nhà đầu tư hơn là cách nhìn của một cơ quan quản lý nhà nước. Đấy là nguyên nhân bao trùm của những nguyên nhân dẫn tới việc chúng ta chưa thành công trong việc thu hút nhà đầu tư chiến lược trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước” – ông Nguyễn Đình Cung nói.