Toàn cảnh vụ đơn vị tiếp sóng "dám" tắt tiếng bài "Tiến quân ca" vì bản quyền: Người Việt bất bình tại sao không thể nghe Quốc ca của nước mình?

Tối 6/12, trong trận đấu giữa đội tuyển Việt Nam - Lào tại vòng bảng AFF Suzuki Cup, tiếng bài Quốc ca Việt Nam đã bị tắt trên kênh YouTube phát sóng trận đấu. Vụ việc khiến hàng triệu người xem trận đấu qua kênh YouTube vô cùng bất ngờ, bức xúc. 

Bản quyền AFF Suzuki Cup 2020 tại Việt Nam do Next Media sở hữu. Kênh Next Sports là nơi phát sóng trực tiếp trận Việt Nam - Lào tối 6-12 với sự theo dõi trực tiếp của 1,4 triệu người trên YouTube.

Thời điểm tắt tiếng Quốc ca Việt Nam, trên màn hình Next Sports chạy dòng chữ với nội dung: "Vì lý do bản quyền âm nhạc, chúng tôi buộc lòng phải tắt tiếng ở phần lễ chào cờ. Sau lễ chào cờ, tín hiệu âm thanh sẽ trở lại bình thường, mong quý vị khán giả thông cảm".

Trong khi đó, người xem qua truyền hình vẫn có thể nghe rõ ca khúc này. Lý do được thông báo trên màn hình là: "Vì lý do bản quyền âm nhạc".

Sau khi trận đấu kết thúc, hàng ngàn người hâm mộ đã bày tỏ sự bất bình trên kênh YouTube Next Sports cũng như mạng xã hội Facebook về việc Quốc ca Việt Nam phải tắt tiếng. Theo Next Sports, đây không phải lần đầu, họ buộc phải tắt tiếng Quốc ca của Việt Nam trong các trận đấu của đội tuyển quốc gia khi được phát trên nền tảng YouTube. Thậm chí, nhiều khán giả phẫn nộ đã cho rằng việc đánh bản quyền quốc ca "là một sự sỉ nhục", và tên đơn vị đánh bản quyền Quốc ca trước đó bị lôi vào vụ việc – BH Media.

Fanpage của BH Media và BH Music bị cư dân mạng liên tục công kích, buộc đơn vị này phải lên tiếng giải thích vụ việc.

Vì đâu Quốc ca Việt Nam bị tắt tiếng trên YouTube?

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử bóng đá Việt Nam khán giả xem tường thuật trận đấu trên nền tảng xã hội mà không được nghe các cầu thủ hát Quốc ca.

Tuy nhiên, không phải chỉ có riêng Quốc ca Việt Nam bị tắt, mà Quốc ca các nước đều bị tắt trong nhiều trận đấu AFF Cup 2020 phát trên nền tảng YouTube.

Trong trận Singapore gặp Myanmar, khán giả xem YouTube cũng không nghe được Quốc ca 2 nước cùng chung lý do: BẢN QUYỀN.

Tại sao YouTube "đánh" bản quyền Quốc ca một nước?

Theo YouTube, bản quyền là một hình thức của luật sở hữu trí tuệ giúp bảo vệ các tác phẩm nguyên gốc có quyền tác giả. Bản quyền có vai trò quan trọng trong việc xác định ai có thể sử dụng bản nhạc do bạn hoặc người khác sáng tác, đồng thời xác định cách bạn kiếm tiền từ nhạc của mình trên và ngoài YouTube.

Trong ngành âm nhạc, có 2 loại bản quyền chính:

- Bản ghi âm là nội dung ghi lại âm thanh thực, kể cả được thực hiện trong nhà để xe hay phòng thu âm. Loại bản quyền này có thể do nghệ sĩ biểu diễn và nhà sản xuất âm nhạc hoặc kỹ sư thu âm cùng sở hữu.

- Bản sáng tác nhạc là nội dung bao gồm bản nhạc và lời bài hát, có thể được viết trên giấy hay được ghi lại bằng thiết bị điện tử. Loại bản quyền này có thể thuộc về một hoặc nhiều nghệ sĩ soạn nhạc và nghệ sĩ viết lời.

Tức, bản "Tiến quân ca" sẽ có 2 bản quyền:

1- Bản sáng tác nhạc mà gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao tặng lại lại nhân dân năm 2016.

2- Bản ghi âm: Nếu một cá nhân, tổ chức nào đó bỏ thời gian, công sức, kỹ thuật, tiền bạc ra làm một bản ghi Tiến quân ca, theo Luật Sở hữu trí tuệ, cá nhân, tổ chức đó là nhà sản xuất, chủ sở hữu của bản ghi này (quyền liên quan). Bất kỳ ai muốn sử dụng bản ghi này, đều phải xin phép chủ sở hữu.

Ví dụ bản ghi Tiến quân ca do Hồ Gươm Audio bỏ tiền ra sản xuất và Hồ Gươm Audio ủy quyền cho BH Media quản lý, khai thác bản ghi này trên YouTube. Đồng nghĩa khi BH Media đưa bản ghi Tiến quân ca của Hồ Gươm Audio lên YouTube nếu có kênh đăng tải video sử dụng bản ghi này sẽ bị YouTube gửi thư thông báo xác nhận bản quyền.

Theo quy định này, chỉ khi các kênh tự sản xuất bản ghi Tiến quân ca của riêng mình sẽ không bị YouTube nhận diện bản quyền.

Vì sao tháng trước tôi vẫn nghe được Quốc ca Việt Nam khi xem đội tuyển thi đấu trên Youtube?

Trước đó, trong trận Việt Nam - Ả Rập Saudi diễn ra tối 16/11 tại Việt Nam, kênh YouTube của FPT (đơn vị có bản quyền tiếp sóng trận đấu này) đã phát "Tiến quân ca" do Hãng đĩa Marco Polo sản xuất.

Đây là bản ghi mà hãng đĩa này bỏ tiền sản xuất và đã đăng ký bản quyền trên YouTube. Theo luật, bất kì ai muốn sử dụng bản ghi này thì phải xin phép nhà sản xuất.

Vô tư phát "Tiến quân ca" có bản quyền, kênh Youtube của FPT trận đó không kiếm được tiền.

Rút kinh nghiệm của FPT, trận đấu Việt Nam – Lào vốn không hề có bên nào "đánh bản quyền" Tiến quân ca, nhưng đơn vị tiếp sóng là Next Sports chủ động tắt tiếng phần Tiến quân ca để "phòng xa", tránh bị mất doanh thu.

Fan không được nghe quốc ca khi xem đá bóng trên Youtube. Lỗi tại ai?

Chia sẻ trên Người Lao động, BH Media cho biết: Việc phát "Tiến quân ca" không bản quyền dẫn đến mất doanh thu không phải do lỗi của kênh YouTube của FPT.

"Họ chỉ là đơn vị tiếp sóng. Ban tổ chức sân mới chính là người đã chọn bản ghi "Tiến quân ca" của Hãng đĩa Marco Polo", đại diện BH Media chia sẻ.

Đơn vị này cũng cho rằng bản quyền âm nhạc trên môi trường số ngày càng chặt chẽ. Do đó, tất cả các bên đều cần phải nâng cao ý thức bản quyền. Khi đoàn thể thao Việt Nam ra nước ngoài thi đấu thì phía Việt Nam cần chủ động chuẩn bị các bản ghi "Tiến quân ca" có bản quyền nộp cho bản tổ chức sân, như vậy có thể đảm bảo quyền lợi cho các đơn vị tiếp sóng.

VFF lên tiếng

Ngày 7/12, ông Lê Hoài Anh - tổng thư ký Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) vừa cho biết VFF sẽ gửi cho ban tổ chức AFF Suzuki Cup bản thu âm mới Quốc ca Việt Nam để phát trong các trận đấu của đội tuyển Việt Nam.

Chia sẻ trên báo Tuổi trẻ, ông Lê Hoài Anh - tổng thư ký VFF - cho biết từ xưa đến nay, khi đội tuyển Việt Nam thi đấu trên sân nhà hay các trận đấu quốc tế thì chưa xảy ra tình trạng này. Vì tình huống mới nên VFF đang tiếp nhận và tiến hành xử lý.

Trước câu hỏi khi đội tuyển Việt Nam tham dự các giải đấu bóng đá quốc tế, VFF có phải gửi bản thu âm Quốc ca Việt Nam cho ban tổ chức để họ phát? Ông Lê Hoài Anh nói: "Tôi đang kiểm tra lại quy trình về việc này. Trước mắt sau sự việc Quốc ca Việt Nam bị tắt tiếng trên kênh YouTube phát sóng trận Việt Nam - Lào tối 6-12, VFF sẽ xử lý bằng việc gửi bản thu âm Quốc ca mới cho ban tổ chức AFF Suzuki Cup 2020. Bản thu âm Quốc ca này được sử dụng trong các nghi lễ quốc gia của Việt Nam. Việc này chưa xảy ra bao giờ nên chúng tôi đang tìm cách xử lý".

Sắp tới Việt Nam sẽ là chủ nhà của SEA Games 31, việc phát bản Quốc ca nào tại các sự kiện tại SEA Games là câu chuyện được đặt ra với ban tổ chức đại hội khi mà câu chuyện về quyền sở hữu bản thu âm Quốc ca Việt Nam đang có nhiều phát sinh, tranh cãi.

Theo báo Tuổi trẻ, một lãnh đạo Tổng cục TDTT ngày 7/12 cho biết ban tổ chức SEA Games 31 đã nắm được sự việc và sẽ có cách làm hợp lý. Nếu cần, ban tổ chức đại hội sẽ tự thu âm bản Quốc ca Việt Nam, hoặc xin phép đơn vị có bản thu âm để phát Quốc ca Việt Nam tại SEA Games 31.