50 năm trước, người ta sống chết để có một công việc ổn định, còn bây giờ giới trẻ đánh đổi sự ổn định lấy sự tự do

Có một điều thay đổi rõ rệt nhất mà chúng ta dễ dàng nhận thấy, đó là ý niệm về tính an toàn và sự gắn bó với công việc. Nếu như trước kia, người đi làm mong muốn được đảm bảo sự ổn định từ chủ lao động thì ngày nay, họ muốn công việc phải đáp ứng được những thỏa mãn cá nhân cho dù điều đó đến từ một hay hai công việc, làm thêm hay làm chính.

Điều đó có nghĩa là, người lao động ngày nay sẽ không biết trước sự gắn bó của mình với công ty đến khi nào thì kết thúc. Không chỉ thế, họ không cần một đích đến rõ ràng cho sự nghiệp của mình (bao gồm cả vấn đề tiền lương) mà chỉ cần thỏa mãn từng giai đoạn. Theo báo cáo năm 2014 của Trung tâm Nghiên cứu Nghỉ hưu (The Center for Retirement Research) tại Đại học Boston, số lượng lao động Mỹ có chương trình trợ cấp xác định (nghĩa là lương hưu) đã giảm từ 62% năm 1983 xuống còn 17% trong 2013.

Trong một cuộc khảo sát thông qua Survey Monkey Audience do INSIDER thực hiện trên 1.000 người, hầu như những người từ 18-29 không cho rằng lương hưu là một phần quan trọng để đánh giá một công việc tốt trong khi những người trên 60 tuổi thì lại đồng ý với ý ngược lại.

Một yếu tố nữa đã thay đổi, đó là sự ổn định. Không chỉ là do các yếu tố chủ quan, việc bạn gắn bó với một công việc một ngành nghề còn đến từ những yếu tố khách quan, ví dụ như cuộc suy thoái kinh tế năm 2008 đã khiến hàng triệu người thất nghiệp.

Cũng từ đó, rất nhiều người bắt đầu suy nghĩ về một công việc phù hợp với nền tảng cuộc sống thay vì theo xu hướng xã hội. Điều đó nghĩa là, công việc không còn là trọng tâm lớn nhất. Thật vậy, trong khảo sát mới đây của Business Insider, lựa chọn phổ biến thứ ba cho các khía cạnh thiết yếu của một công việc tốt là cân bằng giữa công việc và cuộc sống (74%).

Người trẻ ngày càng gắn bó với công việc phù hợp với năng lực và nhu cầu

Có một điều thú vị là dù người trẻ không đòi hỏi tính ổn định ở một công việc thì thời gian gắn bó với một công việc ngày nay lại có xu hướng tăng lên. Điều này có thể hiểu là do sự thoải mái trong lựa chọn công việc phù hợp với khả năng và nhu cầu nên người lao động tìm được cảm hứng và nhiệt tình trong công việc.

Theo dữ liệu được biên soạn bởi Julie Hotchkiss, nhà kinh tế nghiên cứu và cố vấn cao cấp tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta, trung niên mới là nhóm tuổi có sự gắn bó với công việc ngày càng giảm xuống. Những người sinh năm 1933 ở độ tuổi 50 làm một công việc trong khoảng 13 năm. Trong khi đó, con số này ở những người sinh năm 1963 là 8,5 năm.

Vấn đề thực sự của việc gắn bó với công việc rõ ràng phụ thuộc nhiều vào tuổi tác, theo tờ The New Yorker. Chúng ta thường nghĩ là những người trẻ thích nhảy việc để tìm kiếm một khởi đầu tốt nhưng nó không thực sự chính xác, trong khi đó những người ở độ trung niên lại có xu hướng cố gắng bắt đầu lại một sự nghiệp thất bại và loay hoay xoay xở với nhiều công việc, công ty khác nhau.

Sự linh hoạt trong nền kinh tế hiện đại sẽ mở ra hướng đi mới

Trong khảo sát của Business Insider, 53% những người được hỏi cho biết sự linh hoạt là một yếu tố cần thiết để đánh giá một công việc tốt hay không. Và trong danh sách các công ty hàng đầu của LinkedIn, hầu các công ty đều có lịch trình làm việc rất linh hoạt; 34% số người được hỏi trong một cuộc khảo sát trên LinkedIn cho biết họ sẵn sàng giảm 10% tiền lương để có lịch trình làm việc của riêng mình.

Kiểu linh hoạt này cho phép người lao động có thể làm nhiều việc một lúc, ví dụ như làm nhân viên văn phòng là chính nhưng chạy Uber là phụ.

Tuy nhiên, họ làm thế lại không phải vì sự thỏa mãn cá nhân mà đó là một chức năng của sự cần thiết kinh tế. Hầu hết họ chẳng thích làm nhiều công việc để tìm kiếm một sự nghiệp ổn định, họ làm thế để nâng cao thu nhập của bản thân mà thôi. Và như thế, sự linh hoạt trong nền kinh tế hiện đại sẽ rất hữu ích để mở ra những xu hướng việc làm mới.