'5 tỷ đồng biết đi' của lực lượng Nga ở Ukraine?

"Huấn luyện người điều khiển Drone phức tạp không kém phi công Ka-54, Su-25"

Bên cạnh các video kịch tính về các cuộc tấn công của FPV Drone nhằm vào các mục tiêu ở chiến trường Ukraine, các tuyên bố hùng hồn về việc tăng cường sản xuất loại "siêu vũ khí" này thì có một vấn đề vô cùng quan trọng ít khi được đả động tới.

Và đó là về những người điều khiển.

Hôm 1/4 vừa qua, trong cuộc phỏng vấn với RIA Novosti, người đứng đầu Trung tâm Giải pháp không người lái tích hợp (CCBR) của Nga Dmitry Kuzyakin nhấn mạnh rằng việc đào tạo ra những nhân sự này không hề dễ dàng như chúng ta tưởng tượng:

"Nhiều người cho rằng việc huấn luyện một nhóm vận hành FPV Drone rất dễ dàng và chỉ cần khoảng hai tuần là đủ.

Tuy nhiên mọi thứ không đơn giản như vậy, để tận dụng tối đa năng lực kỹ chiến thuật mà FPV Drone mang lại là một vấn đề khá phức tạp, có thể so sánh với việc huấn luyện một phi công trực thăng vũ trang Ka-54 hoặc cường kích Su-25".

Để trả lời câu hỏi CCBR huấn luyện những gì mà khiến việc điều khiển những thứ tưởng như đồ chơi này lại trở thành "phức tạp"? Ông Kuzyakin lưu ý:

"Việc phát triển các chương trình đào tạo đặc biệt cho phi công Drone đến từ việc phải nắm rõ các tính năng vận hành của Drone. Ví dụ như khi Drone gặp sự cố ở khu vực xa xôi, người điều khiển ở vị trí dễ bị tổn thương - dễ dàng trở thành mục tiêu tấn công của đối phương".

Vị quan chức Nga cũng nhấn mạnh rằng bên cạnh việc đào tạo người điều khiển/phi công, một vấn đề quan trọng không kém là đào tạo những "giáo viên", những người có thể đến một đơn vị nào đó và đào tạo nhân sự mới ở đó.

Theo ông Kuzyakin, chương trình đào tạo cơ bản của CCBR bao gồm đào tạo lý thuyết, thực hành mô phỏng và nghiên cứu các tình huống chiến đấu mới bên ngoài phương pháp sử dụng FPV Drone phổ biến nhất hiện nay là trở thành "đạn cối có mắt".

"Có thể đưa ra một số tình huống giả định như bảo vệ biên giới, tham gia các trận đánh trong khu vực đô thị dày đặc, đánh chặn Drone đối phương trên không và trên biển, vận hành các thiết bị hạng nặng, bao gồm cả xe tăng (dạng UGV - robot)".

Nga mất bao tiền để huấn luyện người điều khiển FPV Drone?

Từ bình luận của ông Kuzyakin, việc đào tạo người điều khiển FPV Drone "có thể sánh với" phi công trực thăng vũ trang Ka-54 hoặc cường kích Su-25. Vậy nếu quy quá trình này ra tiền thì sao?

Theo một bài báo được RIA Novosti đăng tải vào năm 2009, người đứng đầu lực lượng không quân (thuộc Không quân Vũ trụ Nga - VKS) Đại tướng Alexander Zelin đã tiết lộ rằng việc đào tạo một phi công quân sự tốn từ 3,4 đến hơn 7,8 triệu USD và việc đào tạo một người điều khiển UAV có chi phí thấp hơn nhiều lần - khoảng 200 nghìn USD (5 tỷ đồng):

"Một phi công được đào tạo trung bình từ 7 đến 8 năm và chi phí đào tạo anh ta là khoảng 3,4 triệu USD - còn việc đào tạo phi công phụ trách dẫn đường hoa tiêu/thao tác vũ khí mất 10 đến 12 năm và tốn 7,82 triệu USD”. 

Tuy nhiên cần lưu ý rằng vào năm 2009, khái niệm UAV của Nga là về các UAV quân sự cỡ lớn như Orion hay Bayraktar TB-2 chứ không phải là "món đồ chơi" FPV Drone. Và rõ ràng việc vận hành những thứ "dùng 1 lần" như FPV Drone sẽ rẻ hơn nhiều UAV cỡ lớn.

Tới đây cần lưu ý rằng vào tháng 5/2023, cây viết Renat Akhmetov đã đăng tải lên Dzen.ru một danh sách 24 khóa đào tạo điều khiển FPV Drone ở Nga với chi chí chi tiết.

Các khóa đào tạo điều khiển cơ bản Drone thường có thời gian từ 2 đến 5 tháng và chi phí từ 15.000 đến 25.000 rúp Nga. Tuy nhiên đối với FPV Drone thì thời gian ngắn hơn nhiều - chỉ từ 1 đến 2 tuần - nhưng chi phí lại tăng đáng kể từ 70.000 đến 125.000 rúp Nga.

Thậm chí để học thêm khoa mục "chống Drone" đối phương, học viên phải chi ra tối thiểu là 50.000 rúp Nga.

Như vậy có thể nói để đạt được đầy đủ các kỹ năng mà ông Kuzyakin nêu ra ở phần đầu của bài viết, số tiền phải chi trả có thể lên tới 200.000 rúp Nga - tức là khoảng 54 triệu đồng - ít hơn nhiều so với con số 5 tỷ đồng mà Tướng Zelin đưa ra.